Жыццё Міхася Раманюка
Напрыканцы тыдня ў Беларускай дзяржаўнай філармоніі адбылася прэм’ера музычна-драматычнага спектакля “Вандроўнік”, прысвечанага 70-годдзю Міхася Раманюка. Аўтар і пастаноўшчык — Ларыса Іванаўна Сімаковіч, стваральнік і кіраўнік тэатра “Госьціца”, спявачка, кампазітар, балетмайстар.
Міхась Раманюк
Нарадзіўся Міхась Раманюк на Гомельшчыне, але дзіцячыя і юнацкія яго гады прайшлі на Дзяржыншчыне, у вёсцы Старынкі. Бацька яго загінуў на фронце, а маці, у якой на руках заставалася чацвёра дзяцей, з-за цяжкага матэрыяльнага становішча мусіла пераехаць з Гомельшчыны ў в.Старынкі, да сваякоў.
Звычайны быццам бы жыццёвы шлях Міхася Раманюка: школа — тэхнікум, тэрміновая служба ў войску — Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут, у якім ён — студэнт, аспірант, загадчык кафедры гісторыі і тэорыі мастацтваў. Але — навуковец, выкладчык і вандроўнік — гэта ўжо не зусім звычайнае спалучэнне. Тры жыцці ў адным. З ашаламляльным вынікам: у тых вандроўках ён знайшоў, адкрыў і падараваў нам Беларусь. Беларусь фальклорную.
Асабліваю ўвагу надаваў Міхась Раманюк Палессю, дзе зберагліся народныя традыцыі, строі і прадметы хатняга ўжытку. Па выніках экспедыцый Міхась Раманюк напісаў і выдаў такія кнігі, як “Песні і строі Піншчыны”, “Народны касцюм Чачэрска і ваколіц”, буклеты-плакаты “Беларускае адзенне” і інш.
Маркі Рэспублікі Беларусь з малюнкамі народных касцюмаў Міхаіла
Ягоная творчая спадчына налічвае звыш 100 000 адзінак унікальнага этнаграфічнага матэрыялу, а падарожныя дзённікі складаюць дзесяткі тамоў.
Міхась Раманюк быў першы ў Беларусі, хто правёў раянаванне краіны па рэгіянальных асаблівацях традыцыйнага нацыянальнага адзення беларусаў.
Ён, як кажуць, “гарэў” на працы, і ў першыя дні пасля Чарнобыльскай катастрофы працягваў наведваць забруджаныя мясцовасці, што, відаць, і паспрыяла развіццю ракавай хваробы і заўчаснай смерці ў 1997 годзе. Пахаваны ён побач са сваёй маці на сельскіх могілках у вёсцы Старынка што на Дзяржыншчыне.
Родныя Міхася Раманюка ў фае філармоніі пасля заканчэння спектакля. Фота аўтара
Тое, што зрабіў за сваё кароткае жыццё Міхась Раманюк вядомы беларускі пісьменнік Уладзімір Арлоў назваў подзвігам.
Яшчэ перад пачаткам спектакля ў фае філармоніі ўсталявалася цёплая сардэчная атмасфера.
Прысутныя, сярод якіх былі тыя, хто добра ведаў Міхася Раманюка і сябраваў з ім, збіраліся невялікімі групамі, дзяліліся сваімі ўспамінамі. Сярод іх можна было заўважыць такіх вядомых мастакоў як Алесь Марачкін, Рыгор Сітніца, Мікола Купава, скульптар Уладзімір Слабодчыкаў, фотамастак і паэт Георгій Ліхтаровіч і інш. На прэм’ру спектакля прыехалі з г. Дзяржынска шматлікія родзічы Міхася Раманюка: яго брат Леанід Фёдаравіч са сваёй жонкай, плямяніца Наталля Леанідаўна Кардаш (дзявочае прозвішча Раманюк), настаўніца СШ №2 г.Дзяржынска; Тамара Яўгеньеўна, дачка Яўгена Раманюка, старэйшага брата Міхася. Прысутнічала на спектаклі і малодшая дачка Міхася Раманюка Алеся, якая абараніла кандыдацкую дысертацыю па мастацтвазнаўству і працягвае справу бацькі.
І вось спектакль. Пры перапоўненай зале.
На прасцэніуме сын Міхася Дзяніс, якога Вандроўнік яшчэ з дзяцінства нярэдка браў у свае падарожжы, — на сёння вядомы ў Беларусі фотамайстар, мастак і выдавец — з кароткім пранікнёным словам пра бацьку.
Гучыць музыка ў выкананні камернага аркестра Рэспублікі Беларусь. Вядучыя спектакля — Вандроўнік (артыст Сяргей Лапаніцын) і сімвалічная Птушка (артыстка тэатра Юлія Сліўкіна) у вершаваных дыялагах уводзяць глядачоў у сусвет Міхася Раманюка.
І становіцца зразумелым: Міхась Раманюк — гэта частка нашай Радзімы, яе духоўны здабытак. Тое, што іншыя разбуралі,ён — абараняў, што іншыя раскідвалі, ён — збіраў, што іншыя прадавалі, ён — зберагаў і захоўваў. “Чырвоная ягада, чорны жбан, кужэльнае павуцінне — усё спявае гімн Раманюку і патанае ў шчасці быць захаванымі… Каб доўжыць, доўжыць, доўжыць, доўжыць існаванне загадкавай краіны Беларусь…” Вандроўнік і Птушка адкрываюць нам трывогі Міхася Раманюка: “Куды ж нас, беларусаў, вядуць?”, што робяць з мовай беларускай. Адкрываюць яго аптымізм, яго веру ў тое, што Беларусь будзе жыць вечна.
У спектаклі-гімне, пастаўленым Ларысай Сімаковіч, прысутнічае незвычайнае спалучэнне класічнай музыкі і беларускай архаікі, інтэлект і вытанчаная сцэнічная эстэтыка. 17 жанчын, апранутых у беларускія нацыянальныя строі розных рэгіёнаў Беларусі, спяваюць працяжныя беларускія песні, імітуючы працоўную дзейнасць на вёсцы.
Гэта вобразы тых сялянскіх жанчын, з якімі Міхась Раманюк сустракаўся ў падарожжаў, з якімі сябраваў, ад якіх шмат даведваўся аб жыцці і традыцыях беларускай вёскі. Па задуме рэжысёра-пастаноўшчыка Ларысы Сімаковіч, гэтыя жанчыны, поруч з вядучым, таксама выконвалі функцыі Вандроўніка — Міхася Раманюка, які вандраваў не толькі па сцяжынках роднага краю, але і па дасягненнях чалавечай думкі, чалавечага духу.
На працягу ўсяго спектакля ў зале стаяла такая атмасфера ўвагі, што здавалася, быццам тут, побач з намі, прысутнічае ўяве наш выдатны зямляк. У гучанні цудоўнай беларускай мовы, у чароўных галасах скрыпкі лаўрэата міжнародных конкурсаў Алега Подава, віяланчэлі Ганны Круглік, у беларускіх танцах і спевах.