Ініцыятыва MALDZIS выкупіла першае выданне «Жазла кіравання» Сімяона Полацкага

«Жазло кіравання» («Жезлъ правленіѧ») была надрукаваная ў Маскве ў 1667 годзе на царкоўнаславянскай мове і належыць да надзвычай рэдкіх артэфактаў. Гэта першая выдадзеная кніга беларускага манаха-асветніка Сімяона Полацкага.

Кажа Павел Мацукевіч, кіраўнік ініцыятывы MALDZIS:

«Асветнік Сімяон Полацкі — постаць агульнаеўрапейскага маштабу і адна з самых яркіх асоб у гісторыі Усходняй Еўропы ў XVII ст. Шмат у чым ягонае жыццё і творчасць (у тым ліку кніга «Жазло кіравання») адлюстроўваюць культурную спецыфіку Беларусі як еўрапейскай краіны з асаблівай ідэнтычнасцю і гістарычнай спадчынай, якая склалася ў выніку сінтэзу традыцый і ўплываў Захаду і Усходу».

Кніга была набытая ў Польшчы на сродкі беларускіх ахвярадаўцаў і ў будучыні будзе перададзеная ў Музей-бібліятэку Сімяона Полацкага ў якасці грамадскага падарунка. Да вяртання ў Полацк кніга будзе выстаўляцца падчас адмысловых мерапрыемстваў за межамі Беларусі.

Кажа Рыгор Астапеня, апякун ініцыятывы MALDZIS:

«Кніга «Жазло кіравання» з’яўляецца прыкладам багатых традыцыяў палемічнай літаратуры, якая была шырока распаўсюджаная акурат на беларускіх землях. Нашыя продкі менавіта з дапамогай мовы палемічных тэкстаў, а не зброі імкнуліся вырашаць міжканфесійныя канфлікты. У тагачаснай Расеі такой традыцыі не існавала. «Жазло кіравання» лічыцца першым значным палемічным творам у расейскай гісторыі». 

У выніку шматпакутнага гістарычнага развіцця ў Беларусі засталося вельмі мала выданняў знакамітага палачаніна.

Пра Сімяона Полацкага і гісторыю стварэння кнігі «Жазло кіравання»

Сапраўднае імя Сімяона Полацкага — Самуіл Пятроўскі-Сітнянoвіч. Нарадзіўся ў Полацку ў снежні 1629-га года, паходзіў з купецкай сям’і. У архіўных спісах двароў палачан род Пятроўскіх пазначаны поруч са Скарынамі і Цяпінскімі. 

Першапачатковую адукацыю юнак атрымаў у родным горадзе. Затым вучыўся ў Кіева-Магілянскай калегіі, якая лічылася найлепшай праваслаўнай навучальнай установай Усходняй Еўропы. Пасля быў навучэнцам Віленскай езуіцкай акадэміі. 

Апрача роднай беларускай мовы Сімяон Полацкі дасканала валодаў лацінскай, царкоўнаславянскай і польскай мовамі. Пісаў на ўсіх чатырох мовах вершы, прамовы, пропаведзі, навуковыя працы. Карыстаўся пры гэтым як кірыліцай, гэтак і лацінкай. Ёсць некаторыя падставы для меркавання, што ён быў чальцом уніяцкага ордэна базыльянаў.

З’яўленне на свет «Жазла кіравання» адбылося падчас жыцця Сімяона ў Маскве, куды ён пераехаў з Полацка блізу 1664 года. У Маскоўскім царстве ён дажыў да канца сваіх дзён і здабыў славу як асветнік, царкоўны дзеяч заходняга кірунку, гуманіст, царскі настаўнік і дарадца, кніжнік, паэт і драматург.

«Жазло кіравання» было створанае на падставе даручэння двух патрыярхаў — Александрыйскага і Антыяхійскага, а таксама мітрапаліта Газы, якіх Сімяон Полацкі суправаджаў падчас царкоўнага сабору 1666—1667 гадоў у Маскве ў якасці сакратара і перакладчыка. 

Імя аўтара не пазначанае на тытульным аркушы. Сімяон зашыфраваў яго ў першых літарах кожнага з радкоў акраверша, дзе чытаецца «Симеон Полоцкии трудился». 

Змест кнігі прысвечаны аналізу памылак і разыходжанняў з вучэннем Царквы ў выступленнях старавераў. Свае довады асветнік грунтуе на фактах і лагічнасці разважанняў, што тады ўспрымалася як навацыя і «лацінства» ды ўпісвала «Жазло кіравання» ў плынь палемічнай літаратуры. 

Полацкі пастаянна заклікаў да выкарыстання розуму, рацыянальных разважанняў і дакараў маскоўскіх царкоўных дзеячаў за неадукаванасць і адсутнасць дастатковых ведаў.

Кніга «Жазло кіравання» была перавыдадзеная ў 1753 годзе.