У школе знялі відэа з дзецьмі да 30-годдзя піянерскай арганізацыі. Без дазволу бацькоў

Шасцікласнікаў адной з мінскіх школ завялі ў актавую залу, завязалі ім гальштукі і знялі ў тэматычным роліку для піянерскай арганізацыі. Бацькоў пра гэта не папярэджвалі, яны былі ўпэўненыя, што дзяцей будзе здымаць фатограф, які потым прапануе купіць фота і відэа «на памяць», — паведамляе rebenok.by.

Мама шасцікласніка Аксана Букіна даведалася постфактум аб тым, што яе сына знялі ў роліку для піянерскай арганізацыі ў школе. Пры гэтым хлопчык піянерам не з'яўляецца, як і большасць дзяцей з класа.
— Напярэдадні класны кіраўнік папрасіла апрануць дзяцей святочна, таму што будзе здымка. Бацькі падумалі, што прыйдзе чарговы фатограф, зробіць фота і відэа, якія потым нам прадасць.
Увечары Аксана спытала ў сына пра ролік і высветліла, што дзяцей здымалі ў піянерскіх гальштуках у гонар 30-годдзя піянерскай арганізацыі для школьнага канала ў TikTok.
— Дзеці спявалі, пляскалі ў ладкі, а некаторых прасілі сказаць нейкія словы на камеру. Мне вельмі не спадабаўся той момант, што бацькоў нібыта праінфармавалі, але не патлумачылі для чаго і як дзяцей будуць здымаць. Калі незадаволеныя бацькі задалі гэтае пытанне класнаму кіраўніку, яна вельмі здзівілася, што мы не рады, бо нашых дзяцей здымалі для роліка на школьны канал у TikTok. Класны кіраўнік-маладая дзяўчына, і ў мяне такое ўражанне, што яна сапраўды не разумее, у чым прычына незадаволенасці.
Мінчанка папрасіла настаўніка паказаць ёй гэты ролік, але тая адмовілася.
— Відэаролік я не бачыла. Класны кіраўнік сказала мне, што яна яго прагледзела і майго дзіцяці там не відаць. Некаторыя бацькі таксама абураліся ў чаце, але я не ведаю, ці паказвалі ім гэта відэа. Магчыма, хтосьці звяртаўся класнаму кіраўніку ў асабістых паведамленнях.
Аксана вырашыла напісаць заяву на імя дырэктара, што яна супраць выкарыстання роліка з яе сынам з просьбай надалей аб усіх падобных мерапрыемствах ставіць яе ў вядомасць.
— Мне незразумела, чаму ў бацькоў ніхто не пытаўся дазволу. Я не хацела, каб маё дзіця ў гэтым удзельнічала. І я супраць таго, каб ролік з маім сынам дзе-небудзь размяшчалі.

Што кажа юрыст?

Юлія Гаўрыльчанка, доктар юрыдычных навук і прафесар БДУ, пракаментавала гэты выпадак.

— Гаворка ідзе аб праве на выяву чалавека, якое адносіцца да нематэрыяльных выгод (арт.151 Грамадзянскага кодэкса Рэспублікі Беларусь, далей — ГК) і падлягае абароне з боку дзяржавы. Выява ў дадзеным выпадку-гэта глядзельнае прайграванне чалавека, якое дазваляе яго ідэнтыфікаваць. Выявак можа быць захавана на фота, відэа, малюнку і да т. п. Выява нясе пэўную інфармацыю аб тым, якімі характарыстыкамі валодае чалавек. Таму выкарыстанне выявы без згоды - гэта ўварванне ў прыватнае жыццё і парушэнне права на асабістую таямніцу.

Важна разумець, што непаўнагадовы не можа даць згоду на выкарыстанне сваёй выявы (за рэдкімі выключэннямі, прама прапісанымі ў заканадаўстве). Ад яго імя выступаюць законныя прадстаўнікі, якія даюць згоду на розныя спосабы выкарыстання: бязвыплатнае або платнае, неабмежаваную або абмежаваную якімі-небудзь Умовамі. Таксама заканадаўства прама забараняе выкарыстанне выяваў грамадзян Рэспублікі Беларусь у рэкламе без іх згоды або згоды іх законных прадстаўнікоў, калі іншае не прадугледжана Законам.

Выключэннем з'яўляюцца выпадкі, калі здымку праводзяць журналісты СМІ ў месцах, адкрытых для масавага наведвання, на масавых мерапрыемствах. Напрыклад, калі дзіця выпадкова трапіў у кадр падчас наведвання кінатэатра, публікаваць гэтую фатаграфію можна (згодна з арт 34 Закона "Аб сродках масавай інфармацыі"). Акрамя таго, пры выкананні пэўных умоў можна выкарыстоўваць выявы, дзе прыняты меры супраць магчымай ідэнтыфікацыі асобы староннімі.

Што рабіць бацькам?

Па словах юрыста, бацькі маюць права запатрабаваць у школы выдаліць відэа з сеткі і нават звярнуцца ў суд за маральнай кампенсацыяй. 11 ГК ёсць вялікі пералік таго, якія спосабы абароны бацькі могуць выкарыстоўваць. За абаронай парушанага права законныя прадстаўнікі непаўналетняга маюць права звярнуцца ў суд.

Акрамя таго, выкарыстанне выявы чалавека без яго згоды можа быць прызнана злачынствам. Калі гаворка ідзе аб незаконным зборы альбо распаўсюджванне звестак аб прыватным жыцці, якія складаюць асабістую ці сямейную таямніцу іншай асобы, без яго згоды, якія пацягнулі прычыненне шкоды правам, свабодам і законным інтарэсам пацярпелага, то за гэта дзеянне прадугледжана адказнасць па арт. 179 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь.