«Чым скарачаць заводы, можа лепш было б скараціць беларускія ўлады?»
Аўтар тэлеграм-каналу «Лісты да дачкі» разважае пра тое, што нашая беларуская мадэль — сапраўды ўнікальная. А Лукашэнка за гады свайго кіравання выканаў сваё абяцанне ад 1994 года «запусціць заводы». Ён жа не казаў, куды ён іх запусціць, праўда?
Прабач, буду сёння пра сумнае. Проста я гляджу, тэлевізар пачаў нас рыхтаваць да новых эканамічных тэорый і практыкаў. Вось літаральна ўчора ў тэлевізары тлумачылі, што заводаў у Беларусі значна больш, чым беларускім уладам трэба для поўнага шчасця. І што стабільнасць будзе значна больш шчаслівая, калі лішнія заводы закрыць, каб не мець сабе лішняга галаўнога болю.
Таму што гэтыя заводы беларускія ўлады захоўвалі «тытанічнымі і вельмі дарагімі для бюджэту намаганнямі». І рабілі гэта выключна па сваёй душэўнай дабрыні. Таму што прыбытак у беларускай стабільнасці — не галоўнае. Галоўнае — праца. Праца вызваляе.
А ад беларусаў беларускім уладам усё роўна няма ніякай карысці, акрамя клопатаў. Корміш іх, апранаеш, а ў адказ — аніякай падзякі. Працаваць у тры разы больш, як неаднаразова тлумачыў гарант, які мінае, яны не хочуць. А замест гэтага хочуць дзіўнага.
Прычым, што характэрна, апошнім часам многія беларусы шукаюць дзіўнага дзе-небудзь далей ад стабільнасці. І кажуць, мінімум 600 тысяч ужо знайшлі. Таму прама зараз росквіту не хапае 200 тысяч чалавек.
У ідэале беларусаў было б добра замяніць кім-небудзь больш рахманым. Але нешта рахманых на замену беларусам у таварных колькасцях знайсці не атрымалася. Таму ў тэлевізары прыдумалі, як ім вырашыць гэтую праблему. Трэба закрыць заводы, на якіх людзей не хапае, і тады адразу людзі з'явяцца лішнія. Таму што, як патлумачылі ў тэлевізары, у стабільнасці «няма неабходнасці падтрымліваць стратныя прадпрыемствы для захавання працоўных месцаў».
І толькі гэта, вядома, лагічна. Але ёсць нюанс. І я нават не маю на ўвазе, што за трыццаць гадоў сваёй унікальнай эканамічнай мадэлі сёй-той не здолеў зрабіць стратныя заводы прыбытковымі. Хоць гэта шмат кажа пра ўнікальнасць эканамічнай мадэлі.
Але галоўная праблема не ў гэтым. Галоўная праблема ў тым, што за трыццаць гадоў унікальнай эканамічнай мадэлі сёй-той прымудрыўся зрабіць страты там, дзе іх раней немагчыма было нават сабе ўявіць.
Ну, таму што патрэбна вельмі ўнікальная эканамічная мадэль, каб пры льготнай нафце загнаць у страты абодва сваіх нафтаперапрацоўчых заводы. Або ў хранічныя даўгі дрэваапрацоўку, пры ўсім багацці беларускіх лясоў. Ці пабудаваць сабе за кітайскія крэдыты біякарпарацыю, каб потым узяць яе на бюджэтнае ўтрыманне.
Не кажучы ўжо пра Беларуськалій. Я пра Беларуськалій не кажу, таму што экспарт калійных угнаенняў не бывае стратным па азначэнні. Нават гаранту прыйшлося напружана працаваць над гэтым амаль тры гады, перш чым у яго атрымалася. Так, чыста для даведкі, пазыкі беларускіх прадпрыемстваў за чатыры месяцы выраслі на 32 адсоткі, а пратэрмінаваныя пазыкі на 28.
Таму, калі беларускія ўлады паслухаюцца парадаў свайго тэлевізара (а яны могуць) і стануць закрываць стратныя прадпрыемствы, росквіт чакае шмат непрыемных сюрпрызаў. І вось мяне раздзіраюць смутныя сумневы. Чым скарачаць заводы, можа лепш было б скараціць беларускія ўлады?
І пажадана ж гэта было зрабіць да таго, як сокалы скінулі пацука на прыступкі Дома Урада ў дзень адмовы ў рэгістрацыі кандыдатамі ў прэзідэнты Бабарыку і Цапкалу.