Літоўскі экскурсавод: госці з Беларусі — самыя інтэлігентныя

Падзеі 22-24 лістапада 2019 года, калі на перапахаванне паўстанцаў 1863-1864 гадоў у Вільню прыехалі тысячы беларусаў, актуалізаваў пытанне рэпрэзентацыі гісторыка-культурнай спадчыны Літвы для суседзяў з Беларусі.

DELFI пагутарыў з экскурсаводамі, якія працуюць з моладдзю з Беларусі ў рамках культурна-адукацыйнага праекта "Discover Vilnius", падтрымоўванага Міністэрствам замежных спраў Літвы.
Удзельнікі праекту знаёмяцца з гісторыяй Вялікага Княства Літоўскага, а таксама савецкім перыядам Літвы. Мы пагутарылі са старэйшым гідам Музея акупацый і барацьбы за свабоду Рычардасам Падваіскасам і Эміліяй Гуабіене — экскурсаводам-экспертам вышэйшай катэгорыі, якія працуюць з беларускай моладдзю.
— Ёсць меркаванне, што ў сучаснай Беларусі шмат у чым дамінуе савецкі ці нават прарасійскі погляд на перыяд Другой Сусветнай вайны, а таксама на перыяд, які ў Літве прынята лічыць савецкай акупацыяй. Як рэагуюць беларускія маладзёны на тое, што чуюць падчас экскурсіі ў Музей?
— На сённяшні дзень, што беларускія маладзёны, што расійская моладзь, якая прыязджае і наведвае наш Музей — гэта ў асноўным людзі, якія думаюць, а не тыя, хто фарміруе сваё меркаванне на падставе праграмы "Время". Людзі чэрпаюць інфармацыю з розных крыніц, у тым ліку з тых, дзе гісторыя не так схільная расійскай прапагандзе. Зараз, як правіла, маладыя людзі разумеюць, калі ім хлусяць. Яны разумеюць, што пытанне Другой Сусветнай вайны вельмі неадназначнае і складанае. Я не назіраю нейкі азлобленасці або відавочна правакацыйных пытанняў з іх боку. Мы стараемся сумленна расказаць пра гісторыю, у тым ліку і аб праблемных для Літвы момантах, — распавядае Р. Падваіскас.
— Ці ёсць адметныя рысы паміж беларускай і літоўскай моладдзю пры наведванні Музея? Маглі б Вы пазначыць нейкія асаблівасці, калі яны, вядома, прысутнічаюць?
— Так, невялікія адрозненні ёсць. Літоўская моладзь больш ведае пра сваю гісторыю і свой край. Беларусы ўсё ж госці тут і, на жаль, мала ведаюць пра гісторыю Літвы. Аднак, і мы мала ведаем пра гісторыю Беларусі. І я спадзяюся, калі ў Беларусі з'явяцца падобныя музеі, то мы будзем рады пазнаёміцца ​​з гэтай часткай гісторыі Беларусі. Больш даведацца, напрыклад, пра Курапаты, турму "амерыканку" і іншыя месцы. Разумееце, наша моладзь ужо падрыхтаваная да адкрытасці. У нас ужо няма савецкага наратыву ў выкладанні гісторыі, які быў да аднаўлення незалежнасці. У астатнім жа, вялікага адрознення паміж моладдзю Беларусі і Літвы няма.
— А як часта наогул беларусы наведваюць Музей? І якія водгукі ад беларусаў Вы чуеце?
— Мы стараемся, каб беларусы прыходзілі часцей. Так, беларусы ўсё яшчэ больш наведваюць гандлёвыя цэнтры Вільні, але мы стараемся працаваць з людзьмі, якія наведваюць наш Музей. І пазітыўную дынаміку мы бачым. Людзей становіцца больш. Вось літаральна сёння былі хлопцы з Мінска і прасілі мяне правесці экскурсію. Тут ёсць праблема мовы. У нас не так шмат людзей, якія могуць правесці экскурсію на рускай мове. Ёсць тыя, хто разумее экспазіцыю Музея, як антысавецкую прапаганду, напрыклад нашчадкі сем'яў работнікаў савецкай дзяржаўнай бяспекі. Але мы з усімі дыскутуем. Наша функцыя — асвета. Паміж двума меркаваннямі мы заўсёды зможам знайсці агульную мову.
Падобныя пытанні задалі і Эміліі Гуабіене.
— Я б сказала, што літоўская моладзь смялейшая. Яны задаюць розныя пытанні і імкнуцца весці дыскусію. Калі я працую з беларускай моладдзю, то часцей за ўсё я магу спакайней гаварыць, а з літоўцамі часцей можаш весці дыскусію.
— Падчас экскурсіі, вы безумоўна закранаеце тэму Вялікага Княства Літоўскага. З вашага пункту гледжання, ці важная гісторыя ВКЛ для беларусаў? Як беларусы ўспрымаюць літоўскі наратыў гісторыі ВКЛ?
— Так, вядома гэтая гісторыя для іх важная. Я заўсёды імкнуся нагадаць, што гэта наша агульная гісторыя, паколькі была адна дзяржавы. Гістарычныя постаці, як, напрыклад, прадстаўнікі шляхты — Радзівілы, жылі як на тэрыторыі сучаснай Літвы, так і на тэрыторыі сучаснай Беларусі. Гэта нашая агульная спадчына. Людзі ўспрымаюць такі наратыў пазітыўна.
— Вільню наведвае шмат гасцей з Расіі, Украіны, Латвіі і г.д. Як бы Вы ахарактарызавалі беларусаў на фоне астатніх суседзяў? Ці ёсць нейкія асаблівасці? 
— Я б назвала беларусаў самымі інтэлігентнымі. Напрыклад, расіяне сябе паводзяць проста як "старэйшыя браты", часцей задаюць правакацыйныя пытанні. Беларусы, асабліва беларускія маладзёны, вядуць сябе вельмі інтэлігентна. Я заўсёды і сваім калегам кажу, што з беларускай моладдзю вельмі прыемна працаваць.
Паводле delfi.lt