Валерый Костка: У траўні павінен з'явіцца яшчэ адзін «тэрарыст»

У Беларусі распачата крымінальная справа па артыкуле аб спробе дзяржаўнага перавароту. Аператыўна-вышуковыя мерапрыемствы працягваліся больш за 6 месяцаў. Спроба дзяржаўнага перавароту ёсць, але ні яго заказчыкаў, ні арганізатараў, ні выканаўцаў, ні фінансавання няма. Як такое магчыма? Аб дзівацтвах «справы аб дзяржаўным перавароце» ў інтэрв'ю «Беларускай праўдзе» разважае падпалкоўнік КДБ у мінулым Валерый Костка.

— Што не так з агучаным сцэнарам?
— Няма ніякага сцэнара, гэта ілюзія, фантазія. З усяго сказанага відавочна толькі адно: КДБ і ФСБ працуюць у пары, дзве спецслужбы пачалі адкрыта дэманстраваць агульныя інтарэсы.
Хто выдаў інфармацыю пра змову? Спецслужбы выдаюць такую ​​інфармацыю Лукашэнку. Каб, па-першае, разбудзіць бацькоўскія пачуцці, а па-другое, каб вывесці яго з ураўнаважанага стану на эмоцыі. Калі кіпяць эмоцыі, розум спіць, каб розум заснуў, Лукашэнку ўводзяць у эмацыйны стан. Трызненнем гучыць «склеп у Гомельскай вобласці»: чалавека можна схаваць і ў кватэры, Мінск — вялікі горад, тут значна складаней шукаць чалавека. Гэта фантазіі людзей, якія ведаюць псіхалогію Лукашэнкі, але не дасведчаных пра тое, як рыхтуюцца замахі, тэракты, дзяржперавароты. А Лукашэнка таксама асабліва не задумваецца над тэхналогіяй — яму досыць «пагрозаў» на адрас сына. Няма ніякага сцэнара — ёсць толькі гульня на псіхалогіі Лукашэнкі, на яго страхах, на эмоцыях.
— ФСБ кваліфікавала дзеянні літаратуразнаўца Аляксандра Фядуты, юрыста Юрася Зянковіча і старшыні Партыі БНФ Рыгора Кастусёва па арт. 357 КК Беларусі («Змова або іншыя дзеянні, учыненыя з мэтай захопу дзяржаўнай улады»). Ці маглі названыя грамадзяне рыхтаваць захоп дзяржаўнай улады?
— Не, яны рыхтаваць не маглі, яны прафнепрыдатныя для дзяржаўнага перавароту. Ні адзін з іх прафесійна не падрыхтаваны. Мая вайсковая спецыяльнасць — інжынер па піратэхніцы, па пірааўтаматыцы, выбуховых рэчывах і ракетных палівах, а па лініі спецслужбы я скончыў ваенную контрвыведку і знешнюю разведку КДБ. Па абавязку службы мне давялося шчыльна мець зносіны і працаваць з супрацоўнікамі спецназа спецслужб: «Зеніт», «Каскад», «Вымпел», «Альфа», спецназ ДВУ Генштаба Міністэрства абароны, — і я добра ўяўляю сабе, як рыхтуюць людзей для здзяйснення такіх спраў. Ні адзін з названых людзей нават уяўлення не мае, як рыхтуюцца змовы, якая псіхалагічная, канспіралагічная, спецыяльная падрыхтоўка трэба, якое трэба прыкрыццё. Клопатная гэта невялікая справа — падрыхтаваць дзяржпераварот, замах і тэракт. На падрыхтоўку патрэбныя тыдні, месяцы, нават гады.
Перш чым рабіць дзяржаўны пераварот, яго павінен хтосьці замовіць; павінна быць палітычная воля вельмі высокапастаўленага чыноўніка або ўнутры, а хутчэй за ўсё — па-за межамі Беларусі. Хтосьці павінен усё гэта арганізаваць, а хтосьці павінен усё гэта выканаць. Ні Фядуту, ні Кастусёва, ні Зянковіча не бачу ні ў адной у адной з трох роляў: яны не здольныя ні замовіць, ні арганізаваць, ні выканаць.
І, дарэчы, раз ужо размова ідзе пра захоп дзяржаўнай улады, то абавязковай умовай з'яўляецца наяўнасць групы высокапастаўленых чыноўнікаў (міністры, віцэ-прэм'еры, кіраўнікі абласцей) і генералаў (войска, МУС, КДБ). Калі на працягу бліжэйшага тыдня, дзён дзесяці арыштуюць 5-7, а лепш 10 генералаў арміі, КДБ, міліцыі, некалькі міністраў, губернатараў, тады я магу паверыць, што ўнутры ўлады Лукашэнкі выспявала змова, а Фядута, Кастусёў і Зяньковіч выступалі ў ролі хлопчыкаў на пабягушках. Але яны для падобных спраў проста прафнепрыдатныя. 
— У снежні 2020 года старшыня КДБ Беларусі Іван Церцель заявіў, што дзяржава рыхтуецца да «гарачай вайны» — ні гарачай вясны, ні гарачай вайны няма. Цяпер у КДБ, паводле слоў Церцеля, «атрымалася прадухіліць спробы ўзброенага мяцежу ў Беларусі і ліквідацыі прадстаўнікоў улады», у тым ліку Аляксандра Лукашэнкі. І ў гэтай змове нібыта замяшаныя спецслужбы ЗША. Навошта спецслужбы нагнятаюць абстаноўку?
— Спецслужбы пачалі нагнятаць абстаноўку яшчэ ўзімку і нагняталі так, што Палата прадстаўнікоў ледзь паспявала прымаць усялякія антынародныя «законы» да «гарачай вайны». Яны проста не здольныя аналізаваць, пралічваць і ацэньваць сітуацыю. Спецслужбы ўвесь час трымаюць Лукашэнку ў напрузе, даючы яму інфармацыю аб падрыхтоўцы дыверсій і тэрактаў. У выніку прыйшла вясна — і цішыня: няма ніякай «гарачай вясны». Як садоўнік скажу — яна халодная, няма ніякай вайны, ніхто не страляе, людзі занятыя сваімі справамі і не ходзяць на масавыя пратэсты.
Першыя два эмацыйныя ўсплёскі народнага абурэння выкліканыя фальсіфікацыяй выбараў: народ не паверыў афіцыйным вынікам і выказаў свой пратэст. Улада адказала неадэкватным ужываннем сілы ў дачыненні да сваіх грамадзян: забойствы, збіццё, катаванні. Гэта выклікала другі ўсплёск пратэсту. Па ўсіх палітычным прагнозах, трэцім імпульсам для абурэння грамадзян стане рэзкае пагаршэнне іх дабрабыту. Пакуль няма рэзкага падзення ўзроўню жыцця, то няма і вонкавай праявы сваёй нязгоды. Народ не прыняў падману па выніках выбараў, народ выказаў свой пратэст супраць незаконных брутальных дзеянняў сілавікоў у дачыненні да мірных грамадзян. А цяпер наступіў перыяд зацішша, усе затаіліся і чакаюць: а што далей? А КДБ трэба дэманстраваць бурную кіпучую дзейнасць. А дзе гарачая вайна, дзе гарачая вясна? Няма нічога.
І тут на сцэну выходзіць «тэрарыст» Аўтуховіч, які таксама прафнепрыдатны для здзяйснення тэракту. Ён, прапаршчык аўтамабільнай службы, можа, і ведае, як рыбу глушыць шашкай трацілу, але такімі каштоўнымі звесткамі валодаюць усе прапаршчыкі савецкай арміі, МУС, КДБ. Але глушыць рыбу — гэта не тэракт.
Затым з'яўляецца нейкі крымінальнік, які ўсё жыццё пражыў па паняццях, і раптам ні з таго ні з гэтага пачаў змагацца за вяршэнства закона і прыярытэт права. І тут пачаў выступаць за свабоду, незалежнасць і дэмакратыю, хоць, магчыма, нават не разумее значэння гэтых слоў. Але — тэрарыст.
Не праходзіць і месяца — знайшлі новага «тэрарыста»: пушкіназнаўцу Аляксандра Фядуту. Цалкам магчыма, што на Zoom-канферэнцыі ў Маскве ён няўдала працытаваў Пушкіна «Душы цудоўныя парывы». Успудзіліся і КДБ, і ФСБ: Фядута заклікае душыць! Атрымалася тупая, непрафесійная казка пра нейкія змовы, перавароты і ўсё астатняе.
Скажу больш: паводле логікі і перыядычнасці выкрывання «тэрарыстаў» у Беларусі, у траўні павінен з'явіцца яшчэ адзін «тэрарыст»; не ведаю, хто ім стане, спадзяюся, толькі не Костка (смяецца): Костка занадта заняты садоўніцтвам, няма часу нават думаць.
Пасля ўсіх бурных тэрораў, якія пракаціліся па Беларусі, няма ніякага матэрыяльнага ўрону, няма пацярпелых, тым больш ахвяр, нават выбухаў няма. Шкоды няма, ахвяр няма, а тэракт — ёсць. Змова, звяржэнне, дзяржпераварот ёсць, а ні заказчыкаў, ні арганізатараў, ні выканаўцаў няма, фінансавання няма.
Гэта гульня, я думаю, супраць бліжэйшага акружэння, магчыма, нават супраць Лукашэнкі, каб трымаць яго ў арбіце фэйкавай інфармацыі для таго, каб ён прымаў выгадныя для бліжэйшага акружэння дэкрэты, указы, законы. Бо прыняты закон, які дазваляе супрацоўнікам праваахоўных органаў і спецслужбаў адкрываць агонь на паражэнне па ўласным меркаванні. Не адзін Лукашэнка адказвае за сітуацыю ў краіне, яго бліжэйшае асяроддзе ў такой жа ступені адказвае за тое, што адбываецца. Па-першае, яно падштурхоўвае да прыняцця падобных рашэнняў, а па-другое, яны выконваюць незаконныя ўказы-загады.
Усе разумеюць, што Лукашэнка сыходзіць. Таму вакол ствараецца балота, якое, здаецца, захоўвае статус-кво, але ў любы момант можа высахнуць. Відавочна, у рэжыму няма ніякай стратэгіі, няма нават тактыкі: уся сістэма працуе на банальнае выжыванне — дзень прастаяць ды ноч пратрымацца. Але час працуе супраць палітычнай сістэмы.
У спецслужбах нас вучылі: трэба аналізаваць учарашні і сённяшні дзень і будаваць вектар на дзень заўтрашні. Будуем вектар: эканоміка коціцца ўніз, пратэст нікуды не садзьмуўся — проста перастаў вылівацца на вуліцы, але не змяншаецца, а толькі нарастае; адносіны са знешнім светам загнаныя ў кут. Які лакаматыў выцягне сітуацыю? Няма ні лакаматыва, ні нават задрыпанага каня, які мог бы выцягнуць беларускую сітуацыю.
Наколькі ўстойлівы расійскі вектар? У Пуціна сваіх праблем дастаткова, усе размовы пра яго бункернае існаванне таксама вядуцца нездарма, а бразганне зброяй на мяжы з Украінай — таксама невыпадковыя. «Грошай няма, але вы трымайцеся», як казаў Мядзведзеў.
Перспектыў няма, стратэгіі і тактыкі няма, ёсць толькі жаданне загнанага ў кут выжыць. Сітуацыя вельмі зыбкая, яна ўсё роўна вырашыцца не на карысць дыктатуры, не на карысць крыві і гвалту, а на карысць дэмакратыі і дэмакратычных выбараў. І толькі тады мы пачнём развівацца. А пакуль мы толькі чахнем, чахнем і чахнем.
Абстаноўка і ўнутры Беларусі, і вакол яе ўзмоцнена нагнятаецца: нас палохаюць тэрарызмам, пастаўкамі зброі з Украіны, адбываецца эскалацыя канфлікту з Польшчай, з Літвой. Нас пасялілі ў віртуальны свет, запоўнены страхам і пагрозамі, які ніяк не вяжацца з рэальнасцю. Складваецца ўражанне, што народ псіхалагічна рыхтуюць да ўводу расійскіх войск у Беларусь, якія дапамогуць Лукашэнку ўтрымаць уладу.
Пагаршэнне сітуацыі і ў Беларусі, і ў Расіі штурхае Пуціна да рашучых дзеянняў. Каб не страціць Беларусь з зоны ўплыву і ўтрымаць Лукашэнку на штыках ва ўладзе цалкам магчымы ўвод абмежаванага кантынгенту расійскіх войск у Беларусь. Але такі крок прывядзе да абвастрэння міжнароднай абстаноўкі, рэзкага росту антырасійскіх настрояў і можа стаць рэзкім імпульсам для мірных пратэстаў у Беларусі.