«Расія выдыхаецца». Заходнія эксперты аб трох сцэнарах вайны ва Украіне

Бітва за Данбас — апошні буйны наступ расійскага войска. Магчымасці Масквы ў вайне з Украінай памяншаюцца, а праблемы растуць, гавораць заходнія ваенныя эксперты.

На працягу двух апошніх сутак расійскае войска практычна не прасунулася ў зоне асноўных баёў у Данбасе і была вымушана адыходзіць пад Харкавам пад націскам украінскіх узброеных сіл, як паказваюць у сваіх справаздачах ваенныя аналітыкі. Якія меры давядзецца прымаць кіраўніцтву Расіі і якімі могуць быць сцэнары вайны, абмеркавалі 12 траўня падчас гадзіннай дыскусіі два вядучыя ваенныя эксперты — кіраўнік даследчых праграм вашынгтонскага Цэнтра ваенна-марскога аналізу (CNA) Майкл Кофман і старшы навуковы супрацоўнік Інстытута даследаванняў знешняй палітыкі (FPRI) з Філадэльфіі Роберт (Роб) Лі — на сустрэчы, арганізаванай па ініцыятыве FPRI.

Патэнцыяла для працягу наступу ў РФ не застаецца

Расійскай арміі калі і атрымоўваецца здзяйсняць, то толькі вельмі невялікія пасоўванні ўглыб украінскай тэрыторыі ў раёне Севераданецка, пры гэтым Расія працягвае трываць значныя страты падчас наступаў, кажа Роб Лі. У сувязі з гэтым ён нагадаў аб няўдалых спробах расійскіх ваенных некалькі дзён запар пераправіцца праз Северскі Данец.
У выніку былі страчаныя, мяркуючы па публічна даступных здымках, каля 70 адзінак браняванай вайсковай тэхнікі, што адпавядае ўзбраенню адной батальённа-тактычнай групы (БТГ). Колькасць загінуўшых пры гэтым пакуль невядомая. Спробы расійскага войска разрэзаць украінскія абарончыя лініі на некалькі частак у Данбасе да гэтага часу правальваліся, згодны Майкл Кофман з CNA. "Расійскія вайскоўцы адмовіліся ад прасоўвання пад Ізюмам, зрушыліся да Севераданецку, адсюль узніклі спробы перабрацца праз раку Северскі Данец", — заўважыў Кофман.
Напад расійскага боку ў Данбасе выдыхаецца, нават калі яму ўдасца заняць новыя ўкраінскія тэрыторыі, упэўненыя эксперты. На падставе ацэнкі асабовага складу арміі РФ Кофман прыйшоў да высновы, што ў аперацыі ў Данбасе ўдзельнічаюць апошнія атакуючыя рэзервы Расіі ў гэтай вайне. "Не думаю, што ў іх застаецца патэнцыял для працягу нападу", — заявіў эксперт, які дакладна прадказаў, што Расія зробіць напад на Украіну. Іншыя заходнія эксперты, у прыватнасці, з Інстытута вывучэння вайны (ISW), выказалі здагадку, што першапачатковы план арміі РФ узяць у асяроддзе буйную групоўку ўкраінскіх сіл па лініі Ізюм-Славянск-Дэбальцава аказаўся невыканальным, і Расія абмяжуецца спробай акружыць Севераданецк і Лісічанск.

У войска РФ востры недахоп асабовага складу

Галоўная праблема расійскай арміі — востры недахоп асабовага складу, гавораць Кофман і Лі. "75-80 працэнтаў іх баяздольных частак ужо задзейнічана, рэзерваў асабліва няма", — дадае Лі. Калі раней падлік колькасці расійскага войска, задзейнічанага ў ваеннай аперацыі супраць Украіны, вёўся ў БТГ, то сёння склады асобных БТГ настолькі нераўнамерныя і так скараціліся, што колькасць саміх БТГ ужо не дае ўяўленні аб колькасці войскаў войска РФ ва Украіне, упэўнены Кофман.
У сувязі з гэтым падчас дыскусіі Кофман і Лі адзначылі паведамленні аб перакідцы расійскіх ваенных з Таджыкістана, Абхазіі і Сірыі ва Украіну ў імкненні знайсці рэзервы. Усё гэта адчувальныя кропкі, і значыць, ні да якога іншага тэарэтычна магчымага ваеннага канфлікту войска РФ у цяперашні момант сапраўды не гатовая, заўважылі ваенныя эксперты. Апроч праблем з асабовым складам, у войска РФ вычарпаныя запасы боепрыпасаў, у прыватнасці, высокадакладных ракет: "Цяжка сказаць, колькі, але ясна, што іх засталося мала", — мяркуе Роб Лі. Кофман не згодзен. Так, Расія страціла, паводле яго слоў, вялікую колькасць танкаў і браніраваных машын. Але ў цэлым ацаніць рэзервы боепрыпасаў больш складана. "Магчыма, я і іншыя памыляліся, гледзячы на ​​запускі старых ракет, і прыходзячы да высновы, што іх запасы вычарпаныя. Верагодна, што істотныя запасы яшчэ засталіся", — дадаў Майкл Кофман.

Расію чакае "непрыемны выбар"

"У Расіі ёсць тры опцыі: эскалацыя, працяг узятай тактыкі або дээскалацыя", — упэўнены Роб Лі, прычым эскалацыя магчымая толькі з дапамогай мабілізацыі, хаця б частковай. "Ратацыю сіл інакш проста няма чым праводзіць", — кажа ваенны эксперт FPRI. Працягваць вайну, як Расія вяла яе да гэтага часу, яна не зможа, упэўнены Кофман. "Мая галоўная выснова — прыйдзецца прымаць непрыемныя рашэнні", — кажа ён. Варыянт усеагульнай мабілізацыі ён лічыць няздзейсным і мала верагодным, а цяперашнія дзеянні расійскага кіраўніцтва апісвае як спробу вырашыць праблему дэфіцыту ваенных кадраў "паўмерамі": жаданнем падоўжыць час тэрміновай ваеннай службы або прымусіць іх падпісаць ваенныя кантракты, весці мабілізацыю добраахвотнікаў па кароткатэрміновых кантрактах і г.д..
"Але самая вялікая праблема застаецца — гэта пошук палітычнай рамкі для гэтай "спецаперацыі", — кажа Кофман. Нягледзячы на ​​нежаданне палітычнага кіраўніцтва аб'яўляць вайну, у Расіі застаюцца магчымасці набіраць асабовы склад, не аб'яўляючы ўсеагульную мабілізацыю. Аднак нават у гэтым выпадку Расіі наўрад ці атрымаецца аднавіць сілы для новага наступу, толькі для абароны захопленых тэрыторый, мяркуе ён.

"Патавай сітуацыі" не будзе: магчымасці для контрнаступлення ВСУ

Пасля таго, як сілы для правядзення наступальных дзеянняў Расіі скончацца, Кофман не чакае ўзнікнення патавай сітуацыі. "Гэта будзе чарада з наступаў і контрнаступленняў. Патавых сітуацый не будзе, у Украіны добрыя магчымасці для контрнаступальных дзеянняў", — кажа Кофман. Траекторыя развіцця падзей хутчэй на карысць Кіева, лічаць абодва эксперты, паказваючы на ​​тое, што фактар ​​заходніх узбраенняў становіцца ўсё больш адчувальным.
"Чым даўжэйшы канфлікт, тым больш магчымасцяў, напрыклад, магчымасці артылерыі Украіны ўжо паляпшаюцца", — кажа Лі. На яго думку, расійскае кіраўніцтва не адразу, але паступова ўсведамляе ўласныя праблемы, якія растуць у сувязі з гэтым. Кофман дадае, што менавіта поспехі ўкраінскай артылерыі застопарылі прасоўванне расійскіх сіл у Данбасе, распачатае 18 красавіка. "Цяпер вырашальнае значэнне будзе мець тое, у каго будзе больш боепрыпасаў", — дадаў ён.

"Вайна на знясіленне з абодвух бакоў"

Нягледзячы на ​​тое, што перспектывы расійскага войска ва Украіне пагаршаюцца, Майкл Кофман заклікае не спісваць з рахункаў яе магчымасці, напрыклад, у абароне. Нягледзячы на ​​значныя страты, да гэтага часу не было прыкладаў масавай здачы ў палон або буйных паражэнняў з расійскага боку, так што хуткай і "драматычнай" паразы РФ Кофман не чакае: "Хутчэй, абодва бакі будуць пераследваць стратэгію знясілення суперніка". Як Украіна пры падтрымцы Захаду мае намер знясіліць сілы Расіі, так і Расія ўзяла курс на знясіленне Украіны, дадаў эксперт CNA.
"Страты ў Украіны таксама значныя. Расійскаму боку атрымліваецца наносіць істотныя ўдары як па ваенных мэтах, так і блакаваць украінскія парты, біць па эканоміцы. Сітуацыя трагічная, хоць і развіваецца ў цэлым на карысць Украіны", — кажа Майкл Кофман. Паводле яго ацэнкі, ваенныя РФ яшчэ доўга змогуць падтрымліваць менавіта эканамічную блакаду Украіны: "У бліжэйшы час гэта будзе аказваць значны негатыўны эфект, але куды больш катастрафічныя наступствы чакаюць эканоміку РФ", — прадказвае ён.

Сітуацыя яшчэ можа "значна пагоршыцца" для расійскага войска

Становішча расійскага войска ва Украіне пагаршаецца з кожным наступным днём вайны, лічыць Кофман. "Вырашальнымі былі першыя чатыры дні, максімум, першыя дзесяць дзён. Для змены ходу аперацыі ў іх не знайшлося ніякіх дадатковых сіл, яны цягнулі час, не выкарыстоўваючы альтэрнатыўных варыянтаў. У выніку, яны атрымалі толькі варыянты, якія пагаршаюць іх становішча", — кажа эксперт CNA Кофман.
Да сярэдзіны сакавіка Расія яшчэ магла разлічваць на заключэнне мірнай дамовы з улікам сваіх патрабаванняў, згодны Лі. "Расійскі бок не выкарыстоўваў магчымасць, калі можна было яшчэ выйсці з канфлікту, дамогшыся выканання хаця б часткі гэтых патрабаванняў. Цяпер перспектывы куды больш дрэнныя. Не думаю, што Расія можа дасягнуць хоць нейкай са сваіх мэт", — сказаў на заканчэнне Роб Лі.
dw.com