У пошуках правільнай званіцы

Кожны глядзіць на свет са сваёй званіцы. Але перш чым прысвяціць час гэтаму займальнаму занятку, званіцу неабходна ўзвесці. Ні цэгла, ні бетонныя блокі для гэтага не падыходзяць. Патрэбны прынцыпова іншыя будаўнічыя матэрыялы — асабісты вопыт, веды, інтарэсы.

Сваю званіцу мае і аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (БІСД) Аляксей Аўдонінін. Чалавек ён публічны. Якое рэспубліканскае СМІ ні адкрый / ні ўключы — ён там.
Званне аналітыка абавязвае падымацца над штодзённасцю. Зрэшты, мяркуйце самі: «Захад нясе хаос, раздрай і вайну. А інтэграцыя, якую мы паказваем, — мір, дабрабыт і светлую будучыню» (20.04.2022).
Гадоў гэтак 55 таму мая будучая жонка, камсамолка і прыгажуня, глядзела на свет з аналагічнай званіцы. Яна была шчаслівая ад думкі, што нарадзілася ў СССР, а не ў нейкай там Амерыцы.
Аднак жа нарадзіцца дурнем не сорамна — сорамна такім памерці. Асабісты вопыт, веды, інтарэсы маёй абранніцы змяняліся па меры сталення. І вось ужо трэці дзясятак гадоў, калі адказваю на пытанне: «Якім чынам твая былая каханая з табой стасуецца?», дык прыгадваю стары габрэйскі анекдот: «З Амерыкі па тэлефоне».

Што можа быць святлей за рай?

Аднак жа вернемся да трыяды, агучанай аналітыкам БІСД: «мір, дабрабыт і светлая будучыня».
З мірам, калі пачалася расійская «спецыяльная ваенная аперацыя», відавочна нешта пайшло не так. Доказам таму служаць развагі пра верагоднасць прымянення РФ тактычнай ядзернай зброі ва Украіне.
Такая магчымасць ужыць ядзерную зброю не высмактаная з пальца, і АБС (адна баба сказала) тут не пры чым. Інфармацыя запазычана з інтэрв’ю брытанскаму парталу UnHerd намесніка пастаяннага прадстаўніка Расіі пры ААН Дзмітрыя Палянскага: «Я дыпламат, я не ўдзельнічаю ў прыняцці рашэнняў па ядзернай стратэгіі, але я магу сказаць: так, у нас ёсць ядзерная зброя. І калі для Расіі паўстане экзістэнцыйная пагроза, то, я ўпэўнены, мы можам выкарыстоўваць ядзерную зброю».
А такая пагроза, улічваючы становішча на фронце, калі і не для Расіі, то асабіста для Пуціна цалкам рэальная. Як тут ні прыгадаць выказванне спікера расійскай Дзярждумы Вячаслава Валодзіна, якое стала мемам: «Ёсць Пуцін — ёсць Расія, няма Пуціна — няма Расіі».
З мірам, дакладней, з той нітачкай, на якой ён вісіць, разабраліся. Што тычыцца дабрабыту, то яго прышэсце не праглядаецца нават у электронны мікраскоп. Дзякуй «спецаперацыі».
Прывяду крыху статыстыкі. Паводле даных Цэнтральнага банка Расіі, ВУП у гэтым годзе знізіцца на 8–10%. МВФ чакае падзення на 8,5%, Сусветны банк — на 11,2%. Кансэнсус-прагноз аналітыкаў — мінус 9,2%.
Аднак жа ўсё гэта ў Расіі, у «нашай Расіі». Бо Беларусь і Расія — два брацкія народы — будавалі, будавалі, і нарэшце пабудавалі Саюзную дзяржаву. Не варта, аднак, забываць і тое, што «ў нас фактычна адзіная армія».
Такім чынам, у горы і ў радасці, у багацці і ў беднасці, і падчас хваробы, і здаровымі, беларусы і расіяне будуць жыць разам, пакуль смерць Саюзнай дзяржавы не разлучыць іх, што дазволіць кожнаму народу «жыць сваім розумам, ісці сваім шляхам».
Са светлай будучыняй усё яшчэ прасцей. Слова таму, хто роўны Расіі: «Мы як пакутнікі трапім у рай, а яны папросту здохнуць. Таму што яны нават раскаяцца не паспеюць». А што можа быць святлейшым за рай? Што можа быць жаданейшым за своечасовае раскаянне?

Пытанні без адказаў

Вынікі «спецаперацыі», у тым ліку яе ваенны складнік, яшчэ трэба падвесці. Але галоўная выснова ў Беларусі ўжо зробленая: «...куды ні кінь, усюды мабільнасць, мабільнасць і яшчэ раз мабільнасць».
Мабільнасці сучаснаму свету ў першую чаргу дадае прыватная ініцыятыва. І ўсё роўна, ці ідзе гаворка пра ваенную або камерцыйную аперацыю. Хто не паспеў, той спазніўся. Нават для трапляння ў рай (глядзі вышэй) спатрэбіцца мабільнасць. Інакш нават раскаяцца не паспееш.
Каб паказаць ролю прыватнай ініцыятывы, мне давядзецца прачытаць невялікую лекцыю па эканоміцы.Для вытворчасці любога тавару ці паслугі патрабуюцца рэсурсы. Скарыстаемся падручнікам для першакурснікаў і падзелім усю рэсурсную разнастайнасць на чатыры катэгорыі:
    • прыродныя рэсурсы (зямля, нетры, водныя, біялагічныя);    • працоўныя рэсурсы (людзі з іх здольнасцю вырабляць матэрыяльныя даброты і паслугі);    • капітал (у форме грошай або сродкаў вытворчасці);    • прадпрымальніцкі талент, г.зн. здольнасць людзей да арганізацыі вытворчасці.
Для якаснага і колькаснага росту апошні рэсурс з’яўляецца ключавым. Акрамя задачы па аб’яднанні працы, капіталу і зямлі ў адзіны вытворчы комплекс, прадпрымальнік толькі тады можа стаць паспяховым, калі пераўтворыць ідэі ў новыя / палепшаныя прадукты, паслугі або працэсы, каб паспяхова канкурыраваць на сваім рынку. Усё пералічанае ў слоўніках прынята аб’ядноўваць пад словам «інавацыі».
У СССР прадпрымальніцкая дзейнасць падпадала пад артыкулы Крымінальнага кодэкса. Функцыі прадпрымальнікаў былі ўскладзеныя на бюракратыю. Але з інавацыямі ў савецкіх бюракратаў не заладзілася з першага дня. Зрэшты, і ў несавецкіх у гэтым пытанні асаблівых поспехаў не назіралася.
Архітэктары Беларуская мадэлі адпаведныя артыкулы Крымінальнага кодэкса адмянілі. Але прадпрымальнікі так і не здолелі сур’ёзна пасунуць бюракратаў.
Прывяду яшчэ «цёпленькі» прыклад жывучасці савецкага мінулага: «Мы дамовіліся, што на працягу гэтага года кожны са старшыняў райвыканкамаў рэалізуе нейкі інвестыцыйны праект для таго, каб людзі былі працаўладкаваныя. Калі хтосьці яшчэ не заняўся сельгастэхнікай, займіцеся, зрабіце нармальную сельгастэхніку. Калі хтосьці не арганізаваў ПМК (перасоўныя механізаваныя брыгады), арганізуйце. Увогуле, патрэбны адзін нармальны праект у год. Вялікі, малы — каб людзі бачылі нейкі рух і атрымалі працоўныя месцы».
Бясспрэчна, хоць нейкі рух людзі ўбачаць, і нават атрымаюць працоўныя месцы, хай і не ў тых колькасцях, што былі першапачаткова запланаваныя. Але ці змогуць прадукты і паслугі, якія вырабляюцца на гэтых месцах, канкураваць на рынку? І наколькі будуць спрыяць павышэнню канкурэнтаздольнасці пастаянныя заклікі павышаць ініцыятыўнасць?
Мушу прызнацца, у мяне няма адказаў на гэтыя і падобныя пытанні.