Апалітычнасць расіян: банальнае, сапраўднае і пажаданае

Улады патрабуюць ад расійскага грамадства не ўмешвацца ў палітычнае жыццё, але мець (і часам выказваць) палітычную пазіцыю ў адпаведнасці з базавымі ўстаноўкамі.

Аналітык, доктар філасофскіх навук Дзмітрый Міхайлічэнка ў тэлеграм-канале Кремлёвский безБашенник разважае пра тое, наколькі на самай справе апалітычнае расійскае грамадства.

Тэзіс аб апалітычнасці расіян набіў ужо аскому і ўспрымаецца не як аналітычнае меркаванне, а як стэрэатып, банальнасць. Расійскае грамадства апалітычнае па многіх крытэрах, але тут патрэбна відавочная спецыфікацыя, калі мы хочам зразумець сутнасць таго, што адбываецца цяпер.

Калі разумець апалітычнасць як нежаданне / негатоўнасць жыхароў краіны ўмешвацца ў палітыку, то ўсё быццам бы зразумела. Большасць расіян так і жывуць — і палітыкай не цікавяцца.

Акрамя ўсяго іншага, гэта здарылася ў тым ліку не толькі з-за патрыятычных, але і з-за прагматычных прычын.

Большасць выдатна разумее, што ў выпадку якіх-небудзь экстраскладанасцей у зоне баявых дзеянняў (чаго выключаць нельга) дадатковая нагрузка прыпадзе на простых грамадзян. Гэтага большасць расіян шчыра хоча пазбегнуць.

Але, усё ж такі, галоўная прычына — патрыятычная пазіцыя грамадзян і мабілізацыя вакол сцяга РФ ва ўмовах знешняга ворага: а гэта ўжо не апалітызм, а форма канвенцыйнага (ухваленага ўладамі) палітычнага ўдзелу.

Далей, патрыятычнае выхаванне ў школах.

Гэта таксама форма палітызацыі грамадства, не толькі дзяцей, але і іх бацькоў. Яна актыўна праводзіцца і аказвае свой паступовы, але вельмі глыбокі эфект.

Наступнае: рост антызаходніцтва.

Гэта таксама выказванне пэўнай пазіцыі. Замест атрыбутаў заходняга грамадства спажывання (кшталту Дня Святога Валянціна, які ахвотна падтрымлівалі маркетолагі па зразумелых прычынах) прыходзяць патэрны мабілізацыйнага грамадства і рэжым ваеннай эканоміі («давайце не будзем марнаваць грошы на навагоднія салюты»). Колькасць грамадзян (у асноўным у рэгіёнах і ў рэгіянальнай глыбінцы), якія дапамагалі ўдзельнікам так званай «спецаперацыі» (СВА), на самай справе вельмі значная.

Усё гэта (і многае іншае) кажа не аб апалітычнасці расійскага соцыуму, а аб франтальнай аб’ектнай палітызацыі ў адпаведнасці з базавай ідэалагічнай парадыгмай. А яна ў расійскага кіраўніцтва ёсць — і выяўляецца ў наборы ідэалагем, якія сфарміравалі адпаведныя публічныя дыскурсы і наратывы.

Такім чынам, улады патрабуюць ад расійскага грамадства не ўмешвацца ў палітычнае жыццё, але мець (і часам выказваць) палітычную пазіцыю ў адпаведнасці з базавымі ўстаноўкамі. Гэтая інтэнцыя грамадскай свядомасці працягнецца.

Тэзіс «рабіце, што хочаце, але ў палітыку не ўмешвайцеся» застаўся далёка ў мінулым. Цяпер расійскае грамадства мае справу з аб'ектнай палітызацыяй, у рамках якой дзясяткам мільёнаў расіян паказваюць, што ім рабіць, як і калі.

Ім трэба быць носьбітамі базавых палітычных ідэалагем і выказваць іх па меры запыту з боку ўлады. Ну а ў палітыку, на ўзроўні актыўных грамадзян або суб'ектаў гэтага працэсу, на думку кіруючага класа, сапраўды, умешвацца не варта: у гэтым плане грамадства застаецца апалітычным. Але гэта — толькі адна грань працэсу, усё выразней праступаюць і іншыя.