Беларусь вычарпала рэсурс пасіўнай міратворчасці
Атрымаўшы некаторыя дывідэнды на Захадзе ў выніку заняцця адносна нейтральнай пазіцыі ў расійска-ўкраінскім канфлікце, беларускія ўлады спрабуюць развіць поспех.
Перамовы па Данбасе перасталі прыносіць Беларусі дывідэнды
16 студзеня ў Менску аднавіліся перамовы кантактнай групы па Украіне. У уласна перамоўным працэсе Беларусь, як вядома, удзелу не прымае. Прадастаўленне пляцоўкі для перамоваў і забеспячэнне іх удзельнікаў належнай колькасцю кавы, безумоўна, адыгрывае пэўную ролю, аднак гэта ўсё ж цяжкавата разглядаць як важкі ўклад у вырашэнне праблемы усходу Украіны.
То бок, калі пад актыўнай міратворчасцю разумець рэальнае, а не вербальнае, падахвочванне праціўнікаў да міру, у тым ліку выкарыстанне узброеных сіл для іх саспявання, то дзеянні Мінска можна назваць міратворчасцю пасіўнай.
Тым не менш, беларускае кіраўніцтва спрабуе фармаваць імідж вельмі энергічнага міратворца.
Да таго ж нельга адмаўляць, што спачатку яно сапраўды выказвала гатоўнасць да больш актыўных дзеянняў. Так, 2 кастрычніка 2014 года Аляксандр Лукашэнка заўважыў: «Калі трэба (...), то я гатовы быў бы выкарыстоўваць і свае ўзброеныя сілы для таго, каб развесці канфліктуючыя бакі».
Знешнепалітычнае ведамства Украіны з гэтай прапановай не пагадзілася, і ў студзені 2015 года на сустрэчы з прадстаўнікамі беларускіх і замежных СМІ Лукашэнка адзначыў, што «мы не імкнуліся ў міратворцы. Я нікога не збіраюся мірыць, калі нас аб гэтым не просяць».
Зрэшты, ужо праз тры тыдні з'явілася новая ініцыятыва: «Мы гатовыя не проста быць пасярэднікам, а годна спыніць гэты канфлікт у раёне Дэбальцэва і вывесці ўсіх ваеннаслужачых Украіны адтуль пад нашы гарантыі, што яны больш ніколі ваяваць не будуць». Аднак яна таксама падтрымкі не атрымала.
Нарэшце, 17 лістапада мінулага года беларускі лідэр паведаміў пра гатовы прыкласці ўсе намаганні для дасягнення свету ва Украіне — аж да арганізацыі мясцовых выбараў.
Аднак нашы паўднёвыя суседзі на падставе таго, што гэтым пытаннем у краінах АБСЕ ўжо займаецца Бюро па дэмакратычных інстытутах і правах чалавека, адкінулі і гэтую ідэю. Мяркуючы па ўсім, у Кіеве ўсё ж лічаць, што беларускія ўлады займаюць не зусім нейтральную пазіцыю.
У пацверджанне сваіх сумневаў Кіеў спасылаецца на нядаўнюю спробу Беларусі заблакаваць прыняцце ў ААН рэзалюцыі, якая асуджае становішча з правамі чалавека ў Крыме.
Адпаведна, можна адзначыць некаторую халоднасць у беларуска-ўкраінскіх адносінах.
Перспектывы «менскага працэсу» імглістыя
Нягледзячы на гэта, афіцыйны Мінск па-ранейшаму вызначае нашу краіну як донара рэгіянальнай бяспекі, таму што яна, па словах міністра замежных спраў Уладзіміра Макея, «не толькі не ўяўляе пагрозы каму-небудзь, але і ўдзельнічае ў вырашэнні самых складаных канфліктаў у суседніх дзяржавах».
На працягу апошніх паўтары гадоў гэты тэзіс пастаянна агучваецца, у тым ліку на самым высокім узроўні. І, трэба сказаць, часам знаходзіць падтрымку як у маральным, так і ў матэрыяльным плане. Дарагога варта, напрыклад, выказванне папы рымскага Францыска на сустрэчы з Лукашэнкам:
Што ж тычыцца прагматычных аспектаў, то тут можна адзначыць прыкметнае паляпшэнне ўзаемадзеяння з Еўрасаюзам і Злучанымі Штатамі, уключаючы эканамічны кампанент.
Не вельмі, праўда, зразумела, у чым згаданае донарства канкрэтна выяўляецца. Да таго ж абвяшчаўся статус можа быць згублены ў выпадку спынення мінскіх перамоваў, што не выключана, паколькі пагаднення фактычна не працуюць.
А таму намер беларускага кіраўніцтва працягваць каваць жалеза, пакуль яно гарачае, выглядае абсалютна лагічным. Гаворка ідзе пра нядаўні вылучэнні новай, значна больш глабальнай ініцыятывы.
21 лістапада на сустрэчы з дэлегацыяй Камітэта па палітыцы і бяспецы Савета ЕС Лукашэнка сказаў: «У свой час для разрадкі ў адносінах паміж Захадам і Усходам спатрэбіўся Хельсінкскі працэс, які ў выніку прывёў да стварэння АБСЕ. Давайце, каб палепшыць атмасферу ўзаемаадносінаў дзяржаваў, падумаем пра абнаўленне Хельсінкскага працэсу і паспрабуем запусціць міратворчы працэс, магчыма, «мінскі працэс».
Два тыдні пасля на пасяджэнні Савета міністраў замежных спраў АБСЕ ў Гамбургу Макей развіў гэтую ідэю, прапанаваўшы арганізаваць у Беларусі адпаведныя кансультацыі міжнароднага экспертнай супольнасці.
Еўрасаюз вуснамі кіраўніка свайго прадстаўніцтва ў Беларусі Андрэа Віктарын адрэагаваў асцярожна: «Як толькі мы атрымаем больш інфармацыі, то ўсе 28 краін-членаў ЕС абмяркуюць гэтую ініцыятыву і прымуць рашэнне». Так што пакуль складана прадказаць, наколькі спрыяльныя перспектывы гэтай прапановы.
Але ж, каб яно прынята не будзе, у Мінска напэўна знойдзецца яшчэ некалькі ідэй ў гэтым плане. У святле шэрагу складанасцяў на расійскім напрамку захаваць і тым больш палепшыць адносіны з Захадам для беларускага кіраўніцтва вельмі важна.
Паводле naviny.by