У офісе Ціханоўскай патлумачылі, чаму супрацоўнікі падпісваюць абавязальніцтва аб неразгалошванні

Прэс-служба Святланы Ціханоўскай патлумачыла, чаму супрацоўнікі яе офіса падпісваюць так званае NDA (абавязальніцтва аб неразгалошванні інфармацыі). Тлумачэнне апублікавана на сайце лідаркі беларускіх дэмсіл у форме адказаў на актуальныя пытанні.

1. Навошта офісу патрэбен NDA?

NDA патрэбны, каб абараняць людзей у Беларусі, а не палітыкаў у эміграцыі. З 2020 года каманда Святланы Ціханоўскай працуе з валанцёрамі, актывістамі, ініцыятывамі, якія знаходзяцца ў Беларусі ці чые блізкія знаходзяцца ўнутры краіны. Пагадненне аб невыдаванні з'явілася, каб абараніць даныя гэтых людзей, а таксама інфармацыю аб непублічных супрацоўніках і партнёрах офіса (гэта значыць, тых людзей, якія па меркаваннях бяспекі не абвяшчаюць публічна аб сваёй працы ў офісе або іншых структурах). Гэтых людзей дастаткова шмат, і ў кожнага з іх ёсць сем'і, калегі, сябры, якія могуць пацярпець, калі інфармацыя сыдзе ў публічны доступ. NDA ў офісе з'явіўся ў пачатку 2021 года, калі рэжым стаў рэпрэсаваць людзей нават за змесціва іх перапісак у смартфонах. І ініцыятыва падпісаць NDA належыць людзям, якія ў нашай камандзе займаюцца непублічнымі камунікацыямі з беларусамі. Працэс разгляду парушэнні NDA пачынаецца толькі ў тым выпадку, калі ёсць пацярпелы бок — гэта значыць, чалавек ці людзі, дадзеныя якіх або пра якія апынуліся разгалошаныя.

Пасля таго, як у камандзе з'явіўся NDA, унутраная і канфідэнцыйная інфармацыя з офіса, напрыклад, змест zoom-сустрэч з актывістамі, перастала выходзіць за межы каманды і рэгулярна з'яўляцца, да прыкладу, у прапагандысцкіх тэлеперадачах.

2. Той, хто падпісаў NDA, не можа крытыкаваць Святлану Ціханоўскую або офіс?

Можа, і ёсць дастаткова прыкладаў, калі людзі, якія маюць пагадненне аб невыдаванні, свабодна выказваюцца ў сваіх сацсетках і прэсе. NDA ніяк не абмяжоўвае свабоду выказвання меркаванняў, NDA абмяжоўвае толькі распаўсюд інфармацыі, атрыманай у офісе. Пры гэтым супрацоўнікі і партнёры ў індывідуальным парадку прапрацоўваюць асобны дакумент з выключэннямі з базавага NDA. Напрыклад, публічныя спікеры адкрыта адказваюць на пытанні журналістаў. Супрацоўнікі займаюцца даследчай дзейнасцю, пішуць кнігі, выступаюць экспертамі ў СМІ, вядуць дыпламатычную працу, каардынуюць працу з прадстаўнікамі розных НДА, партый, урадаў і краін. Таму задача NDA — дапамагчы стварыць бяспечную рамку для тых, хто супрацоўнічае з офісам непублічна. Пры гэтым сам факт наяўнасці NDA не хаваецца, многія супрацоўнікі gублічна казалі аб пагадненні ў сваіх інтэрв'ю.

3. NDA офіса дзейнічае 10 гадоў пасля заканчэння працы. Чаму?

Неабходнасць абароны дадзеных аб супрацоўніках, актывістах, даследаваннях, зонах адказнасці і ўнутраных пратаколах працы не знікае ў момант заканчэння супрацоўніцтва з офісам. Непублічныя супрацоўнікі і партнёры могуць не турбавацца аб сваёй бяспецы па-за залежнасці ад таго, працягваюць яны супрацоўніцтва прама цяпер.

4. Які механізм прыцягнення да адказнасці?

Кожны выпадак павінен разглядацца індывідуальна. У базавым пагадненні паказаная сума, прапанаваная юрыстамі, якія працуюць з падобнымі дакументамі ў Літве, паколькі ў гэтай краіне офіс Святланы Ціханоўскай мае прадстаўніцкі статус. Пры разглядзе асобных выпадкаў можа не прымяняцца штраф, у нашай каманды былі такія кейсы. Паказаная сума служыць неабходным арыенцірам, але не абавязковым да выканання ў 100% выпадкаў. Механізм наступны: кіраўніцтва офіса разглядае канкрэтны выпадак і ацэньвае страты бяспекі, услед за гэтым прымаецца рашэнне аб далейшых дзеяннях. Магчымыя розныя рашэнні — ад непублічнай ліквідацыі наступстваў парушэнні пагаднення або абмежаванні доступу да пэўнай інфармацыі да штрафу, сума пры гэтым агаворваецца сіметрычна страт. Для вырашэння сітуацыі офісу ні разу не даводзілася звяртацца ў суд — усе сітуацыі вырашаліся па згодзе бакоў у дасудовым парадку.

5. Чаму офіс патрабуе падпісання NDA ад людзей, якія не працуюць у офісе?

Людзі, якія становяцца нашымі партнёрамі, атрымліваюць доступ да непублічнай інфармацыі і непублічных кантактаў. Зараз непублічных супрацоўнікаў у офісе больш, чым публічных. А інфармацыя, з якой працуе офіс, часта змяшчае ў сабе даныя, якія пагражаюць бяспецы тых людзей, якія працавалі над іх зборам або стварэннем. Таксама офіс прапанаваў скарыстацца сваім базавым NDA тым, хто пачаў супрацоўніцтва з Аб'яднаным пераходным кабінетам — паколькі ў момант яго стварэння яшчэ не былі гатовыя ўнутраныя пратаколы для кабінета. Некаторыя партнёры выказалі крытычныя заўвагі да фармату NDA, і офіс адаптуе пагадненне пад розныя фарматы ўзаемадзеяння з партнёрамі.