Прыхільніка Лукашэнкі, абвінавачваюць у забойстве рабочага «Беларуськалія»

12 жніўня ў Салігорску, прама ля будынка КДБ, адбылося забойства, піша TUT.BY. Ваенны пенсіянер Леанід Штайда, па версіі следства, нанёс удар нажніцамі ў шыю працоўнага «Беларуськалія» Генадзю Кісялю. Пацярпелага спрабавалі выратаваць і нападнік, і мінакі, і медыкі, але неўзабаве ён памёр у рэанімацыі.

Штайда і Кісель асабіста знаёмыя не былі, у той дзень яны сустрэліся выпадкова, але да гэтага перапісваліся ў сацсетках, дзе спрачаліся пра палітыку: пенсіянер падтрымліваў дзейную ўладу, у шахцёра было іншае меркаванне. Канфлікт скончыўся трагедыяй.

Леанід Штайда невысокі пажылы мужчына, яму 67 гадоў. Падчас суда ён амаль увесь час стаіць каля маленькай шчылінкі шкляной клеткі. Кажа, што па стане здароўя дрэнна чуе і просіць удзельнікаў працэсу казаць гучней. Калі паглядзець на яго старонку ў сацсетках, відаць, што ён актыўна займаўся спортам — хадзіў на валейбол, катаўся на ровары, зімой акунаўся ў палонку. Ён быў частым наведвальнікам «Аднакласнікаў», падпісаны на прарасейскія супольнасці і групы афіцэраў. У яго ваеннае мінулае, ужо на пенсіі, да арышту, працаваў вартаўніком у мясцовым КДБ, побач з якім, уласна, і адбылося забойства.

У аператыўных зводках тады паведамлялі: 12 жніўня, каля 19 гадзін, 50-гадовы мужчына, праязджаючы на ровары па вуліцы Паркавай, сустрэў 67-гадовага гараджаніна. Паміж мужчынамі адбылася сварка. Падчас бойкі пешаход ударыў веласіпедыста ў шыю садовымі нажніцамі. Пацярпелага даставілі ў бальніцу, але выратаваць яго не ўдалося.

Тое, што адбылося, бачылі мінакі і жыхары інтэрната, размешчанага побач з месцам злачынства. Так, сведка Віталь Чарніцкі патлумачыў у судзе, што ўвечары выйшаў на балкон пакурыць. Убачыў мужчыну, які ўвесь быў у крыві і трымаўся за шыю. Побач на тратуары ляжаў ровар.

— Другі мужчына пабег да прыпаркаванай машыны, узяў аптэчку, — растлумачыў сведка. — Параненага паклалі на зямлю, пачалі аказваць яму медыцынскую дапамогу. Кроў Біла фантанам. Праз некалькі хвілін прыехала хуткая дапамога, і яго забралі. Затым прыехалі супрацоўнікі РУУС, абвінавачаны ім тлумачыў, што адбылося. Паколькі яго затрымалі, я зрабіў выснову, што ён датычны да таго, што адбылося.

У судзе заслухалі яшчэ аднаго сведку. Кірыл Гусоўскі таксама жыве ў доме па суседстве з месцам злачынства, ён чуў, як пасля таго, што адбылося абвінавачаны камусьці тэлефанаваў і казаў: «Я забіў чалавека».

Забітаму Генадзю Кісялю было 50 гадоў, працаваў на «Беларуськаліі», жанаты, у яго засталося двое дарослых дзяцей. Сын Аляксей даведаўся пра смерць бацькі ад сястры, калі быў у рэйсе. Пра тое, што ў бацькі быў канфлікт з кімсьці ў сетцы, сын не ведаў, абставіны яму сталі вядомыя ўжо пасля трагедыі.

— Яны ніколі не бачыліся асабіста, — кажа Аляксей Кісель пра ўзаемаадносіны бацькі з абвінавачаным. — Канфлікт у іх быў у інтэрнэце, у перапісцы. Я даведаўся пра гэта ўжо пасля смерці таты. Ён перапісваўся ў «Аднакласніках» з рознымі людзьмі, у асноўным з калегамі, відэа розныя глядзеў. Аб тым, што яму хтосьці пагражаў, я нічога не ведаў. Бацька быў адважным чалавекам, які нічога не баяўся. Не думаю, што ён бы мяне аб такім папярэджваў. Ён заўсёды стаяў на баку справядлівасці. Пасля яго смерці я вывучыў яго старонку ў «Аднакласніках». Там была вельмі вялікая перапіска з абвінавачаным. Не хапіла мне нерваў нават усё прачытаць, таму што там было вельмі шмат абразлівых слоў у адрас бацькі з боку абвінавачанага. Ён пісаў яму «п'яніца, няўдачнік, не служыў, нічога ў жыцці не дамогся». Гэта ўсё няпраўда, мой бацька шмат чаго дамогся ў жыцці, у яго выдатная сям'я.

Аляксей адзначыў, што абразлівыя каментары ў абмеркаваннях Штайда пісаў і іншым карыстальнікам «Аднакласнікаў». Але яны, у адрозненне ад Генадзя Кісяля, жылі не ў Салігорску.

Сустрэчу з Леанідам Штайдам Аляксей называе збегам абставінаў. Кажа, што бацька ў гэты дзень вяртаўся з дачы, павінен быў заехаць дадому да сына, які ў гэты час быў у камандзіроўцы, каб пакарміць ката. 12 жніўня ў Салігорску, як і ў многіх гарадах, былі пратэсты, сілавікі часткова перакрывалі рух, таму бацька паехаў па дарозе, якая праходзіла ля будынка КДБ.

Леанід Штайда, у сваю чаргу, растлумачыў, што ў гэты вечар збіраўся на трэніроўку па валейболе. Па дарозе вырашыў заскочыць на працу, каб аддаць калегу, іншаму вартаўніку, садовыя нажніцы, якія на час забраў, каб падстрыгчы кусты ў сябе на дачы. Штайда лічыць, што Кісель наўмысна да яго прыехаў, у судзе ён згадаў, што ў горадзе ўжо на ўсю моц дзейнічалі «змагары».

Па версіі абвінавачанага, Генадзь Кісель напаў на яго, а Штайда спрабаваў абараніць сябе, у руцэ апынуліся тыя самыя нажніцы, памерам каля 50 см, якімі ён і трапіў у шыю непрыяцелю. У судзе Леанід заявіў, што лічыў кісяля «не ворагам, а заблудным».

Нягледзячы на тое што Леанід і Генадзь у рэальным жыцці да таго злапомнага дня не сустракаліся, у іх быў агульны знаёмы — Валерый Смаляк. З Кісялём ён разам працаваў, са Штайдай гуляў у валейбол.

— За два месяцы да таго, што здарылася, Леанід цікавіўся пра Генадзя, — растлумачыў сведка Смаляк у судзе. — Я пачаў яму казаць, які ён па працы, на што Леанід папрасіў расказаць, што ён за чалавек. І я сказаў, што Гена — праўдалюб, са сваёй жыццёвай пазіцыяй. Ён не баяўся прызнацца, калі быў у чымсьці няправы. Працы не баяўся, працавіты, трэба дапамагчы — ішоў і дапамагаў. Выпіць ён не любіў, пасля працы дадому ішоў. А калі брыгада і збіралася, ён грам сто сухога віна вып'е і ўсё. Я потым жартам казаў Гене, што гэта табой КДБ цікавіцца, што ты ўжо там нарабіў. Не памятаю, ён сам назваў прозвішча Штайда ці я сказаў, але ён назваў яго «ч** * * * * ла» і нават размаўляць пра гэта не стаў. Штайда — былы палітработнік, у яго свая пазіцыя, ідэйна ён старамодны, ён жа вырас у Савецкім Саюзе, таму і мысленне такое.

Жонка абвінавачанага ўвайшла ў залу суда са слязамі на вачах. Яна звярнулася да сям'і Генадзя Кісяля:

— Прабачце нас!

Але яе тут жа спыніў пракурор:

— Гэта і для адных, і для іншых трагедыя, але нам працаваць трэба.

Лідзія Штайда нічога не ведала аб віртуальнай канфлікце мужа з Генадзем Кісялём:

— Чула, што ён у сеціве высвятляў адносіны, але што там было дакладна, не ведаю. Ён у мяне наогул спакойны, на працы ў яго канфліктаў не было. У той дзень збіраўся паехаць займацца спортам. Заехаў на працу перадаць гэтыя нажніцы. Як ён мне распавядаў, у гэты момант да яго на ровары пад'ехаў мужчына, спытаў: «Штайда ты?» І стаў яго зневажаць, абражаць, палез біцца да яго. Муж хацеў прадухіліць напад, не заўважыў, як нажніцы вылецелі ў яго з рук — і такая трагедыя адбылася, гора і ў людзей, і ў нас. А так муж добры чалавек, мы з ім з адной вёскі, разам раслі, 40 гадоў разам пражылі. Такое гора, што не перадаць. Ён не ехаў туды, каб яго забіваць. Ён не забойца.

Паводле судова-медыцынскай экспертызе, прычына смерці Генадзя Кісяля — скразная колата-рэзаная рана. Прыкладна ў 18.30 Генадзь убачыў Леаніда, а ўжо ў 19.20 у бальніцы была зафіксавана смерць. Медыцынскі агляд паказаў, што ў крыві памерлага было 0,66 праміле алкаголю, нападнік быў цвярозым. На тэлефоне Штайды знайшлі паведамленні Кісялю, але ў судзе іх агучваць не сталі — таямніца асабістай перапіскі. Хоць каментары гэтыя дагэтуль можна пачытаць пад папулярнымі паблікамі Салігорска, і слова «тупы» там самае бяскрыўднае.

Мяркуючы па дадзеных відэаназірання, якія зачытаў пракурор, бойка доўжылася каля адной хвіліны. І сам момант нападу ў кадр не трапіў. Але адразу некалькі момантаў, зафіксаваных на экспертызах, кажуць не на карысць версіі абвінавачанага, што ён абараняўся: і сляды крыві, знойдзеныя на ровары, і характар раны, і тое, як нажніцы ўвайшлі ў шыю, і следчы эксперымент.

Вайсковаму пенсіянеру прад'яўленае абвінавачванне ў забойстве (ч. 1 арт. 139 КК), па якой пагражае ад 6 да 15 гадоў пазбаўлення волі. Дзяржабвінаваўца запытаў сем з паловай гадоў, з улікам, што Штайда спрабаваў аказаць Кісялю медыцынскую дапамогу адразу пасля ўдару (хуткую дапамогу выклікалі мінакі, але Леанід дастаў з машыны аптэчку, заціскаў ручніком рану).

Сям'я Генадзя цяжка перажывае яго страту і пакуль адмаўляецца ад каментароў. Пад адным з пастоў, дзе разгарэлася палітычная спрэчка паміж Кісялём і Штайдай, жонка забітага напісала: «З яго сыходам засталася маці, у якой Гена быў адзіным сынам, засталіся сын і дачка, для якіх ён быў прыкладам і проста клапатлівым бацькам, засталася адна я, яго жонка. І проста не разумею, як мне жыць далей, таму што ён быў мой сябар, мая апора, маё ўсё, а я была проста побач з ім. Вось такі светлы і цудоўны чалавек быў мой муж. І ў войску ён служыў, вярнуўся ў званні сяржанта, хоць яму прапаноўвалі застацца і працягнуць службу, але дома яго чакала я, яго жонка. Ён шмат вучыўся на розных курсах, каб больш ведаць і ўмець. І працаваў ён у шахце на самай прэстыжнай прафесіі: машыніст горна-выемочных машын. І зваршчыкам ён быў, якіх яшчэ пашукаць, і ўсё рабіў сам, сваімі рукамі. Безадмоўна дапамагаў усім, хто да яго звяртаўся. Заўсёды і ўсё казаў у вочы, ён ніколі не кідаў камень у спіну».