«Гэта недэмакратычна». Літоўскі бізнес супраць ціску на беларусаў
Нельга спачатку запрашаць, а пасля выкідаць з краіны, упэўненыя прадстаўнікі літоўскага IT-сектара. Так яны каментуюць мажлівыя абмежаванні да беларусаў нароўні з расійцамі.
Літоўскі бізнес незадаволены рашэннямі палітыкаў адносна беларусаў. Ілюстрацыйнае фота «НЧ»
Кіраўнікоў кампаній, якія перабраліся ў Літву пару гадоў таму, здзіўляе змяненне пазіцыі краіны ў дачыненні да беларусаў: літоўскія ўлады зноў прапануюць зраўнаваць іх у абмежаваннях з расійцамі. Бізнес сцвярджае, што такія планы палохаюць і работнікаў, якія пераехалі туды і будавалі там сваё жыццё. Таму адны ўжо перабраліся, а іншыя думаюць пра пераезд у Польшчу.
З пачатку гэтага года Літва выдала 10 000 відаў на жыхарства грамадзянам Беларусі. Усяго ў Літве пражывае каля 60 000 беларусаў. Пасля таго, як найміты «Вагнера» перабраліся ў Беларусь, прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа заклікаў перагледзець прыняты закон і зраўнаваць абмежаванні для расійцаў і беларусаў (прыпыніць выдачу віз і відаў на жыхарства). Акрамя таго, высветлілася, што 910 беларусаў уяўляюць пагрозу нацбяспецы Літвы (337 з іх не выдалі від на жыхарства ў краіне, а больш за 200 былі пазбаўленыя наяўнага), піша «Delfi».
Беларусам від на жыхарства ў Літве атрымаць лягчэй, чым расійцам. Калі абмежаванні ўраўняюць, то беларусам складана будзе прыехаць у Літву і купіць там нерухомасць. Некаторыя беларусы і беларускія кампаніі плануюць пакінуць Літву. Пра гэта згадваў і прадстаўнік офіса Святланы Ціханоўскай Валерый Кавалеўскі.
Паводле звестак «Інвестуй у Літве», у краіне ёсць 5200 спецыялістаў у сферы IT з Беларусі. Бізнес плаціць падаткі ў Літве, заробкі ў такіх кампаніях – у сярэднім 5000 еўра «на паперы», значыць, кожны работнік папаўняе бюджэт краіны на 20 000 еўра на год. «Каля 70 млн еўра падаткаў, не лічачы падатак на прыбытак — мне здаецца, гэта значная сума, а наогул, гэта кампаніі, якія плацяць добрыя заробкі, такія кампаніі патрэбныя Літве», – сказала міністарка эканомікі Аўшрыне Арманайце.
Глядзіце таксама
Адна з такіх кампаній — «Coherent Solutions». У ёй працуе 60 высокакваліфікаваных спецыялістаў з Беларусі — гэта палова ўсіх работнікаў кампаніі. Кіраўніца кампаніі Ліна Шумеце сказала, што вялікая хваля перасялення была два гады таму, пазней патокі перасялення стабілізаваліся, у гэтым годзе прыехалі трохі работнікаў.
Паводле яе слоў, у тых, хто ўжо асталяваўся ў Літве, планы літоўскіх палітыкаў выклікаюць непакой. «Мы ніколі актыўна не шукалі работнікаў з Беларусі, спецыяльна іх не прывозім. Нашы работнікі — з нашай даччынай кампаніі ў Беларусі, яны самі хацелі пакінуць краіну праз тое, што ім не падабалася ідэалогія або яны зазналі рэпрэсіі. Калі ім забароняць уезд у Літву, яны не змогуць бегчы ад рэжыму. Атрымаецца зваротны эфект: не падтрымліваеш рэжым, але караеш людзей, якія ад яго бягуць.
Гэта таксама турбуе і людзей, якія прыехалі сюды, скажам, 3 гады таму. Яны столькі гадоў плацілі ў Літве падаткі, якія складаюць 40%. Сярод кампаній нашай групы гэта, напэўна, самыя вялікія падаткі. Работнікі занепакоеныя, яны тут жывуць, бяруць крэдыты, дзеці наведваюць літоўскія школы. Усё гэта выклікае ў іх стрэс. Калі іх пазбавяць віду на жыхарства, дзе ім жыць? У Беларусь яны не могуць з'ехаць, яны адтуль уцяклі», — сказала дырэктарка «Coherent Solutions».
Паводле яе, усё гэта спыняе і іншых беларусаў, якія хацелі б з'ехаць у Літву. Цяпер яны звярнулі свае позіркі на Польшчу: «Тыя, хто думаў ехаць у Літву, цяпер плануюць умацоўваць эканоміку Польшчы, там узмацнення жорсткасці не плануюць. А тыя, хто тут ужо ўкараніўся, вымушаныя мяняць планы». Яна нагадала, што раней беларусаў у Літву запрашалі, таму змяненне пазіцыі было б несправядлівым.
«Мы лічым, што гэта недэмакратычна, сацыяльна неабгрунтавана. Незразумела, чаго гэтым спрабуюць дамагчыся, можа, паказаць свае прынцыпы», – выказала здагадку Шумеце. Яна лічыць, што Літва павінна зрабіць больш жорсткім уезд для ўсіх замежнікаў, не вылучаючы іх па краінах, калі гэта тычыцца пытання пагрозы нацбяспекі.
Глядзіце таксама
«Мы пакуль не сутыкаліся з пазбаўленнем віду на жыхарства нашых работнікаў. Але мы баімся, што такое можа быць, бо гэта доўгі працэс, разглядаюць паступова, таму, магчыма, кагосьці гэта закране. Але гэтае рашэнне можа падзейнічаць і так: самі работнікі вырашаць пакінуць Літву. А ад колькасці тых, хто з'ездзе, будзе залежаць і становішча кампаніі. Калі шмат работнікаў з'едзе, паўстане пытанне, навошта тут трымаць бізнес.
Мы насамрэч чуем рэальныя абмеркаванні на тэму перасялення бізнесу з Літвы. Не заўсёды патрэбны факт, які адбыўся, дастаткова палітычных разваг. У людзей гэта выклікае непакой, у выніку бізнес і самі людзі могуць вырашыць пакінуць Літву», – сказала Шумеце.
Кампанія «SaM Solutions» дзейнічае ў Літве два гады. У ёй працуе 65 чалавек, большасць — беларусы. Кампанія планавала працаўладкаваць агулам 85 чалавек, але частка работнікаў з'ехала ў Польшчу, іншыя не наважыліся, сказаў кіраўнік кампаніі Рамунас Адамоніс.
Ён заўважыў, што пакінуць Літву вырашылі і некаторыя работнікі, якія там жылі. «Я стараюся супакоіць тых, хто засталіся, кажу, што здаровы сэнс павінен узяць верх, што не могуць выгнаць тых, каго дзяржава сама запрасіла», – сказаў Адамоніс, заўважыўшы, што пакуль кампанія не мае намеру сыходзіць з Літвы. Праўда, ён не выключыў такой магчымасці, калі з'явіцца неспрыяльная для беларусаў палітыка. Паводле слоў Адамоніса, іх работнікі дакладна не ўяўляюць аніякай пагрозы нацбяспецы краіны.