Амбасадарка ЗША ў Беларусі: Захад павінен адказаць мовай, якую Лукашэнка здольны зразумець

Чаму прымусовая пасадка самалёта выклікала такую хуткую і скаардынаваную рэакцыю заходніх краін, чым яшчэ можа адказаць Захад, чаму ЗША і Расія абмяркоўваюць беларускае пытанне без Беларусі — амбасадарка ЗША ў Беларусі Джулі Фішэр дала эксклюзіўнае інтэрв'ю «Белсату».

— Ці змянілася што-небудзь у падыходзе ЗША да адносін з Беларуссю пасля арышту Рамана Пратасевіча, які прэзідэнт Байдэн назваў «абуральным інцыдэнтам і абразай міжнародных нормаў»?
— Вялікі дзякуй. Я вельмі рада зноў быць «Белсаце» для абмеркавання гэтага інцыдэнту. З нашага пункту гледжання не змянілася наступнае: падтрымка ЗША ў дачыненні да народа Беларусі. Яна застаецца нязменнай. Змянілася тое, наколькі адчайным стаў Лукашэнка і як далёка ён гатовы зайсці, каб задушыць галасы нязгодных. Мы будзем працягваць падтрымліваць народ Беларусі і будзем працягваць рэагаваць на гэтыя карэкціроўкі, змены і тактыку, якую прымяняе Лукашэнка.
— Якія далейшыя крокі можа прыняць урад ЗША ў адказ на такія нападкі на палітычнае іншадумства і свабоду прэсы?
— Прэзідэнт Байдэн ясна выказаўся з гэтай нагоды ў сваёй заяве, апублікаванай у пачатку гэтага тыдня. Ён даручыў нам, свайму ўраду, сваёй адміністрацыі дзейнічаць сумесна з нашымі еўрапейскімі партнёрамі для выпрацоўкі адэкватнага адказу на гэтыя падзеі. Відавочна, што Захад павінен адказаць мовай, якую Лукашэнка здольны зразумець: мы не пацерпім такога роду дзеянняў, мы не пацерпім, каб яго інструменты рэпрэсій былі разгорнутыя ў Еўропе і па-за межамі Беларусі. Мы таксама не прымаем выкарыстанне гэтых інструментаў унутры Беларусі. Таму мы цяпер пераглядаем усе інструменты, якія маем. І мы збіраемся рабіць гэта разам з нашымі еўрапейскімі партнёрамі.
— Чаму гвалтоўная пасадка самалёта выклікала такую ​​хуткую і скаардынаваную рэакцыю заходніх краін, у той час як на папярэднія санкцыі сышлі месяцы?
— Важна памятаць, што падзея, якая адбылася ў мінулую нядзелю, вядома ж, не з'яўляецца адзінкавым выпадкам. Вашы гледачы добра разумеюць, якія крокі рабіліся Лукашэнкам на працягу тыдняў, месяцаў і гадоў. Захад змог так хутка адрэагаваць, і, калі можна так сказаць, нашы еўрапейскія партнёры дзейнічалі ў дадзеным выпадку з неверагоднай хуткасцю. Гэтая падзея адбылася на тэрыторыі дзвюх краін-членаў ЕС. На гэтым рэйсе знаходзіліся грамадзяне многіх краін, не толькі з ЕС, але і з Захаду. Спроба высачыць журналіста і яго спадарожніцу, захапіць Пратасевіча і Сапега стала абсалютнай абразай ідэалаў Захаду. Я думаю, менавіта таму вы сталі сведкамі такой неадкладнай рэакцыі з боку ЕС і ўсяго свету. Гэта рэакцыя не толькі Еўропы, гэта сапраўды глабальная рэакцыя.
— Вельмі хутка прэзідэнт Пуцін і Байдэн будуць абмяркоўваць Беларусь. Некаторыя эксперты скептычна ставяцца да таго, што гэтыя перамовы будуць праходзіць без прадстаўнікоў Беларусі. Што вы можаце сказаць з гэтай нагоды?
— Калі гаворка зайшла аб сустрэчы прэзідэнтаў Байдэна і Пуціна, якая адбудзецца ў наступным месяцы ў Жэневе, прэзідэнт Байдэн і Белы дом былі гранічна ясныя: гэтая дыскусія — важная магчымасць зразумець, ці зможам мы знайсці нейкую долю стабільнасці ў адносінах паміж ЗША і Расіяй . Парадак дня гэтай сустрэчы шырокі. І гэта нездарма. Пакінем Беламу дому магчымасць самому выказацца па гэтых пытаннях, а пакуль мы засяродзімся, вельмі шчыльна засяродзімся на праблеме палітычных зняволеных у Беларусі, неабходнасці спынення гвалту, які здзяйсняецца супраць народа Беларусі, і важнасці дыялогу, змястоўнага дыялогу, які можа прывесці да новых выбараў у Беларусі . Менавіта гэтыя крокі неабходныя для вырашэння палітычнага крызісу, і мы будзем працягваць працаваць у гэтым кірунку.
— Ці падтрымліваюць ЗША прапанову прэзідэнта Францыі запрасіць Святлану Ціханоўскі на саміт «Вялікай сямёркі»?
— Саміт «Вялікай сямёркі» — гэта важны форум, таму што на ім сапраўды прадстаўлены голас вядучых дэмакратый свету, па меншай меры, некаторых з іх. Вельмі важна, што на гэтым тыдні «Вялікая сямёрка» ясна выказалася ў падтрымку народа Беларусі, адпрэчыла тое, што Лукашэнка зрабіў у нядзелю, і заклікала да вызвалення Пратасевіча і Сапегі, а таксама палітычных зняволеных. Хацелася б пачаць менавіта з гэтага.
Што тычыцца планавання саміту... Яго будзе прымаць Велікабрытанія. Так што наступны крок за імі. Але мы будзем працягваць шукаць любую магчымасць для ўзаемадзеяння са спадарыняй Ціханоўскай, Каардынацыйнай радай, іншымі лідарамі, якія прадстаўляюць голас народа Беларусі, якія імкнуцца да дэмакратыі і вяршэнства закона ў сваёй краіне.
— Давайце вернемся да сустрэчы Байдэна і Пуціна ў Жэневе. Не маглі б вы расказаць нам якія-небудзь падрабязнасці пра яе?
— Я не ведаю, ці ёсць мне чым падзяліцца з нагоды гэтай сустрэчы. Але я яшчэ раз адзначу выразны погляд прэзідэнта Байдэна на тое, што адбылося нядаўна ў Беларусі. У сваёй заяве ў панядзелак ён даволі ясна выказаў сваё непрыманне дзеянняў Лукашэнкі і прыхільнасць ЗША міжнародным нормам і працы з нашымі партнёрамі ў Еўропе для вырашэння гэтага крызісу.
— У папярэднім інтэрв'ю ў студыі вы сказалі, што можна гаварыць пра Беларусь без Масквы. Мы ж бачым, што гэта немагчыма.
— Я лічу, што мы можам абмяркоўваць Беларусь без дамінуючага фактару ў выглядзе Масквы. Але ў цяперашніх умовах, асабліва пасля таго, што адбылося ў мінулыя выхадныя, у Расіі ёсць магчымасць адрэагаваць, ёсць магчымасць адыграць канструктыўную ролю. І мы спадзяёмся, што яны змогуць гэта зрабіць.
— У мінулым інтэрв'ю вы сказалі, што для беларускіх улад яшчэ не занадта позна нешта зрабіць. Ці не занадта позна для дыялогу цяпер?
— Гэта выдатнае пытанне. Не позна, ніколі не позна лідару пачаць клапаціцца пра дабрабыт свайго народа. Не позна вырашыць, што абавязацельствы, якія былі ўзятыя ў дачыненні да правоў чалавека ў краіне, могуць быць выкананы. Яшчэ не позна вызваліць Рамана Пратасевіча і Соф'ю Сапега. Яшчэ не позна вызваліць 400 палітычных зняволеных. Шмат што можна зрабіць з нагоды занепакоенасці Захаду і народа Беларусі. Пытанне аб тым, як можна супрацоўнічаць з Лукашэнкам на дадзеным этапе, вельмі складанае, і мы над ім думаем.
— Якім вы бачыце палітычны лёс Лукашэнкі?
— Я не ўпэўненая, што магу зазірнуць у будучыню ў дадзеным выпадку.
— Як доўга ён зможа заставацца на сваёй пасадзе?
— Адной з тэм, якія мы нядаўна абмяркоўвалі, была ўстойлівасць урада, які не прызнае свой народ, не ўдзельнічае ў размове з ім і не працуе на карысць грамадзян сваёй краіны. Я па-ранейшаму сумняюся ў жыццяздольнасці ўрада, які так адкрыта ігнаруе як волю ўласнага народу, так і нормы міжнароднай супольнасці.
— Спадарыня амбасадарка, дзякуй за інтэрв'ю.
— Вялікі дзякуй.
belsat.eu