Дасье ў карыкатурах. Чарговая ахвяра паліткарэктнасці

18 верасня часопіс Time апублікаваў чорна-белую фатаграфію 2001 года, на якой цяперашні канадскі прэм'ер Жасцін Трудо выяўлены ў атачэнні чатырох жанчын. На яго галаве белы цюрбан, а на твар накладзены чорны грым. Здымак быў зроблены на закрытай вечарыне пад назвай «Арабская ноч» у канадскай прыватнай школе, дзе на той момант выкладаў Трудо. На першы погляд пацешная публікацыя выклікала вялізны скандал, які пагражае моцным палітычным цунамі.

Справа ў тым, што з-за той фатаграфіі шэраг грамадзянскіх арганізацый і партый абвінавацілі кіраўніка канадскага кабміна ў расізме. Можа ўзнікнуць думка, што гэта нейкая шыза. Як у такіх маральных каардынатах кваліфікаваць спробы Майкла Джэксана перафарбавацца пад белага? Аднак у дадзеным выпадку не ўсё так проста, паколькі гаворка аб блэкфейс (англ. Black face — «чорнае твар»). Блэкфейс — чорны грым, які ў першай палове XIX стагоддзя наносілі белыя акцёры, каб выяўляць на сцэне афраамерыканцаў. У тым ліку літаратурнага чорнага персанажа па імені Джым Кроў. Адтуль пайшло імя сумна вядомага пакету «Законаў Джыма Кроў», якія на мяжы XIX і XX стагоддзяў прывялі ў Штатах да расавай сегрэгацыі ў навучальных установах, крамах, вакзалах і інш.
У апошнія гады ў Штатах разгортваецца барацьба супраць палітычна-некарэктных забабонаў мінулага, адным з якіх лічыцца black face. Любы скандал, які тычыцца блэкфейса, становіцца навіной глабальнага маштабу. Так нядаўна аўстралійскага мастака Марка Найта абвінавацілі ў расізме, паколькі персанаж яго малюнка (амерыканская тэнісістка Сірэна Уільямс) падобная на акцёраў жанру «black face».

Цяпер мода на барацьбу з «black face», падобна, дабралася да Канады. Тое, што Трудо апынуўся ахвярай палітычнай карэктнасці, у нечым парадаксальна. Калі ён прыйшоў да ўлады ў 2015-ым, яго ўспрымалі як праметэя новай ліберальнай эры ва ўсім свеце. І ён сапраўды апраўдваў надзеі. Яго кабмін лібералізаваў закон аб абортах, даў зялёнае святло мігрантам (у Канаду заязджае ў год прыкладна 300 тыся чалавек), актыўна спрабаваў загладзіць гістарычную віну белых перад індзейцамі, патрабаваў ад квэбэкскіх каталікоў не вешаць рэлігійныя сімвалы ў памяшканнях, прызначыў міністрам абароны этнічнага сікха, выступаў за нулявую талерантнасць за сексуальныя дамаганні... І, нарэшце, кульмінацыя палітыкі канадскіх лібералаў — легалізацыя марыхуаны ў кастрычніку 2017-га. На тагачасным малюнку выдання Innisfail province канадскі прэм'ер як бы прапануе ўсім убачыць лепшую будучыню Канады з дапамогай касяка.

Жасцін, натуральна, ужо паспяшаўся папрасіць прабачэння за памылку маладосці ў выглядзе таго фота. «У 2001 годзе на адной з вечарынак я быў апрануты ў касцюм Аладзіна, на твары ў мяне быў макіяж. Я глыбока шкадую пра гэта, я павінен быў тады добра падумаць», — растлумачыў свой учынак Трудо. Магчыма, у іншы час яму гэта і не даравалі, але цяпер на двары разгар перадвыбарчай кампаніі (парламенцкія выбары ў Канадзе прызначаныя на 21 кастрычніка). Свежы расісцкі скандал можа канчаткова пахіснуць пазіцыі прэм'ера. Так, прынамсі, лічыць карыкатурыст выдання. На малюнку Toronto Sun Трудо ў выглядзе Аладзіна спрабуе беспаспяхова загнаць джына пад назвай расізм назад у лямпу.

Хоць у рэйтынгах партый на федэральным узроўні канадскія сацыёлагі пакуль не фіксуюць значных зменаў, лакальная прэса адзначае крызіс даверу да Трудо. Пішуць, што скандал вакол фота шмат хто разглядае ў комплексе з іншымі папярэднімі праваламі прам’ера. Такая з’ява дае шанец Эндру Шэру — лідару кансерватыўнай апазіцыі. Шэра можна ўмоўна назваць Анты-Трудо або канадскі Трамп. Ён выступае за неабмежаваную свабоду бізнесу, асуджаючы многія федэральныя падаткі, уключаючы падатак на клімат. Ён не супраць пашырыць правы канадцаў на нашэнне зброі. Яму не падабаецца канфрантацыя ўрада лібералаў з Саудаўскай Аравіяй з-за парушэння там правоў грамадзян. Не дарма канадскае выданне Tonup выявіла Эндру ў выглядзе фанатыка цяперашняга гаспадара Белага дому. Будзе амаль анекдатычна, калі з-за нейкай старой фатаграфіі да ўлады ў Канадзе прыйдзе мясцовы Трамп.