«Рускі свет» на службе ў рэжыму, або Прапагандысцкае крэда Вадзіма Гігіна
Інтэлектуал сярод «гаворачых галоў», чалавек, здольны прыгожымі словамі абяляць зло — хто такі Вадзім Гігін, расказвае «MediaIQ».
Прапагандыст Вадзім Гігін. Фота: grodnonews.by
«Інтэлектуал, але прадаў душу бюракратычнай працы»
Адным з «ідэолагаў» з'яўляецца кандыдат гістарычных навук Вадзім Гігін. Як і Аляксандр Шпакоўскі, ён пачынаў сваю грамадскую дзейнасць як нацыяналіст, але, у адрозненне ад Шпакоўскага, як прарасійскі.
«Гэта сапраўды адданы сваім ідэям чалавек і калісьці перакананы рускі нацыяналіст, прычым гэтаму пласту рускага нацыяналізму ён ніколі не здраджваў: заўсёды захоўваў ідэйнасць, пры некаторым лавіраванні. У свой час быў у РНА [неанацысцкая арганізацыя «Рускае нацыянальнае адзінства»], сур'ёзна ставіўся да праваслаўя. Інтэлектуал, але прадаў душу бюракратычнай працы, палітыцы, таму нічога не піша. Хоць з яго атрымаўся б добры гісторык, і не толькі гісторык», — лічыць суразмоўца «MediaIQ».
З маладосці Гігін стаў улівацца ў дзяржаўную сістэму і ў медыяпрасторы з'явіўся ў 2006 годзе, калі ўзначаліў гарадскі камітэт БРСМ у Мінску. Затым стаў галоўным рэдактарам «Беларускай думкі» — грамадска-палітычнага часопіса, які выдаваўся пад кантролем Адміністрацыі Лукашэнкі, вядучым палітычнага ток-шоу на дзяржаўным тэлеканале «АНТ». У 2016 годзе перайшоў у БДУ, дзе 5 гадоў узначальваў факультэт філасофіі і сацыяльных навук — не маючы адпаведнай адукацыі.
Глядзіце таксама
Пасля ўзначаліў таварыства «Веды», якое прасоўвае дзяржаўную ідэалогію, а ў чэрвені 2023 года яго прызначылі гендырэктарам Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі. Пра развіццё кар'еры Гігіна падрабязна расказвала «Зеркало», а гэты артыкул акцэнтуе ўвагу на яго прапагандысцкай дзейнасці.
«Разам з лаяльнасцю да ўлад у яго захоўваецца агульнаруская нацыяналістычная пазіцыя»
Неўзабаве пасля прызначэння Гігіна кіраўніком Нацбібліятэкі пра гэтую падзею выказаліся ў Ізраілі. Аказалася, што прапагандыст быў фігурантам справаздачы аб антысемітызме ізраільскага міністэрства па справах дыяспары. Там Гігін вядомы адмаўленнем Халакосту і антысеміцкімі выказваннямі падчас выступленняў на расійскіх тэлеканалах.
«Цяпер у Гігіна — разам з лаяльнасцю да беларускіх улад — захоўваецца агульнаруская нацыяналістычная пазіцыя. Ён чытае кнігі, мае добрую эрудыцыю. Але яго іншы бок, акрамя ідэйнасці — жаданне ўбудоўвацца ў дзяржаўную сістэму, расці па кар'ернай лесвіцы, таму дзесьці свае ідэі яму давялося змякчыць», — каментуе эксперт «MediaIQ».
Паводле яго слоў, падчас працы на тэлебачанні ў якасці прапагандыста Гігін аформіў і замацаваў свой публічны імідж:
«Цяпер яго кар'ера запаволілася, і прызначэнне дырэктарам Нацбібліятэкі не выглядае як кар'ерны ўзлёт. Ён так і застаецца ў гэтым полі «гаворачай галавой», але досыць нядрэннай — і без бэкграўнду хістанняў і нелаяльнасці. Аднак і без заўважнай дынамікі, калі гаворым пра заняцце фармальнай пазіцыі. Ён ужо даўно гуляе па правілах сістэмы, але ў многія рэчы класічнага рускага нацыяналізму працягвае верыць», — адзначае суразмоўца.
Паводле яго звестак, падчас працы дэканам Гігін праводзіў ліберальную кадравую палітыку:
«З ім працавала шмат людзей, чые погляды не супадалі з яго пазіцыяй. Ёсць адчуванне, што яму заўсёды быў цікавы дыялог з апанентамі. І калі згадаць той час, калі ён вёў ток-шоу на тэлебачанні, то запрашаў на праграму шырокі спектр людзей, у тым ліку прадстаўнікоў беларускай грамадзянскай супольнасці. Нідзе не дэманстраваў закрытасць, нянавісць да «ворагаў». І падчас працы ў БДУ быў сярод тых, хто мог фармуляваць праекты, да якіх можна было б прыцягваць еўрапейцаў».
Глядзіце таксама
У прапагандзе Гігіна выкарыстоўваюць як інтэлектуала
Эксперт лічыць, што ў прапагандзе (напрыклад, у перадачы «Клуб рэдактараў» на «Беларусь 1») Гігіна выкарыстоўваюць як інтэлектуала, які можа глыбей адказаць на пытанне — з разуменнем сітуацыі. Гэта значыць, ён служыць для таго, каб даносіць ідэі да той аўдыторыі, для якой важныя не толькі эмоцыі, але і атрыманне інфармацыі, тлумачэнне.
«Але пры гэтым часта ён проста адбівае ідэалагічныя штампы, хоць мог бы сказаць больш разумна. Аднак фармулюе наратывы больш складана, гаворыць больш прыгожай мовай, яго аўдыторыя — людзі з вышэйшай адукацыяй. Калі ў многіх іншыя прапагандысты, як, напрыклад, дэпутат Алег Гайдукевіч, не выклікаюць пазітыўных эмоцый, то Гігін — той, каго могуць паслухаць дзякуючы выразным пісьменным фармулёўкам».
Роля «ідэолагаў» — не фармуляваць ідэі і мэты, а толькі даносіць «правільныя» тэзісы
У цэлым, акцэнтуе ўвагу эксперт, не варта перабольшваць значэнне «ідэолагаў» у беларускай сістэме — паколькі нейкай ідэі, у якую верыла б кіраўніцтва дзяржавы, няма:
«Усе ідэі ўспрымаюцца выключна інструментальна — проста для таго, каб, напрыклад, камунікаваць з Расіяй ці даносіць нешта прыемнае асобным групам насельніцтва, людзям у цэлым. Лукашэнка— папуліст, таму ставіцца да ўсіх ідэй адпаведна. Вось сябруем сёння з Кітаем — значыць, давайце гаварыць пра гэта нешта прыемнае».
Эксперт не назірае якіх-небудзь каштоўнасных установак для «ідэолагаў» — да іх ставяцца выключна як да «гаворачых галоў», якія павінны агучваць патрэбную павестку. Іх роля — не фармуляваць ідэі і мэты, а толькі даносіць «правільныя» тэзісы, якія патрэбныя рэжыму цяпер:
«Задача — не нарадзіць мысляроў, якія даюць устаноўкі грамадству, прапануюць стратэгію ўладам (на што, у прыватнасці, прэтэндуе Дзермант), а проста гаварыць пэўныя рэчы. Як толькі ўлада пачынае мяняць палітычную лінію, ідэолагі таксама павінны перабудавацца і адпрацоўваць у іншым кірунку. Быў час, калі ў перыяд лібералізацыі яны ўбудоўваліся ў еўрапейскі ракурс».
Глядзіце таксама
Шмат у чым, адзначае суразмоўца, гэта прайграванне ідэалагічнай машыны позняга савецкага перыяду:
«Тады ў ідэі ўжо ніхто не верыў, але трэба было ўвесь час пра іх нагадваць, казаць, як добра жыць у СССР і дрэнна — на Захадзе».
Акрамя таго, месэджы прапагандыстаў адрозніваюцца ў залежнасці ад таго, на якую аўдыторыю яны накіраваны, падкрэслівае эксперт:
«Калі на замежную аўдыторыю, на Расію, то яны пра тое, што мы — адзіны народ і будзем разам паміраць у акопах. А калі на ўнутраную — то пра тое, як змагаемся за свой суверэнітэт».
У цэлым месэджы розныя для розных аўдыторый і перыядычна мяняюцца — як і паводзіны ўлад, і самога Лукашэнкі, падсумаваў суразмоўца.