Каштаны замест грошай, цацкі не для забавы: як у Гродна вучаць дзяцей сябраваць з прыродай

Маладыя мамы самі стварылі першы і адзіны ў Беларусі экалагічны міні-дзіцячы сад.

Рыма Ушкевіч — самая звычайная маладая мама. А кіруе яна вельмі незвычайным для Беларусі развіваючым цэнтрам — Дзіцячай экостудией. Зараз ва ўтульнай прасторы студыі працуюць міні-сад «Ветка», кніжны клуб «Жывыя літары», праходзяць сустрэчы ў духу Вальдорфскай педагогікі і заняткі па кераміцы.

Пачаўся экапраект з цалкам натуральнага і заканамернага жадання маладой мамы знайсці для свайго дзіцяці месца, дзе яно магло б развівацца найбольш натуральна і камфортна, дзе прынцыпы навучання і выхавання дзяцей адпавядалі б яе ўяўленням аб працы з дашкольнікамі.

Месца, якога не было

Кожны тата і кожная мама ведаюць: якімі б выдатнымі бацькамі яны не былі, надыходзіць момант, калі іх малому прыстае самы час «ісці ў людзі». Для большасці бацькоў працэдура цалкам стандартная: споўнілася іх дзіцяці тры гады — маме ідзе на працу, дзіцяці — у дзіцячы садок. Можна толькі парадавацца, калі тату і маму стоадсоткава задавальняе распарадак і канцэпцыя дзяржаўнай дашкольнай установы адукацыі, а малы шчаслівы і не мае ніякіх праблем са здароўем, якія замінаюць штодзённаму знаходжанню ў садзе.

Аднак у разуменні Рымы, журналісткі па адукацыі, а ў мінулым — прэс-сакратара Цэнтра экалагічных рашэнняў, звычайны дзіцячы сад на восем гадзін — самае сапраўднае зло. Экаарыентаваная і ўважлівая да будучыні навакольнага свету маладая мама — прыхільніца асобаснага падыходу ў развіцці дзіцяці. Менавіта таму для свайго сына Рыма шукала тое месца, дзе паважлівы падыход да дашкольніка, разуменне яго мэтаў і задач развіцця спалучаліся б з павагай да таго, што яго акружае. Такі падыход да выхавання маладая мама знайшла ў прыватным развіццёвым цэнтры — школе Мантэсоры. Але з часам прыйшла да высновы: трэба ствараць нешта сваё.

Па слядах «Дзіцячых экамайстэрняў»

— Першапачаткова Дзіцячая экастудыя існавала як нейкі аналаг сталічных «Дзіцячых экамайстэрняў», — распавядае Рыма Ушкевіч. — Іх ідэя простая і вельмі цікавая: у даступнай форме расказваць дзецям, як уладкаваны свет, што шкодзіць нашай планеце і што зрабіць, каб дапамагчы і навакольнаму асяроддзю, і самім сабе.

Па дапамогу ў увасабленні сваёй задумкі Рыма звярнулася ў Цэнтр экалагічных рашэнняў. Тут і падтрымалі маладую маму: дапамаглі аформіць заяўку на атрыманне фінансавага гранта, які дазволіў арганізаваць бясплатныя эказаняткі ў Гродна для дзяцей ад пяці гадоў. Гродзенцы ўспрынялі іх на ўра.

— Калі скончылася фінансаванне праекта, я стала задумвацца, куды рухацца далей, — успамінае Рыма. — Наступныя шэсць месяцаў нестабільнасці былі цяжкім часам. Мы некалькі разоў змянялі фармат працы, з-за фінансавых цяжкасцяў ўвялі плату за сустрэчы — у выніку страцілі амаль 90 адсоткаў сваёй аўдыторыі…

Суразмоўніца прызнаецца: калі б не падтрымка Цэнтра экалагічных рашэнняў і сустрэча з Таццянай Валошчык — педагогам-псіхолагам, эканастроенай маці траіх дзяцей, якая шмат у чым падзяляе погляды Рымы, — рукі ў яе апусціліся б.

Паступова ў размовах Рымы і Таццяны ідэя адкрыцця экалагічнага міні-сада, які працуе на базе Дзіцячай экастудыі, нарэшце, пачала набываць выразныя формы. Літаральна за пару месяцаў маладая мама, заручыўшыся падтрымкай прыхільнікаў, знайшла трапнае памяшканне і аформіла ўсе неабходныя дакументы.

— Мы знялі нядрэнны офіс у цэнтры Гродна, — Рыма тут жа абрывае захоплена «вам так пашанцавала!». — Назваць гэта памяшканне офісам можна з велізарнай нацяжкай — гэта, хутчэй, савецкі кабінет, які знаходзіўся ў жудасным стане. Мы арандавалі яго, таму што разумелі: нават самае новае памяшканне ў самым раскручаным месцы ўсё роўна будзе мець патрэбу ў касметычнай дапрацоўцы, ды і аплата за яго будзе ў разы вышэй.

Лепшыя традыцыі ва ўласнай інтэрпрэтацыі

Праца па добраўпарадкаванні памяшкання для будучай экастудыі ішла літаральна дзень, і ноч. Усе матэрыялы падбіраліся вельмі старанна: улічваліся і экалагічная бяспека, і камфорт для дзіцяці. Напрыклад, мэбля і цацкі былі зробленыя на замову з масіва хвоі.

— У нас няма тыпавых цацак, прызначаных толькі для забавы. Напрыклад, зусім няма машынак — з імі дзіця можа ў любы момант пагуляць дома, — кажа Рыма Ушкевіч. — Пры выбары дыдактычных дапаможнікаў ды развіваючых матэрыялаў мы, перш за ўсё, глядзелі, якую карысць яны могуць прынесці дзіцяці.

— У якасці навучальных цацак мы максімальна выкарыстоўваем усе дапушчальныя прыродныя матэрыялы, а ў сваёй працы стараемся сумясціць лепшыя традыцыі сістэмы Мантэсоры, Вальдорфскай педагогікі, прынцыпы ўсвядомленага бацькоўства і разуменне неабходнасці беражлівых адносін да прыроды. І ўсё гэта ненадакучліва, праз гульню падаецца ў максімальна экалагічна дружалюбным асяроддзі. Вельмі радасна, што бацькі, якія прыходзяць да нас толькі з нейкімі адукацыйнымі, сацыяльнымі мэтамі, патроху зацікаўліваць прынцыпамі экасяброўскасці, клопату пра сябе і пра навакольны свет.

Паводле Заўтра тваёй краіны