Прарадзімай чалавецтва генетыкі назвалі Батсвану

Першая папуляцыя сучасных людзей жыла на землях на паўднёвы захад ад ракі Замбезі, у паўночнай частцы цяперашняй афрыканскага дзяржавы Батсвана. Да такой высновы прыйшоў калектыў навукоўцаў пад кіраўніцтвам Ванэсы Хейс (Vanessa Hayes) з Інстытута медыцынскіх даследаванняў імя Джэймса Гарвана ў Сіднэі, прааналізаваўшы генатыпы носьбітаў старажытнай мітахандрыяльнай гаплагрупы і супаставіўшы свае высновы з дадзенымі палеакліматычнай рэканструкцыі.

Даследчыкі мяркуюць, што землі на поўдзень ад Замбезі сталі радзімай людзей каля 200 тысяч гадоў таму, і ізаляваная папуляцыя Homo sapiens sapiens існавала там не менш за 70 тысяч гадоў, пакуль змена клімату не прывялі да павышэння колькасці ападкаў на паўночным усходзе і паўднёвым захадзе, ствараючы зялёныя калідоры, якія дазвалялі раннім людзям рассяліцца на новыя тэрыторыі.
У чалавечым геноме ёсць нямала участкаў, якія ня кадуюць ніякіх генаў. Такім чынам, яны не схільныя ціску адбору і не мяняюцца з пакалення ў пакаленне (хіба што з-за выпадковай мутацыі). Гаплатыпамі называюць сукупнасць такіх участкаў на храмасоме, пры гэтым ўчасткі выбіраюцца так, каб для іх была нізкай верагоднасць кросінговера. Група роднасных гаплатыпаў называецца гаплагрупай. Усе носьбіты адной гаплагрупы ўзыходзяць да агульнага продку, у якога адбылася мутацыя (замена аднаго нуклеатыдаў), якая вызначыла спецыфіку гэтай гаплагрупы. Увага даследчыкаў пераважна прыкавана да мітахандрыяльнай і Y-хромосомных гаплагрупаў. Гэта дазваляе вылучыць групы людзей, якія ўзыходзяць да агульнага продку па матчынай (мітахандрыяльнай) або бацькавай (Y-храмасомныя) лініі.
Як ужо было вядома, першыя сучасныя людзі па сваёй мітахандрыяльнай ДНК належалі да так званай макра-гаплагрупы L. Каля 150-170 тысяч гадоў таму яна падзялілася на гаплагрупы L1-6 і L0. Сярод нашчадкаў гаплагрупы L1-6 была гаплагрупа L3, носьбіты якой пакінулі Афрыку і далі пачатак астатняму чалавецтву. Якія застаюцца ў Афрыцы носьбіты гаплагруп L1-6 і L0 таксама з цягам часу падзяляліся на даччыныя гаплагрупы. Носьбітаў мітахандрыяльнай ДНК L0 зараз больш за ўсё ў паўднёвай Афрыцы. Яна найбольш распаўсюджаная ў прадстаўнікоў кайсанскіх народаў, дзе маецца ў сярэднім у 73%, а ў асобных народаў яе чашчыннасць яшчэ вышэй, дасягаючы 100% у некаторых папуляцыях народа сан у Батсване.
Высновы гэтага даследавання былі зробленыя на падставе 1217 узораў мітахандрыяльнай ДНК, атрыманых ад прадстаўнікоў карэнных народаў поўдня Афрыкі, 198 з іх былі секвенаваны спецыяльна для дадзенай працы, а астатнія атрыманы раней. На іх аснове было пабудавана філагенетычнае дрэва дадзенай гаплагрупы і разлічаны час яе ўзнікнення і адгалінавання ад яе даччыных гаплагруп.
Зыходным рэгіёнам узнікнення гаплагрупы L0 была прызнана западзіна Макгадикгади, дзе 200 тысяч гадоў таму знаходзілася буйное возера. Памерам, па словах даследнікаў, яно было з Новую Зеландыю, а забалочаная нізіна вакол яго дазваляла здабываць дастаткова ежы. Менавіта там на працягу прыкладна 70 тысяч гадоў жылі першыя Homo sapiens sapiens, пакуль не атрымалі магчымасць міграваць ў іншыя рэгіёны. Першая хваля перасялення паўстала 130 тысяч гадоў таму і рухалася на паўночны ўсход, другая яшчэ каля 20 тысяч гадоў праз пайшла на паўднёвы захад.
Паводле Pro Science