Хто супраць аднаполых шлюбаў?

Французскі Сенат даў зялёнае святло аднаполым шлюбам. Пра тое, што можна чакаць ад праціўнікаў закона, якія напярэдадні арганізавалі шумную кампанію пратэсту, распавядае французскі журналіст Аляксандр Чукаеў.



— Чаму праблема легалізацыі аднаполых шлюбаў раптам набыла такое глабальнае значэнне?

— Феномен масавых дэманстрацый супраць прыняцця закона пра аднаполыя шлюбы звязаны з ідэйным крызісам правых цэнтрыстаў з партыі «Саюз за народны рух» (UMP) і іх поўнай паразай не толькі на прэзідэнцкіх, але і на парламенцкіх выбарах у 2012 годзе, чаго раней ніколі не было ў палітычным жыцці Францыі. Многія аналітыкі чакалі, што правыя ад разладаў нават разваляцца на дробныя партыі. І сапраўды, усе найбольш вядомыя лідары правых сталі гандлявацца за крэсла лідара партыі, а праведзеныя партыйныя выбары паказалі, што «фракцыі» не прызналі пераможцу на пасаду старшыні-прэзідэнта. Таму кіраўніцтва UMP ухапіліся за ідэю аднаполых шлюбаў, выкарыстоўваючы гамафобныя забабоны вельмі правых і кансерватыўных груп грамадства. Пасля крызісу партыі гэта дапамагло ім зноў заявіць пра сябе на палітычнай арэне.

— Ці ёсць у руху гамафобаў прызнаны лідар? Ці з’явіліся новыя імёны ў межах кампаніі?

— Не. У цэлым няма нікога, хто б мог прадстаўляць гэты пратэст. Ёсць вядомыя палітыкі, але ў цэлым «рух супраць роўнасці гамашлюбаў» безаблічны, бо ўсім не надта зручна браць на сябе ролю крайняга кансерватара. Характэрна, што Крысцін Бутэн, якая звярнула на сябе ўвагу сваімі выступамі са слязамі і істэрыкамі на трыбуне парламента ў 1998 годзе, калі правыя змагаліся супраць права для гамасэксуальных пар на грамадзянскі шлюб, зараз стаіць у ценю, хоць і падтрымлівае рух супраць гамашлюбаў. Спрабуе раскруціцца 50-гадовая журналістка Фрыджыт Барджо, на якую нядаўна гомасэксуалісты, быццам, арганізавалі замах. Але ў цэлым яна вядомая хутчэй як эпатажны палітычны комік.

— Як ставіцца да гэтай праблемы французская багема?

— У асноўным артыстычны свет стаіць за раўнапраўе аднаполых шлюбаў. Многія з іх параўноўваюць супраціў праекту раўнапраўя аднаполых шлюбаў з гамафобіяй. Мела месца адкрытая заява 250 артыстаў і тэлевядучых, сярод якіх нават апынуўся спявак Мішэль Сарду, які вядомы як прыхільнік правых. А спявачка Shy’m у падтрымку гамашлюбаў публічна цалавалася з вядучай канала TF1. Некаторыя артысты падтрымліваюць гамашлюб, але з абмежаваннем — супраць усынаўлення і штучнага асемянення для гамасэксуальнай сям’і.

— У паўсядзённым жыцці — у побыце, у размовах у кафэ — гэтая тэма неяк праяўляецца? Ці ёсць спрэчкі і канфлікты?

— У побыце няма якіх-небудзь спрэчак. У асноўным пануюць поўная абыякавасць і скептыцызм у адносінах да палітыкаў, хоць і ёсць некаторая надзея да левых. Галоўным чынам усе чакаюць сацыяльных і эканамічных рэформаў, якія змогуць стабілізаваць Францыю і вырашыць праблему росту беспрацоўя. Абыякавае стаўленне звязанае з тым, што яшчэ ў 1998 годзе была дазволеная такая форма шлюбу, як PACS, у рамках якога гомасэксуалісты могуць жыць разам. Дзякуючы існаванню PACS тэма згубіла актуальнасць, усё даўно заплюшчылі вочы на гомасэксуальныя пары і абыякавыя да праблемы іхніх шлюбаў. Тым больш, што гомасэксуальныя сем’і ніколі не аддаюць назад сірот у прытулак з-за таго, што дзеці хворыя, у адрозненні ад звычайных сем’яў. Усё, што адбываецца сёння, звязана выключна з палітычнай барацьбой на фоне крызісу.

— Наколькі актыўна праяўляюць сябе ў канфлікце канфесіі?

— Руская праваслаўная царква ў Францыі сумесна з Каталіцкім касцёлам выступілі катэгарычна супраць гомасэксуальнай сям’і і праекта шлюбу, іудзеі, дакладней, самая старая Канцэсія ізраілітаў Францыі, арганізаваная яшчэ Напалеонам у 1808 годзе, ад імя Вялікага равіна таксама выказалася катэгарычна супраць. Гэта меркаванне цалкам падтрымала самая вялікая ісламская арганізацыя Францыі — Саюз французскіх ісламскіх арганізацый. У даволі туманнай форме супраць выказалася федэрацыя пратэстантаў: «Шлюб не толькі любоў, гэта яшчэ і інстытут саюза мужчыны і жанчыны для стварэння нашчадкаў».

Як бачым, традыцыйныя рэлігійныя цэрквы выступаюць супраць сям’і гомасэксуалістаў у любым выглядзе. У той жа час нават вельмі правыя партыі і рухі Францыі не супраць праяў гомасэксуалізму ў грамадскім жыцці, але супраць закона аб роўнасці гамашлюбу з традыцыйным шлюбам, у асноўным яны супраць права на ўсынаўленне, мяркуючы, што гэта разбурае асновы не толькі традыцыі сям’і, але і дзяржаўнасці.

Дарэчы, па статыстыцы PACS, шлюб заключаюць больш за ўсё гетэрасэксуальныя пары, паколькі ён дае больш пераваг пры разводзе. Пры традыцыйным шлюбе даволі працяглы працэс разводу праз суд з вялікай аплатай паслуг адваката, у той час як пры PACS гэтага няма.

— Ці можна казаць, што Францыя цяпер імпартуе мадэль амерыканскай палітычнай культуры, дзе вялікае месца займаюць культурныя войны?

— Наўрад ці. У Францыі жанчына да 1944 года не мела права галасаваць, да 1974 года не мела права на аборт, да 1973-га не мела права мець асабісты банкаўскі рахунак без дазволу мужа, не мела права працаваць без дазволу мужа ці брата, і нават не мела права насіць штаны на працы без дазволу патрона... Усе падзеі, якія адбываюцца ў Францыі, — гэта старая ціхая барацьба традыцыйнага каталіцкага светаўспрымання з яго каштоўнасцямі і свецкага грамадства, якое ўвесь час мадэрнізуецца.

— Як левыя і ініцыятары закона ставяцца да радыкалізацыі праціўнікаў? Ці няма жадання пайсці на саступкі?

— Прэзідэнта Аланда многія абвінавачваюць у тым, што ён, нягледзячы на рэзкія выказванні і ўменне крытыкаваць сваіх супернікаў, занадта мяккі, і таму можа адкласці праект закона аб роўнасці шлюбаў.

У той жа час большасць правых не жадаюць поўнай перамогі ў сваіх патрабаваннях. Тут для іх важней кансалідацыя сваіх сіл для прымірэння ўнутраных фракцый. Многія з іх лічаць, што перамога гамафобаў, сярод якіх тон задаюць ультраправыя, можа канчаткова адсунуць «Саюз за народны рух» у цень «Нацыянальнага Фронту» ў тым ліку з-за адсутнасці ў UMP на цяперашні дзень сапраўднага лідара і выразнай палітычнай платформы.