Дзень Волі-2019: няма грошай — няма свята?

Толькі на аплату паслуг міліцыі спатрэбіцца дзевяць тысячаў долараў. Асобна кошт выставяць хуткая дапамога і дворнікі.

У 2019 годзе апазіцыйныя палітыкі не маюць намер сыходзіць у цень, за спіны грамадскіх актывістаў, і збіраюцца правесці ўласны мітынг з нагоды Дня Волі. Плануецца, што ён адбудзецца на дзень пазней канцэрту, вызначанага непалітычным аргкамітэтам.

У мінулым годзе партыі апынуліся ў ценю

Святкаванне чарговай гадавіны Беларускай Народнай Рэспублікі ў сталіцы традыцыйна адкрывала сезон вулічных апазіцыйных акцый. Часам улады не санкцыянавалі мерапрыемства, часам адводзілі няёмкую пляцоўку каля плошчы Бангалор, здаралася, што жорстка пераследавалі ўдзельнікаў, але ў мінулым годзе дазволілі адзначыць стагоддзе БНР у фармаце гарадскога свята і канцэрта каля Вялікага тэатра.
Акцыя 25 сакавіка 2018 гады атрымалася паспяховай, масавай, прычым на першыя ролі ў яе арганізацыі выйшла большая частка актывістаў грамадзянскай супольнасці. А вось апазіцыйныя палітыкі ў мінулым годзе пайшлі на другі план: засталіся ў аргкамітэце, але не выступалі з прамовамі на мітынгу (лідэры палітычных структураў толькі зачыталі тэкст статутнай граматы БНР).
У 2019 году тыя ж актывісты — кіраўнік праекта Symbal.by Павел Белавус, блогеры Антон Матолька, Эдуард Пальчыс — разам з Партыяй БНФ (старшыня Рыгор Кастусёў) падалі заяўку на правядзенне 24 сакавіка свята на стадыёне «Дынама». Асобна ад іх прадстаўнікі руху «За Свабоду», Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі (Грамада) і Аб’яднанай грамадзянскай партыі (Юрась Губарэвіч, Ігар Барысаў, Мікалай Казлоў) падалі заяўку на правядзенне 25 сакавіка мітынгу каля Вялікага тэатра.
Закон устанаўлівае, што арганізатарамі масавага мерапрыемства, у якім мяркуецца ўдзел больш за тысячу чалавек, могуць выступаць толькі палітычныя партыі, прафесійныя саюзы i iншыя арганiзацыi Рэспублiкi Беларусь. Менавіта таму заяўку на свята 24 сакавіка афіцыйна падала Партыя БНФ, а ў заяўцы на мітынг 25 сакавіка не пазначаны аргкамітэт па стварэнні партыі «Беларуская хрысціянская дэмакратыя», хоць сустаршыня БХД Віталь Рымашэўскі па сутнасці з’яўляецца адным з арганізатараў акцыі.

Палітыкі вырашылі таксама паказаць сябе

Гарадское свята 24 сакавіка, калі яму ўдасца паўтарыць леташні поспех, вельмі важны для таго, каб святкаванне Дня Волі перастала ўспрымацца ў грамадстве як маргінальная з’ява.
Аднак дэпалітызацыя такога важнага, сакральнага для апазіцыйных дзеячаў мерапрыемства не адпавядае іх інтарэсам. Мітынг на Дзень Волі з пункту гледжання партыйных лідэраў — адна з традыцыйных пляцовак для гарачых прамоваў, мабілізацыі прыхільнікаў, дэманстрацыі палітычных мускулаў.
У 2018 годзе палітычныя структуры апынуліся як бы адсунутыя ў старонку: ім было дазволена разбіць намёты і раздаваць партыйную сімволіку, але іх прадстаўнікоў прасілі не выступаць з палітычнымі прамовамі са сцэны.
Цяпер палітыкі хочуць выступіць на поўны голас. Вядома, гэта для іх выклік, бо на канцэрт людзей сабраць прасцей, чым на мітынг. Але калі палітыкам ўдасца задуманае, то ў Мінску будзе не адно, а два мерапрыемствы пад лозунгамі незалежнасці.

Дзе ўзяць грошы?

Выклік не толькі ў тым, каб мабілізаваць на мітынг дастаткова шмат прыхільнікаў, але і ў тым, каб знайсці грошы на аплату працы дзяржаўных службаў у сувязі з правядзеннем масавага мерапрыемства.
Тут ёсць непрыемная для апазіцыі навацыя. 24 студзеня Савет міністраў пастановай № 49 рэгламентаваў аплату паслуг па ахове грамадскага парадку, расходаў, звязаных з медыцынскім абслугоўваннем, уборкай тэрыторыі пасля вулічных акцый.
Дакумент устанаўлівае мінімальную планку ў тры базавыя велічыні (76,5 беларускага рубля, або каля 35,5 даляра) для аплаты працы міліцыі на акцыі з удзелам не больш за дзесяць чалавек. Паслугі міліцыі на мерапрыемстве з колькасцю ўдзельнікаў больш за тысячу ацэнены ўжо ў 250 базавых велічынь (6375 беларускіх рублёў). Пры правядзенні акцый па-за устаноўленых мясцовымі ўладамі гайд-паркаў чэк за паслугі па ахове памнажаецца на 1,5.
Калі гарадскія ўлады дазволяць канцэрт 24 сакавіка і мітынг 25 сакавіка, то на аплату паслуг ГУУС Мінгарвыканкама спатрэбіцца без малога дзевяць тысячаў даляраў у эквіваленце. Асобна кошт выставяць хуткая дапамога і дворнікі, расцэнкі на працу якіх пастанову ўрада не ўсталявала.
Такія сумы для апазіцыйных структур - на мяжы фантастыкі. Партыя БНФ і афіляваныя з партыяй грамадскае аб'яднанне БНФ "Адраджэньне" апынуліся ў судзе з-за праблем з запазычанасцю па арэндзе. І праблемы не вырашаныя да гэтага часу. Іншыя апазіцыйныя структуры хоць і не маюць такіх даўгоў, але таксама бядуюць.

Ад фармату залежыць колькасць удзельнікаў

Як бачым, спагнанне платы ў такіх памерах за правядзенне масавага мерапрыемства фактычна з'яўляецца забароненай мерай.
Некаторыя прадстаўнікі апазыцыі ў прыватных гутарках адзначаюць, што штраф фiзiчнай асобе за арганізацыю несанкцыянаванага мерапрыемства (да 40 базавых велічынь, гэта значыць да 1020 рублёў) будзе менш, чым плата за права правесці санкцыянаваную акцыю. Варта адзначыць, што палітычная партыя за парушэнне закона "Аб масавых мерапрыемствах» можа быць ліквідаваная.
Не выключана, што ў Мінску арганізатары святкавання Дня Волі ўсё ж змогуць сабраць неабходныя сродкі, а вось у рэгіёнах з гэтым будзе больш складана.
Гэта значыць, што ініцыятары, хутчэй за ўсё, аддадуць перавагу праводзіць мерапрыемства альбо без дазволу, альбо ў памяшканні - як круглы стол або канферэнцыю. У абодвух выпадках вымушаны фармат знізіць колькасць удзельнікаў.
Паводле naviny.by