Абаронцы Курапатаў дамагліся працэсу супраць Генеральнай пракуратуры
Калегія Минскага гарадскога суду нечакана скасавала адмоўнае рашэнне наконт Курапатаў суду ніжэйшай інстанцыі. Барацьба грамадзкасьці за належны статус Курапатаў як нацыянальнага нэкропалю ахвяраў савецкага таталітарызму працягваецца.
ГА «Хрысьціянская злучнасьць „Курапаты“» ў асобе старшыні 85-гадовага Вацлава Нямковіча, а таксама старшыня Беларускай
асацыяцыі ахвяраў палітычных рэпрэсіяў Зінаіда Тарасевіч, журналіст Марат Гаравы, грамадзкія дзеячы Вацлаў Арэшка, Вінцук Вячорка, Алесь Макаў
17 сакавіка сёлета былі падалі ў суд Цэнтральнага раёну скаргу на Генэральную пракуратуру Беларусі.
Яны прасілі суд абавязаць Генэральную пракуратуру выканаць яе ж, пракуратуры, рашэньне ад 27 лістапада 2012 году — пракантраляваць, ці Менскі
абласны выканаўчы камітэт і СТАА «БелРэстІнвест» (яно збудавала г. зв. аб’ект прыдарожнага сэрвісу з пачатнаю назваю
«Бульбаш-хол») выправілі парушэньне заканадаўства і прыбралі чатыры пабудовы з ахоўнай зоны гісторыка-культурнай каштоўнасьці Курапаты (ахоўныя зоны ўхваленыя
Міністэрствам культуры ў 2004 годзе). Але пабудовы зьнесеныя не былі.
Суд Цэнтральнага раёну (судзьдзя Іван Майсейчык) адмовіўся пачынаць справу супраць Генэральнай пракуратуры. Менавіта гэтую пастанову заяўнікі абскардзілі ў калегіі
грамадзянскіх справаў Менскага гарадзкога суду, запатрабавалі яе скасаваць і разгледзець наноў.
На суд прыйшла бальшыня заяўнікаў, інтарэсы «Хрысьціянскай злучнасьці „Курапаты“» адстойваў грамадзкі прадстаўнік, юрыст Гары Паганяйла
(Беларускі Хэльсынскі камітэт).
Я сказаў там, што справа вельмі рэзанансавая. Па-першае, гэта месца, дзе ляжаць сотні тысячаў людзей, нашых суайчыньнікаў — ахвяраў
таталітарных рэпрэсіяў.
Вінцук Вячорка, які таксама выступаў на калегіі, апавёў «Свабодзе» пра хаду працэсу:
«Я сказаў там, што справа вельмі рэзанансавая. Па-першае, гэта месца, дзе ляжаць сотні тысячаў людзей, нашых суайчыньнікаў — ахвяраў таталітарных рэпрэсіяў.
Па-другое, усе справы, зьвязаныя зь землеадводамі каля гарадзкой рысы, — патэнцыйна «карумпагенныя».
Паводле Вячоркі, у 2012 годзе Генэральная пракуратура адрэагавала на пратэсты грамадзкасьці, слушна выдала адпаведнае прадстаўленьне абласному выканаўчаму камітэту, паўдзельнічала
ў нарадзе 27 сьнежня таго ж году пры ўдзеле фірмы-забудоўцы і Міністэрства культуры. Тады нарада вынесла аднагалоснае рашэньне прыбраць 4 будынкі.
«Але ніхто нічога не прыбраў, а Генэральная пракуратура раптоўна змоўкла — перастала выконваць сваю канстытуцыйную функцыю нагляду за выкананьнем
заканадаўства і нават сваіх уласных рашэньняў. На наш зварот яна не адказала па сутнасьці, а адправіла яго чамусьці ў Міністэрства культуры.
Гэта — бязьдзеяньне пракуратуры — мы і абскарджвалі, — распавядае Вячорка. — Суд Цэнтральнага
раёну, аднак, не зьвярнуў увагі на сутнасьць скаргі і вырашыў, што „паміж заяўнікамі і СТАА „БелРэстІнвест“ узьніклі адносіны
ў пытаньні ажыцьцяўлення права ўласнасьці, гэта значыць спрэчка аб праве“, хоць мы тут ня судзімся зь фірмай — хай стасункі
зь ёй канчаткова высьветліць пракуратура. Судзьдзя І. Майсейчык таксама палічыў, што паколькі „Генэральная пракуратура Рэспублікі Беларусь не разглядала зварот
заяўнікаў па сутнасьці, а таксама не прымала рашэньне аб пакіданьні звароту без разгляду“, то і абскарджваць няма чаго».
Вячорка лічыць, што «кожнаму адукаванаму чалавеку, нават не юрысту, відаць беспадстаўнасьць такога абгрунтаваньня»:
«А юрыдычна бездакорна ўкласьці скаргу нам дапамог — і на калегіі пераканаўча выступіў — Гары Паганяйла».
У калегіі сёньня старшынявала Натальля Жупікава. Яна вядомая тым, што адхіляла скаргі бацькоў на гвалтоўнае закрыцьцё Беларускага гуманітарнага ліцэю,
адмаўляла ў скаргах на палітычны пабор у войска і г. д. Сёньня Вінцук Вячорка прасіў весьці разгляд па-беларуску, але судзьдзі хадайніцтва
праігнаравалі.
Аб прычынах можна толькі здагадвацца. Відаць, сваю ролю адыгралі бездапаможнасьць аргумэнтацыі за адмову і юрыдычная аргумэнтацыя нашай
скаргі
Для заяўнікаў стала нечаканасьцю, калі пасьля закрытай нарады калегія абвясьціла: пастанова суду ніжэйшай інстанцыі адмяняецца, справа накіроўваецца на паўторны разгляд.
«Аб прычынах можна толькі здагадвацца. Відаць, сваю ролю адыгралі бездапаможнасьць аргумэнтацыі за адмову і юрыдычная аргумэнтацыя нашай скаргі», — кажа Вячорка. — Але ясна, што такія рашэньні ў нашай рэальнасьці прымаюцца невыпадкова. Ці нешта памянялася ў зямельнай каньюнктуры на тэрыторыі вакол Курапатаў, ці ўлады вырашылі лякальна засьведчыць канструктыўнасьць, ці — цалкам верагодна — даць нам надзею на перагляд сытуацыі пры заходняй мяжы Курапатаў (дзе былы «Бульбаш-хол»), а адначасова хутка рэалізаваць плян забудовы поля паміж Курапацкім лесам і «Экспабелам», празь якое праходзіць «Дарога сьмерці».