Эканаміст пра ўзровень беднасці: «У рэальнасці многія беларусы жывуць на вельмі маленькія грошы»

Аб пражытачным мінімуме, асабістых зберажэннях і дабрабыце беларусаў эксперт разважае ў каментарыі «Филину».

У Беларусі больш за 360 тысяч чалавек жывуць за рысай беднасці. Гэта значыць, паводле Белстата, за красавік-чэрвень гэтага года амаль 4% беларусаў штомесяц трацяць на сябе менш, чым 328,5 рублёў (пражытачны мінімум).

Ці ёсць агульнапрынятая практыка па падліку гэтага паказчыка? Ці можна сказаць, што ў Беларусі шмат людзей, якія жывуць за рысай беднасці? Гэтыя і іншыя пытанні «Филин» задаў экспертам праекта «Кошт урада».

— У кожнай краіны свой падыход. Хтосьці разлічвае падобныя паказчыкі, зыходзячы з мінімальнага набору паслуг і тавараў, неабходных для жыцця. Хтосьці адштурхоўваецца ад сярэдняга даходу па краіне. Напрыклад, у Германіі рыса беднасці — гэта штосьці каля 60% ад медыяннага даходу па рэспубліцы.

Увогуле ўсюды па-рознаму. І, адпаведна, узроўні рысы беднасці, якія ўсталёўваюцца ўрадамі і нацыянальнымі органамі, звязанымі з сацыяльнай абаронай, таксама моцна адрозніваюцца.

У Беларусі бюджэт пражытачнага мінімуму — 328,5 рублёў на месяц, гэта каля 130 еўра. У Літве — 260 еўра, у Германіі гэты паказчык складаў 1250 еўра ў мінулым годзе. У Штатах разлік ідзе на сям'ю: дык вось, на сям'ю з 4 чалавек бюджэт пражытачнага мінімуму ў мінулым годзе быў каля 2200 еўра.

Даныя па колькасці людзей, якія жывуць за рысай беднасці ў Беларусі, ёсць: канкрэтна зараз назіраецца зніжэнне. У 2019 годзе гэты паказчык быў каля 5%, у 2017 — 4% з чымсьці. А наогул доўгатэрміновая дынаміка некалькі рознаскіраваная: перыядычна адбываецца то невялікі рост, то невялікае падзенне. Агульная колькасць людзей, якія жывуць за рысай беднасці, трымаецца ў дыяпазоне 4-5%.

Па-першае, паказчык гэтага года ў 3,9% — гэта нямала, зразумела. 360 тысяч чалавек — гэта некалькі немаленькіх па беларускіх мерках гарадоў.

А па-другое, у нас атрымліваецца, што той, хто жыве на 328 рублёў, бедны, а той, хто жыве на 330 рублёў — ужо не бедны. Вядома, у рэальнасці многія людзі жывуць на вельмі маленькія грошы.

Яшчэ сумна тое, што ў Беларусі вельмі слаба працуюць нейкія інстытуты сацыяльнай падтрымкі для бедных грамадзян. У Беларусі дапамога па беспрацоўі проста смяхотная. Нешта ці не 30 рублёў у месяц — гэта проста здзек.

Ёсць магчымасць атрымліваць адрасную сацыяльную дапамогу і нават рэгулярную. Але там таксама гаворка ідзе аб сумах, якія не вырашаюць праблему недахопу грошай.

— У тэлеграм-канале «Кошт урада» публікавалі вынікі апытання, згодна з якім у паловы беларусаў няма грашовых зберажэнняў. Якая дынаміка гэтага паказчыка апошнія гады?

— Гэта ўсё ж апытанне, а іх асаблівасць заключаецца ў тым, што ўсе людзі вельмі індывідуальна, па ўласных адчуваннях, інтэрпрэтуюць пытанне зберажэнняў.

У цэлым так, відавочна, што пры нашым узроўні заробкаў наўрад ці многія людзі могуць пахваліцца істотнай падушкай бяспекі. Некалькі гадоў таму незалежны даследчы цэнтр BEROC праводзіў даследаванне, у якім таксама гучала пытанне «на колькі вам хопіць асабістых грашовых зберажэнняў?» Дык вось, вынікі там былі яшчэ больш сумныя.