25 траўня — Міжнародны дзень герояў барацьбы з таталітарызмам

У гэты дзень быў забіты Вітольд Пілецкі, які добраахвотна прайшоў праз канцлагер Асвенцым, дзе стварыў падпольную арганізацыю. Яго справаздачы сталі першымі паказаннямі сведак пра тое, што адбывалася ў лагеры. Пілецкі таксама збіраў матэрыял аб злачынствах камуністаў у Польшчы, пасля чаго трапіў у рукі польскіх спецслужб і быў прысуджаны да смяротнага пакарання.

У верасні 1940 года, падчас вулічнага рэйду салдатамі Вермахта ў Варшаве, Вітольд Пілецкі добраахвотна здаўся ім у палон. Ён зрабіў гэта для таго, каб трапіць у лагер смерці Асвенцым, у адно з найгоршых месцаў у Еўропе.
Там ён дапамагаў палонным, пісаў пра зверствы СС і меў жаданне вызваліць усіх зняволеных. Аднак пасля вайны ўрад асудзіў героя Польшчы і прысудзіў яго да пакарання смерцю.
Пілецкі ўступіў у войска Польшчы ў 1920 годзе, падчас польска-савецкай вайны (1919-1921 гг.). У складзе 211 Уланскага палка Пілецкі браў удзел у Варшаўскай бітве, бітве ў Руднікаўскім лесе, вызваленні Вільні.За заслугі ў вайне Пілецкага двойчы ўзнагародзілі крыжам доблесці.
Пасля вайны Вітольд заняўся аднаўленнем радавога маёнтка, знайшоў сабе жонку, стаў бацькам. Аднак спакойнае жыццё была нядоўгім.
1 верасня 1939 года войскі Вермахта ўварваліся ў Польшчу з захаду, а 17 верасня Савецкі Саюз — з усходу. Ён зноў быў прызваны ў войска і да 17 кастрычніка 1939 году ваяваў супраць Нямеччыны ў ролі камандзіра ўзвода 19-й пяхотнай дывізіі.
Неўзабаве пасля гэтага ён адправіўся ў Варшаву, каб удзельнічаць у стварэнні падпольнай арганізацыі супраціву пад назвай «Таемная польская армія» (TAP). Заснавана ў лістападзе 1939 года.
Немцы пастаянна праводзілі рэйды і ператрусы на вуліцах польскіх гарадоў, каб знайсці яўрэяў і палякаў, якія ўдзельнічаюць у супраціве. І 19 верасня 40-га года Пілецкі добраахвотна здаўся немцам у якасці «Томаша Серафіньскага» падчас аднаго з такіх рэйдаў. Праз два дні ён і яшчэ каля 2000 чалавек былі дастаўлены ў лагер смерці Асвенцым.
Там Пілецкаму быў прысвоены нумар 4859. Ён стаў арганізатарам падпольнай сеткі пад назвай «Саюз ваенных арганізацый» (ZOW).
Ён пісаў данясенні пра структуру лагера і стан зняволеных, а агенты супраціву змаглі перадаць гэтыя справаздачы польскаму ўраду. Дзякуючы Пілецкаму ўвесь свет даведаўся, што ў Асвенцыме была створана сістэма знішчэння яўрэяў.

Члены сеткі ZOW у лагеры дапамагалі зняволеным. Яны дзяліліся ежай, рыхтавалі паўстанне і распавядалі навіны, якія атрымлівалі з вонкавага свету праз самаробны радыёпрымач.
Аднак зняволеныя не змаглі справіцца з сіламі бяспекі СС. Па гэтай прычыне поспех паўстання быў магчымы толькі пры знешняй падтрымцы.
Пілецкі прапанаваў правесці ўзброенае паўстанне і вызваліць палонных з польскай арміі. Аднак гэтая місія была бессэнсоўнай, паколькі, нават калі б уцёкі былі паспяховымі, гэтак многіх тысячы зняволеных усё роўна б злавілі.
У красавіку 1943 года Пілецкаму ўдалося збегчы. Калі ён выйшаў на працу за межы лагера, яны разам з двума іншымі палякамі нейтралізавалі ахоўнікаў, забралі ў іх зброю, перарэзалі тэлефонную лінію і сышлі.
Праз некалькі дзён ім удалося вярнуцца ў войска. Разам з імі Пілецкі ўзяў удзел у паўстанні 1944 года ў Варшаве, пасля чаго быў захоплены немцамі.
Пасля ўцёкаў Пілецкі падрыхтаваў даклад аб становішчы спраў у гэтай краіне пад назвай «Даклад Вітольда».У 1945 годзе ён напісаў больш падрабязны варыянт свайго даклада. У гэтым дакладзе ён апісаў кожнае злачынства, сведкам якога ён быў. Ён сведчыў, што савецкіх зняволеных знішчалі так жа хутка, як палякаў і яўрэяў.
Пасля заканчэння вайны ён застаўся ў ліку жыхароў Польшчы, якія хацелі вярнуць краіне незалежнасць. Ён уступіў у II польскі корпус, заснаваны ў 1943 годзе, яго ўзначальваў генерал Андэрс.
Увосень 45-га года Пілецкі пачаў весці выведку ў Польшчы. Арганізаваў агентурную сетку і пачаў збіраць інфармацыю пра дзейнасць новай прасавецкай улады, а таксама пра жаўнераў унутраных войск, якія былі зняволенымі ў лагерах НКУС у краіне.
Нягледзячы на пагрозу выкрыцця, Пілецкі вырашыў не пакідаць Польшчу. У траўні 1947 года Пілецкага ўзялі ў палон. Пасля катаванняў, параўнальных з НКУС, ён быў абвінавачаны ў шпіянажы, у незаконным захоўванні зброі, у незаконным перасячэнні мяжы, у выкарыстанні фальшывых дакументаў і ў змове з мэтай забойства чыноўнікаў.

15 траўня 1948 года Вітольд Пілецкі быў прысуджаны да вышэйшай меры пакарання. Пасля абвяшчэння смяротнага прысуду Пілецкі адказаў: «Я стараўся пражыць сваё жыццё так, каб у гадзіну смерці я хутчэй адчуваў радасць, чым страх».
25 траўня прысуд быў праведзены ў выкананне ў турме Макотаў. Вітольд Пілецкі быў забіты стрэлам у патыліцу.Ён пакінуў жонку і дзяцей.

Імя героя, які адкрыў свету праўду пра тое, што адбывалася ў Асвенцыме, было забаронена ў Польшчы да распаду Польскай Народнай Рэспублікі.
Паводле facebook.com