Сяргей Навумчык: Лукашэнка можа адчуць сябе самастойным ад Масквы — а гэта Маскве нявыгадна

Лукашэнка ў чарговы раз заявіў, што мае «закрытыя» кантакты з Захадам, і намякнуў, што гатовы да гандлю палітвязнямі, але «для гэтага павінны быць пэўныя ўмовы». Палітычны аглядальнік Сяргей Навумчык разважае, якія гэта могуць быць умовы і ці сапраўды ўсё залежыць ад Лукашэнкі.

Кажучы на тэму вызваленьня палітвязьняў (і на любую іншую тэму) у сувязі з Лукашэнкам, мы павінны заўсёды рабіць папраўку на фактар непрадказальнасьці, зьвязаны з, скажам гэтак, індывідуальна-псыхічнымі асаблівасьцямі ягонай асобы. Калі мы кажам пра Кім Чэн Ына, пра нейкіх афрыканскіх дыктатараў, урэшце, пра ХАМАС, мы разважаем у катэгорыях палітычнай ці эканамічнай мэтазгоднасьці, хай бы нават і цынічнай, але рацыянальнай. У адносінах да Лукашэнкі рацыянальныя крытэры не працуюць: ім часта кіруе банальная, але неўтаймаваная і бязьмежная прага помсты.

Я абсалютна ўпэўнены, што калі б ён выпусьціў толькі чатырох чалавек — Бабарыку, Ціханоўскага, Калесьнікаву, Бяляцкага (менавіта яны найчасьцей фігуруюць у заходніх СМІ), стаўленьне да яго на Захадзе зьмянілася б. Яго б, канешне, не прызналі як прэзыдэнта — але стаўленьне было б іншым. Кажу гэта, ведаючы, што зь сябе ўяўляюць заходнія палітыкі. Ну ці калі зрабіў бы жэст гуманітарнага характару — вызваліў бы хворага на анкалёгію Кастусёва ці інваліда 2-й групы Гундара, у якога ампутаваная нага, ці Фядуту, здароўе якога таксама далёкае ад добрага.

Гэта дало б Лукашэнку пэўныя прэфэрэнцыі. Але ж не: прага помсты вышэйшая нават за рацыянальны разьлік, палітычныя і эканамічныя выгоды.

Датычна словаў Лукашэнкі пра кантакты з Захадам — я быў бы вельмі зьдзіўлены, калі б такіх кантактаў не было. Кантакты паміж лідэрамі дэмакратычных краінаў і дыктатарамі былі заўсёды, нават у канцы 40-х гадоў, калі адносіны СССР і ЗША былі на ніжняй кропцы, і ў 1962-ім, калі сьвет стаяў на мяжы ядзернай катастрофы, і на памяці майго пакаленьня, у самы змрочны «андропаўскі» 1983 год, таксама былі кантакты паміж Масквой і Вашынгтонам. Гэтак і цяпер ёсьць кантакты паміж Менскам і Вашынгтонам, Брусэлем і Масквой. Хай не на высокім дыпляматычным узроўні, але ёсьць.

Канешне, асноўнае патрабаваньне Лукашэнкі да Захаду — скасаваньне санкцыяў, найперш эканамічных. На першы погляд, гэта было б выгодна і Маскве, бо зьменшыць неабходнасьць фінансаваць пэўныя галіны беларускай эканомікі (пры тым што, падкрэсьліваю, Расея не ўтрымлівае Беларусь і не ўтрымлівала ніколі: выкарыстаньне Беларусі як ваеннага пляцдарму на заходнім накірунку цягам дзесяцігодзьдзяў дае Маскве непараўнальна больш нават у фінансавым вымярэньні, чым нафтавыя, газавыя ці нейкія іншыя прэфэрэнцыі Менску).

Яшчэ год таму я катэгарычна і адназначна сказаў бы, што ні на якія саступкі ці пагадненьні з Лукашэнкам Захад ня пойдзе, бо тады здавалася, што перамога Ўкраіны над Пуціным (галоўным патронам Лукашэнкі) была блізкая. Але для такой перамогі Захад мусіў прадставіць Украіне тую зброю, якую яна ў той час прасіла і якую не атрымала — найперш авіяцыю і ракеты. Гэтага, аднак не адбылося, і здарылася тое, што павінна было здарыцца: расейскія войскі «акапаліся» і замацаваліся на захопленых тэрыторыях.

Супрацьстаяньне перайшло ў стадыю пазыцыйнай вайны, дзе шмат што вызначае ня тэхніка, а людзкія рэсурсы. А такія рэсурсы, пры колькасьці насельніцтва і бязьмежнай цярплівасьці расейскага народа, у Пуціна бясконцыя.

Зноў жа, жадаючы дапамагчы Кіеву выбіць расейцаў з акупаваных тэрыторый, Захад, як выглядае, ня ставіць на мэце паразы Расеі і паразы Пуціна — у тым сэнсе, што ня хоча распаду Расеі. Гэтак як у канцы 80-х Захад не жадаў распаду СССР, баючыся за лёс ядзернай зброі. На Захадзе пабачылі Прыгожына і вырашылі, што лепш ужо Пуцін ці які ягоны пераемнік кшталту Патрушава.

На вялікі жаль, вайна можа зацягнуцца на гады.

І ў такой сытуацыі, калі вяртацца да тэмы беларускіх палітвязьняў, Захад можа сыходзіць не з варыянтаў палітычных пераменаў у Беларусі (якія могуць адбыцца ня хутка), а з гуманітарных меркаваньняў, а менавіта — зь лёсу палітычных вязьняў.

Захаваны правапіс арыгіналу