DW аб трагедыі MH17: Устаноўлены асобы, што кіравалі "Букам"

У інтэрв'ю DW эксперт Bellingcat распавёў, як удалося высветліць імёны 20 расійскіх вайскоўцаў, якія абслугоўвалі зенітна-ракетны комплекс і атрымалі загад на пуск ракеты.



Зенітна-ракетны комплекс "Бук" (архіўнае фота)

Экспертная група Bellingcat склала ўдакладнены спіс 20 расійскіх вайскоўцаў, непасрэдна датычных да крушэння самалёта "Малайзійскіх авіяліній". Адпаведны даклад з падрабязнай інфармацыяй аб кожным з ваенных быў перададзены пракуратуры Нідэрландаў. У ведамстве абяцалі ўважліва вывучыць атрыманыя матэрыялы і, магчыма, далучыць іх да расследавання. DW даведалася ў заснавальніка Bellingcat Эліята Хігінса пра дэталі яго новага расследавання.

DW: Вы сцвярджаеце, што 20 вайскоўцаў 53-й зенітна-ракетнай брыгады былі замешаныя ў трагедыі рэйса MH17. Як вы прыйшлі да такой высновы?

Эліят Хігінс: Для пачатку мы ідэнтыфікавалі зенітна-ракетны комплекс "Бук", які, на нашу думку, выпусціў 17 ліпеня ракету, што збіла малайзійскі авіялайнер рэйса MH17. Па здымках, зробленых расійскімі грамадзянамі ў прамежку паміж 23 і 25 чэрвеня, мы змаглі распазнаць яго ў ваеннай калоне, якая рухалася ў той момант па тэрыторыі РФ. Нам удалося ўсталяваць, адкуль ішоў гэты канвой: гэта была 53-я зенітна-ракетная брыгада пад Курскам. Пасля гэтага мы пачалі шукаць усю інфармацыю пра гэта падраздзяленне, якая ёсць у інтэрнэце.

 Эліят Хігінс

Многія вайскоўцы гэтай брыгады выкладвалі інфармацыю ў сваіх профілях у сацсетках. Мы вывучылі сотні, калі не тысячы, профіляў у пошуку людзей, якія маюць дачыненне да справы. Устанавілі асобы тых, хто быў у гэтым канвоі, іх ролю ў брыгадзе. Пасля гэтага мы ўсталявалі, хто з найбольшай верагоднасцю быў непасрэдна датычны да запуску ракеты, якая збіла самалёт: камандзіраў, якія, верагодна, і атрымлівалі загад на пуск ракеты, вадзіцеляў і аператараў ракетнай устаноўкі. У выніку мы змаглі вылучыць гэтую невялікую групу людзей.

— Ці былі астатнія вайскоўцы 53-й брыгады ўцягнутыя ў гісторыю з "Боінгам"?

— У тым чэрвеньскім канвоі было больш за сотню вайскоўцаў, усе яны накіроўваліся ў ваенны лагер на мяжы з Украінай. Яны не маглі не ведаць, што адбываецца ў іх падраздзяленні. Калі ў адзін з дзён "Бук" разам з іх калегамі кудысьці знік, яны не маглі не заўважыць гэтага. Гэта значыць, маюцца 20 "асноўных" удзельнікаў тых падзей, але таксама 70–80 салдат, якім таксама што-небудзь вядома аб гэтай сітуацыі. Іх імёны ў нас таксама маюцца, і раней мы ўжо перадавалі гэтыя дадзеныя следчым. Зараз мы змаглі падрыхтаваць вельмі дэталёвы даклад аб асобах вайскоўцаў, іх ролі, камандным складзе і тых, хто, хутчэй за ўсё, быў у непасрэдным кантакце з "Букам" і збіў самалёт.

— Чаму вы ўпэўнены, што гэтыя людзі з'яўляюцца дзеючымі вайскоўцамі расійскай арміі або, па меншай меры, былі імі на момант трагедыі?

— Мы вывучылі іх старонкі, дзе яны выкладвалі пасты, абмяркоўвалі сваю працу. Некаторыя нават выкладвалі фатаграфіі журнала дзяжурстваў на летнія месяцы 2014 года, дзе былі пералічаныя ўсе вайскоўцы іх падраздзялення. На падставе гэтага мы можам меркаваць аб тым, хто быў задзейнічаны, а хто — не. Па сутнасці, мы далі выдатнае алібі некаторым салдатам, якія ўваходзяць у 53-ю брыгаду, таму што з дапамогай размешчанай імі ж інфармацыі ўсталявалі, што частка з іх не знаходзілася ў складзе таго канвою.

Гэта значыць, некаторыя салдаты павінны быць шчаслівыя, што мы правялі гэтае расследаванне, таму што яно гарантуе, што яны не былі датычныя да сітуацыі з крушэннем "Боінга". Затое пра іншых вайскоўцаў мы з пэўнасцю можам сказаць, што яны былі ў тым канвоі.

— Ці лічыце вы, што ваш спіс знойдзе адлюстраванне ў справаздачы нідэрландскіх следчых аб асобах, якія маюць дачыненне да крушэння MH17?

— У следчых ужо маецца некаторая інфармацыя аб 53-й брыгадзе. Мы дадаем некаторыя дэталі. Складана сказаць, якія звесткі апынуцца найбольш важнымі. Магчыма, следчым ужо вядома, хто быў у камандаванні брыгады, а можа, і не. Любая інфармацыя карысная, і нідэрландскія следчыя ўжо запэўнілі нас у тым, што сур'ёзна вывучаць падрыхтаваныя намі матэрыялы.

Пытанне ў тым, як Расія рэагуе на гэта. Мой досвед паказвае, што звычайна ўсе шматлікія запыты СМІ ў Мінабароны РФ і расійскія амбасады зусім ігнараваліся, затое ў адплату на Russia Today ці на "Спадарожніку" з'яўляліся артыкулы, якія змяшчаюць нападкі на мяне і Bellingcat.