Састарэлая інфраструктура і ўмяшанне дзяржавы ў эканоміку. Беларусь — у сярэдзіне сусветнага рэйтынгу беднасці

Англамоўнае выданне Global Finance прадставіла абноўлены рэйтынг самых бедных і багатых дзяржаў свету. Згодна з ранжыраваннем, Беларусь апынулася на 75 месцы, з вялікім адрывам ад сваіх заходніх суседзяў. Радкамі ніжэй размясцілася Украіна, якая два гады таму стала ахвярай агрэсіі, а Расія, якая здзейсніла агрэсію, застаецца вышэй.

Са спасыланнем на справаздачу Міжнароднага валютнага фонда «Перспектывы развіцця сусветнай эканомікі», Global Finance прадставіў эканамічны рэйтынг краін свету па валавым унутраным прадукце на душу насельніцтва. Значэнні выяўляюцца ў бягучых міжнародных далярах з улікам адпаведных абменных курсаў і карэкціровак па парытэту пакупніцкай здольнасці.

Для большай зразумеласці мы перавярнулі пазіцыі ў рэйтынгу — такім чынам, першыя месцы займаюць найбагацейшыя дзяржавы.

Сёлета Беларусь апынулася на 75 месцы са 190 дзяржаў свету. Бягучы паказчык ВУП на душу насельніцтва адпаведна складае $25,685. Нашая краіна размясцілася побач з Мексікай, Грузіяй, Кітаем, Тайландам і Аргенцінай.

Global Finance адзначае, што хаця пасля сямі дзесяцігоддзяў знаходжання ў складзе Савецкага Саюза Беларусь і аднавіла свой суверэнітэт, для краіны па-ранейшаму характэрны аўтарытарны рэжым і цэнтралізаваная эканамічная сістэма, а таксама трывалыя палітычныя і эканамічныя сувязі з Расіяй. Пасля таго, як рэжым Лукашэнкі падтрымаў поўнамаштабнае ўварванне Расіі ва Украіну ў лютым 2022 года, Еўрасаюз увёў санкцыі супраць дзяржавы, яе прадпрыемстваў і грамадзян, многія міжнародныя кампаніі і інвестары пакінулі краіну, а тавараабарот рэзка скараціўся.

Тым не менш, выданне падкрэслівае, што карупцыя, недастатковая незалежнасць судовай сістэмы і бюракратычныя перашкоды былі істотнымі стрымліваючымі фактарамі для прыцягнення замежнага капіталу цягам 33 гадоў незалежнасці.

Нягледзячы на ​​добра падрыхтаваную і кваліфікаваную рабочую сілу, нізкі ўзровень няроўнасці і беднасці, а таксама буйны прамысловы і сельскагаспадарчы сектар з патэнцыялам у шырокім спектры галін, эканамічны рост і бізнес-ініцыятывы, Беларусь застаецца адной з найбольш эканамічна няўдалых краін у Еўропе.

 Найбольш балючымі праблемамі Беларусі Global Finance называе:

• • умяшанне дзяржавы ў эканоміку,
  • састарэлую інфраструктуру,
  • абмежаваную дыверсіфікацыю эканомікі і экспарту.

Беларусі ўдалося абагнаць такія еўрапейскія дзяржавы, як Малдова, Албанія, Паўночная Македонія, Украіна і часткова прызнанае Косава, але ў той жа час нашыя бліжэйшыя заходнія суседзі вырваліся ўверх з вялізным адрывам.

Так, найвышэйшы паказчык мае Літва — 40 месца і $50,600 (у два разы вышэй за Беларусь). Адзначаецца, што балтыйская дзяржава ўсяго за некалькі дзесяцігоддзяў паспяхова перайшла да сучаснай, адкрытай рыначнай эканомікі з высокім узроўнем даходаў. Літва можа пахваліцца дыверсіфікаванай і высока алічбаванай эканомікай, добра адукаванай шматмоўнай працоўнай сілай і стабільным дэмакратычным урадам.

На 42 месцы размясцілася Польшча, якая дабілася значнага прагрэсу ў лічбавізацыі адміністрацыйных працэсаў, спрашчэнні працэдур адкрыцця бізнесу і прыцягненні замежнага капіталу, на 47 апынулася Эстонія, на 54 — Латвія.

Поўнамаштабнае ўварванне Расіі ва Украіну істотна паўплывала на эканамічны ландшафт краіны, праз што нашая паўднёвая суседка апусцілася на 119 месца, знаходзячыся побач з афрыканскімі і азіяцкімі краінамі. Украіне атрымалася захаваць уражальную ступень прадпрымальніцкага дынамізму, які караніцца ў вялікім спажывецкім рынку, багатых прыродных рэсурсах і высокаадукаванай, эканамічна эфектыўнай працоўнай сіле.

Акрамя таго, вайна не спыніла, а паскорыла прасоўванне карпаратыўнага кіравання і эканамічных рэформаў, асабліва пасля таго, як у 2022 годзе Украіна атрымала статус кандыдата на ўступленне ў ЕС па паскоранай працэдуры. Чакаецца, што постваеннае аднаўленне Украіны прыцягне інвестыцыі ў сотні мільярдаў долараў ад дзяржаўных органаў, міжнародных фінансавых інстытутаў і прыватнага сектара. Але пакуль яе прыярытэтнай задачай застаецца дэакупацыя захопленых тэрыторый.

Краіна-агрэсарка сёлета апусцілася на 59 месца і стаіць у рэйтынгу ніжэй за ўсіх заходніх суседзяў Беларусі. Паводле Global Finance, уварванне ў суверэнную дзяржаву Украіну будзе мець доўгатэрміновыя наступствы для эканамічнай будучыні Расіі. Незалежна ад зыходу канфлікту, Расія мусіць быць гатова сутыкнуцца з выклікамі, звязанымі з яе моцнай залежнасцю ад вуглевадародаў, на долю якіх прыпадае каля 40% яе ВУП, а таксама з сур’ёзнымі праблемамі праз жудасную інфраструктуру і залежнасць ад замежных тэхналогій. Акрамя таго, сістэмныя структурныя праблемы, такія як шырока распаўсюджаная карупцыя, умяшанне дзяржавы ў эканоміку і рызыкі бяспекі, будуць па-ранейшаму перашкаджаць прадпрымальніцкаму дынамізму.

Самымі паспяховымі дзяржавамі па гэтым паказчыку з’яўляюцца Люксембург з лічбай у $143,743 на чалавека, Макао (спецыяльны адміністрацыйны раён Кітая з эканамічнай аўтаноміяй), Ірландыя, Сінгапур, Швейцарыя, ААЭ, Вялікабрытанія ды іншыя.

Найбяднейшай краінай з’яўляецца Паўднёвы Судан з ВУП $455 на чалавека. Дзяржава пакутуе ад гвалту з моманту свайго стварэння ў 2011 годзе. Багаты нафтавымі запасамі Паўднёвы Судан з насельніцтвам каля 15 мільёнаў чалавек уяўляе сабой прыклад «рэсурснага праклёну», калі багацце спрыяе палітычнаму і сацыяльнаму расколу, няроўнасці, карупцыі і войнам. Большая частка насельніцтва занята ў традыцыйнай сельскай гаспадарцы. Сёлета, паводле ацэнак, 9 мільёнаў чалавек, або больш за 60% насельніцтва Паўднёвага Судана, будуць мець патрэбу ў гуманітарнай дапамозе.

Антыпазіцыі атрымалі таксама Бурундзі ($916), Цэнтральная Афрыканская Рэспубліка, Дэмакратычная Рэспубліка Конга, Мазамбік.