Ці атрымаецца ў расіян купіць першую за пятнаццаць гадоў беларускую рознічную сетку?

Апошнім часам расіяне скупляюць актывы ў Беларусі. І пры гэтым упарта ігнаруюць розніцу — сегмент, які найбольш актыўна прапануе сябе на продаж. Партал «Беларусы і рынак» разбіраўся, чаму так адбываецца. 

Апошнія значныя здзелкі з удзелам расійскага капіталу ў сегменце розніцы прыходзяцца на 2000-я гады. Але, падобна, з'яўляецца «першая ластаўка».

Хто на гатовенькага?

У пачатку жніўня на нарадзе ў Міністэрстве антыманапольнага рэгулявання і гандлю «засвяціўся» магчымы новы інвестар у праблемную беларускую drogerie-сетку «Востраў чысціні і густу» — расіянін Аляксандр Пупал. Уладальнік «Вострава», некалі найбуйнейшы ў гэтым сегменце гулец — Група кампаній «Ромакс», мае праблемы з 2022 года: судзіцца з крэдыторамі, закрывае крамы, банкрутуе свае юрыдычныя асобы. Інвестар з Расіі гатовы, падобна, падставіць плячо.

«Падчас нарады прадстаўнікі рэтэйла праінфармавалі аб планах па захаванні брэнда «Востраў чысціні і густу», а таксама праводзімай працы па развіцці абноўленай гандлёвай сеткі з названай назвай, якой будзе займацца новы ўласнік брэнда», — праінфармаваў тады тэлеграм-канал МАРГ.

Пра Аляксандра Пупала, як інвестара ў даны кірунак (і ў іншыя таксама), па меншай меры з публічнай прасторы, нічога невядома. Адзін з сотняў тысяч індывідуальных прадпрымальнікаў Расіі. Да таго ж ён зарэгістраваўся як ІП параўнальна нядаўна, у траўні 2024 года.

Па вядомасці і значэнні ў гэтым бізнесе ён адназначна саступае прозвішчу і брэндам, якім, паводле інфармацыі партала «Беларусы і рынак», прапаноўваў купіць свой бізнес заснавальнік «Ромакса» Віктар Рамук. Адной з такіх зацікаўленых асоб, паводле інфармацыі крыніц на рынку, была расійская кампанія «Алідзі». Не простая кампанія, а — як яна называе сябе на сваім сайце — «дыстрыб'ютар № 1 і адзін з найбуйнейшых пастаўшчыкоў у гандлёвыя сеткі прадукцыі вядомых міжнародных вытворцаў». 

«Алідзі» шмат гадоў пастаўляе на расійскі рынак прадукцыю амерыканскага гіганта P&G. У пачатку 2010-х «падхапіла» кантракт з ім у Беларусі — і з тых часоў эксклюзіўна робіць гэта і ў нашай краіне. 

Таксама ў партфелі «Алідзі», якая ўваходзіць у топ–200 найбуйнейшых прыватных кампаній Расіі, былі кантракты з такімі сусветнымі карпарацыямі, як Nestle, Nestle Purina, Pepsi, Mondelez, Mars, Wrigley.

«Сядзім дома». Што адбываецца з «Востравам чысціні», распавялі прадаўцы

Не расійская гэта справа

Але ў выніку «Алідзі» з нейкай прычыны адмовілася купляць праблемную беларускую сетку. І не стала тым расійскім інвестарам, які перапыніў бы тэндэнцыю, што назіраецца апошнія амаль дваццаць гадоў. А менавіта: у расіян існуе нешта накшталт табу на куплю гатовых бізнесаў у розніцы Беларусі.

Апошнія M&A–здзелкі з іх удзелам у гэтым сегменце па часе адносяцца да сярэдзіны 2000-х гадоў. У абодвух сегментах гэтага рынку — харчовай і нехарчовай розніцы. 

У 2007-м інвестыцыйная кампанія А1, якая ўваходзіць у «Альфа-Груп», занялася прыватызацыяй дзяржторгаў, каб стварыць «Белмаркет». І тады ж «Сувязны», у той час яшчэ падкантрольны Максіму Кіпткову, выкупіў салоны «Белай вежы» пад свой праект у Беларусі.

І з таго часу як адрэзала.

Абсалютна ўсе новыя заходы ў Беларусь расійскіх рэтэйлераў — гэта пабудова бізнесаў з нуля.  Так рабілі «Святлафор», «Доброцен» у харчовай розніцы, «Кары», «Детмир», Fix Price, DNS і шматлікія прадстаўнікі расийскага fashion-сегмента — у non-food.

«Востраў чысціні» — на мяжы банкруцтва?

Чаму ім не цікавыя гатовыя бізнесы?

Дык чаму расіянам не цікавыя гатовыя бізнесы? Эксперты партала «Беларусы і рынак» вылучаюць тут два моманты.

Першы — гэта завышаная з боку прадаўцоў цана пры, часцей за ўсё, не поўнай празрыстасці бізнесу. Калі купіць яго — дык рызыкуеш у найбліжэйшай будучыні атрымаць мноства пазоваў ад пастаўшчыкоў, банкаў, рэгулятараў. Танней і бяспечней будаваць з нуля сетку, у якой усе працэсы першапачаткова максімальна кантраляваныя.

Другі — зарэгуляванасць гэтага рынку на ўзроўні дзяржавы. Праходжанне часта шматступенчатых M&A-здзелак у Беларусі патрабуе мноства ўзгадненняў з дзяржорганамі. Тут у сілу ўступае фактар часу.

У пагадненні па «Востраву», магчыма, знайшліся аргументы, якія прымусілі інвестара не думаць пра гэтыя праблемы. Гэта, відаць,  — добры дысконт і «зялёнае святло» ад рэгулятара.

Паводле belmarket.by