Параноя? У Літве асцерагаюцца беларускай «пятай калоны»
У Літве працягнецца дыскусія аб прававым становішчы беларусаў і кантролю над мяжой, заявіла прэм'ер-міністарка краіны Інгрыда Шыманіце ў інтэрв'ю LRT. Яна хоча знайсці баланс у гэтых пытаннях.
«Я б сказала, што нам трэба знайсці баланс, як гэта часта бывае ў палітыцы, паміж нашай перакананасцю ў тым, што мы не хочам змешваць усіх беларусаў з Лукашэнкам, і, магчыма, мы не можам, але нам трэба кіраваць рызыкамі. Мы працягнем дыскусію аб тым, як кіраваць гэтымі рызыкамі — ці то шляхам скарачэння патоку праз мяжу, ці то шляхам устанаўлення дадатковых патрабаванняў да тых, хто атрымлівае часовы від на жыхарства ў Літве, ці то нейкім іншым шляхам, зніжаючы нагрузку на нашы інстытуты таксама, і, магчыма, у студзені ў нас будуць прапановы», — сказала яна.
Паводле яе слоў, трансгранічны паток паміж Беларуссю і Літвой застаецца вялікім. Хоць Літва і не выдае беларусам новых віз, яны могуць атрымліваць іх у іншых краінах ЕС. Шыманіце не выключыла далейшых абмежаванняў на мяжы.
«Мне здаецца, што сам паток, на ўзроўні нашых цяперашніх адносін, не цалкам адэкватны, хоць ёсць і супрацьлеглыя меркаванні. Самі беларусы, прадстаўнікі дэмакратычнай Беларусі ў Літве, імкнуцца да больш лёгкіх умоў. Мы кажам: не, мы павінны кіраваць рызыкамі, нам давялося закрыць два памежныя пасты і такім чынам скараціць паток, я б не выключала, што гэта давядзецца рабіць у будучыні», — дадала яна.
Нагадаем, летась Сейм Літвы прыняў законапраект аб абмежаваннях для беларусаў і расійцаў. Пры гэтым для грамадзян нашай краіны былі ўсталяваны больш мяккія абмежаванні. Прэзідэнт Гітанас Наўседа наклаў вета на яго, аднак Сейм пераадолеў забарону. У выніку закон быў прыняты ў рэдакцыі з меншымі абмежаваннямі для грамадзян Беларусі.
У канцы лета Наўседа некалькі разоў заявіў, што неабходна вярнуцца да пытання ўзмацнення жорсткасці абмежаванняў для беларусаў, аднак так і не выступіў з заканадаўчай ініцыятывай. Аднак у канцы года з'явіўся законапраект, зарэгістраваны старшынёй камітэта Сейма Літвы па нацыянальнай бяспецы і абароне Лаўрынасам Кашчунасам разам з дэпутатамі Аўдронюсам Ажубалісам і Паўлюсам Саўдаргасам. Ён прадугледжвае дадатковыя абмежаванні ў выдачы віз для грамадзян Беларусі і Расіі, а таксама адмову ад прадастаўлення ВНЖ беларусам, якія зноў прыбылі, за выключэннем рэпрэсаваных і высокакваліфікаваных спецыялістаў. Мінюст Літвы знайшоў у ім супярэчнасці з заканадаўствам ЕС.
Дарадца прэзідэнта Літвы Фрэдэрыкас Янсанас у інтэрв'ю радыёстанцыі «Žini rad radijas» заявіў, што масавая міграцыя беларусаў у гэтую краіну можа прывесці да фарміравання «пятай калоны».
«З месяца ў месяц у Літву з Беларусі прыбываюць тысячы і тысячы новых жыхароў. Патэнцыйна мы ствараем для сябе сур'ёзную праблему, фарміруецца патэнцыйная пятая калона», — заявіў Янсанас (пераклад ТАСС).
Са слоў дарадцы літоўскага прэзідэнта, у Літву штогод прыбываюць 17-20 тысяч беларусаў, «перакананняў якіх мы проста не ведаем». У сувязі з гэтым Дэпартамент дзяржбяспекі Літвы асцерагаецца, што беларусы сфарміруюць буйную дыяспару, якая будзе існаваць адносна закрыта і будзе цяжка кантраляванай.
Дэпартамент міграцыі Літвы летась зрабіў больш жорсткімі падыходы да выдачы відаў на жыхарства для грамадзян Беларусі. Раней паведамлялася, што адмовы атрымалі 1099 беларусаў. У 939 выпадках яны былі матываваны патэнцыйнай пагрозай нацыянальнай бяспецы.
Праваабаронцы і СМІ адзначалі, што часцяком такія адмовы былі надуманымі і досыць абсурднымі — напрыклад, людзям адмаўлялі ў ВНЖ праз тое, што яны служылі ў беларускім войску 20 гадоў таму.
Такая палітыка прывяла да адтоку з Літвы ў першую чаргу высокакваліфікаваных беларусаў. Некаторыя ІТ-кампаніі пачалі рэлакацыю сваіх беларускіх супрацоўнікаў з Літвы ў Польшчу.
Паводле Reform.by