Першыя польска-беларускія чытанні прайшлі ў Мінску

Культура 03.09.2017

Сёлета Беларусь упершыню далучылася да нацыянальнага чытання ў рамках праекту Інстытута польскага ў Менску «Літаратура па-над межамі». Па-беларуску і па-польску чыталі п'есу Станіслава Выспяньскага «Вяселле», пераклад якой на беларускую мову зрабіў Лявон Баршчэўскі.

Першыя чытанні прайшлі ў Доме Дружбы (Беларускае таварыства дружбы і культурнай сувязі з замежнымі краінамі).

«Вяселле» — легендарная драма рэжысёра Станіслава Выспяньскага, пастаўлена ўпершыню ў Гарадскім Тэатры ў Кракаве ў 1901 годзе. Пісаўшы «Вяселле», Выспяньскі натхняўся драмамі Адама Міцкевіча, Фрэдры і Славацкага. Твор ўяўляе сапраўдную падзею – вяселле паэта Люцыяна Рыдла з сялянкай Ядзвігай Мікалайчыкаўнай. Вяселле мела месца 20 лістапада 1900 года ў Базыліцы Святой Марыі ў Кракаве, і гулялася ў падкракаўскай вёсцы Бранавіцы. Твор апісвае духоўны стан народа, спасылаючыся, у прыватнасці, да галіцкай разні 1846 года. Аўтар паказвае, чаму ў палякаў не атрымліваецца адваяваць незалежнасць.

У 2017 годзе гэты твор быў абраны кнігай да «Нацыянальнага Чытання». Драма была абрана інтэрнэт-карыстальнікамі і 2 верасня была прачытана ў многіх гарадах Польшчы і ў іншых краінах Еўропы, а таксама ў Азіі, Аўстраліі, у Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы. «Вяселле» было таксама кандыдатам да «Нацыянальнага Чытання» ў 2016 годзе, але тым разам шляхам галасавання праз Інтэрнэт выбралі «Quo vadis» Генрыка Сянкевіча.

«Вяселле» чыталі на дзвюх мовах, на выбар удзельнікаў: у арыгінале на польскай мове і ў перакладзе на беларускую мову. Кожны, хто любіць чытаць, мог далучыцца і публічна прачытаць абраны кавалак разам з дыпламатамі, літаратарамі, перакладчыкамі, мастакамі, дзеячамі беларускай і польскай культур, студэнтамі паланістыкі, слухачамі курсаў польскай мовы, а таксама ўсімі, каму блізкая польская мова і каго цікавіць польская культура.
У чытаннях прынялі удзел прафесійныя акцёры розных тэатраў Мінска, за музычнае суправаджэнне з аўтарскай музыкай адказвалі Эрык Арлоў-Шымкус і Андрэй Еўдакімаў.

На працягу выступаў і падчас перапынкаў былі паказаны фотапраекцыі выяўленчых твораў аўтара п’есы, а таксама фатографа Волі Савіч, кадры са знакамітай аднайменнай кінастужкі Анджэя Вайды 1972 года. Тэатралізаваную частку ладзіў «Тутэйшы тэатр».

Праект «Нацыянальнае Чытанне» ажыццяўляецца пад дэвізам «Літаратура без межаў» і мае сваёй галоўнай мэтай нагадаць пра важнасць чытання і асалоду ад сустрэчы з кнігай. Падобнымі літаратурнымі чытаннямі ў Мінску арганізатары праекту імкнуцца падкрэсліць сяброўства, супольную спадчыну і блізкія культурныя сувязі паміж народамі Польшчы і Беларусі. «Нацыянальнае Чытанне» – польская грамадская акцыя, мэта якой — папулярызацыя ведаў польскай нацыянальнай літаратуры.

Падчас акцыі шырокія фрагменты твораў чытаюцца публічна, а таксама ў сродках масавай інфармацыі. Праект распачаўся ў 2012 годзе з нагоды 200-годдзя Другой Польскай Вайны і ўварвання Напалеона ў Расію, падчас якога меў месца апісаны ў «Пану Тадэвшу» Адама Міцкевіча апошні набег на Літву. Акцыя арганізавана прэзідэнтам Польшчы Браніславам Камароўскім, а ініцыятарам была Агнешка Цэлэда, былы віцэдырэктар TVP Kultura. Арганізатары прагнулі, каб нацыянальная літаратура была не толькі прадметам навучання ў школе, але сталася звычайнай для грамадства і шырока прысутнічала ў грамадскім жыцці.

2 верасня ў Польшчы праходзіць акцыя «Нацыянальнае чытанне» пад патранажам прэзідэнта РП Анджэя Дуды і яго жонкі Агаты Корнхаўзер-Дуды. У фінале «Нацыянальнага чытання» ў гэтым годзе ўдзельнічаюць тысячы пляцовак і ўстаноў культуры не толькі ў Польшчы, але і ва ўсім свеце: ад Аўстраліі і Новай Зеландыі ды ЗША. А таксама ў Беларусі, Украіне, Літве, Латвіі, Германіі, Італіі, Францыі, Вялікабрытаніі і Венгрыі.