Баданні з Расіяй ды святочная вакханалія

Стасункі Беларусі і Расіі — найлепшы серыял. То любяцца, то сварацца, то заміраюцца, то б’юцца — а вынік нікому не вядомы да самай апошняй серыі.

Дзякуючым доўгім выходным, тыдзень прайшоў даволі ціха і мірна. Адны бавілі час на агародах, другія завіслі ў чэргах на мяжы з Літвой ды Польшчай, трэція аддавалі пашану памерлым сваякам на могілках, чацвёртыя ратаваліся ад дажджоў і холаду пад коўдрамі ды папівалі гарачую гарбату.

І толькі нястомнае КДБ, дбаючы пра дзяржаўныя справы, працягвала шукаць ворагаў. І знайшло — пад арышт адправілі трох грамадзян Расійскай Федэрацыі, якія падазраюцца ў дачы хабару. Навіна, падаецца, не топавая, калі б не факт, што днямі тое самае КДБ арыштавала кіраўніка «Белтэлекама» Сяргея Сівадзедава і намесніка дзяржаўнага сакратара Рады бяспекі Андрэя Уцюрына — і якраз за атрыманне хабараў ад расійскіх грамадзян. Зрэшты, пакуль КДБ не пракаментавала, ці звязаныя гэтыя эпізоды між сабой.

Праўда, што да Андрэя Уцюрына, дык многія лічаць: «атрыманне хабару» — гэта ўсяго толькі прыкрыццё сапраўдных прычын. Вядомы расійскі журналіст, кіраўнік «Эхо Москвы» Аляксей Венядзіктаў выказаў меркаванне, што Уцюрына, які з 1995 па 2007 год працаваў у Службе аховы Аляксандра Лукашэнкі, апошнія 7 гадоў з якіх — на пасадзе кіраўніка Службы бяспекі, арыштавалі паказальна. Мэта — прадэманстраваць Крамлю, што ўсе сувязі высокіх чыноўнікаў з Масквой трымаюць пад кантролем, што пра любыя іх рухі кіраўніку Беларусі добра вядома. Акрамя гэтага, арышт Уцюрына — гэта і сігнал беларускай палітычнай эліце. Маўляў, будзеце шушукацца з Масквой, тым больш напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі, — сядзеце на нары побач з Уцюрыным, які б высокі статус ні займалі.

Нявырашаным застаецца і эканамічны канфлікт з Расіяй, выкліканы пастаўкамі няякаснай нафты і, як вынік, спыненнем транзіту нафты праз тэрыторыю Еўропы. Мазырскі НПЗ дагэтуль не прыступіў да апрацоўкі чыстай нафты, на прадпрыемстве працягваюць прамываць абсталяванне ад забруджванняў.

Тым часам Следчы камітэт Расіі заявіў, што вінаватыя ў псаванні нафты знойдзеныя — чацвёра з іх ужо арыштаваныя, а яшчэ двое ўцяклі. Гэта кіраўніцтва невялікіх расійскіх кампаній «Нафтаперавалка», «Петранафта» і «Магістраль». Паводле следчых, падазраваныя больш за паўгода кралі «чорнае золата», а пасля вырашылі схаваць нястачу, дадаўшы ў вузел зліву ў Волжскім раёне няякасную нафту. Версія даволі дзіўная — няўжо ў падазраваных не было іншых спосабаў схаваць знікненне нафты ўсяго на 15 тысяч долараў, як толькі праз блакіроўку трубаправода?

Эксперты кажуць, што кароткае спыненне транзіту нафты выгоднае Беларусі — маўляў, дадатковы інструмент ціску на Маскву. Але і Масква заўжды ведае, як можна адказаць на прэтэнзіі суседкі, — з 8 траўня Рассельгаснагляд чарговы раз забараніў пастаўкі малака і малочнай прадукцыі з 37 беларускіх прадпрыемстваў і пастаўкі мясной прадукцыі з 4 айчынных заводаў.

Зрэшты, і мы не абораю хлеб кроім — у Беларусі зноў не дазволілі правесці «Бессмяротны полк», што ўжо некалькі гадоў лабіруюць прарасійскія сілы. У Мінску, праўда, адбылася такая акцыя, але хутчэй «на адчапіся» — пасля ўсіх афіцыйных мерапрыемстваў удзельнікам акцыі дазволілі коратка прайсціся ад дамка РСДРП да манумента на Плошчы Перамогі. Аляксандр Лукашэнка раней даў дакладна зразумець, што ён катэгарычна супраць «Бессмяротнага палку» — маўляў, у нас ёсць уласная акцыя «Беларусь памятае». А насуперак меркаванню Лукашэнкі чыноўнікі нічога не будуць рабіць.

Што канкрэтна Беларусь і беларусы памятаюць пра падзеі Другой сусветнай вайны, шчыра кажучы, зразумець цяжка. Калі меркаваць па праграме святкаванняў, беларусы памятаюць, што падчас вайны людзі елі салдацкую кашу, насілі пілоткі і танчылі пад «Кацюшу». З усёй прапагандысцкай вакханаліі выдзяляецца фемінісцкая акцыя «Беларускага саюзу жанчын». У межах праекта «Беларусь памятае. Жаночы твар перамогі» ўдзельніцы саюза высадзілі алею плакучых вербаў побач з Курганам Славы ў гонар жанчын-ветэранаў.

Агулам танальнасць дзяржаўных святкаванняў застаецца ўсё той жа — славім пераможцаў ды нясем праз пакаленні памяць пра народны подзвіг. Сенатарка Мар’яна Шчоткіна дагаварылася наогул да таго, што «трэба ра­біць усё, каб вайна не стала далёкім мінулым». Чым жа ёй стаць — сучаснасцю, будучыняй?

У сваёй віншавальнай прамове Аляксандр Лукашэнка традыцыйна сказаў пра «святую дату», «гераізм», «самаахвярнасць працаўнікоў тылу», «прыклад стойкасць ды патрыятызму» ды іншыя ўсім вядомыя пафасныя фразы. Нездарма беларускі бок не прыняў удзелу ў адзначэнні Дня памяці і прымірэння, якое прайшло ў Мінску па ініцыятыве ўкраінскага пасольства напярэдадні 9 траўня, — гэта не ўкладваецца ў канцэпт усеагульнага свята: з кім мірыцца, калі мы ўсіх перамаглі? Аднак ёсць і пэўная рацыя ў словах усіх гэтых чыноўнікаў — пакуль жывыя ветэраны, падзеі вайны не забудуцца. Пакуль жывыя тыя, хто памятае гэтае пекла, — паўп’яныя гоп-ля-ля пад «Кацюшу» ля сцэны ў раённым парку заўжды будуць выглядаць абразліва.