Рэжым Лукашэнкі даб'юць яго ж прыхільнікі
Дэфіцыт мазгоў і грошай нараджае пачвар на мінімалках. Усё складаней пісаць пра беларускія рэаліі сур'ёзна і прыстойна. Машына працуе да зносу, «пасадкі» не спыняюцца, але на выхадзе — безыдэйнае драбнатэм'е.
І мінулыя «экстрэмісты» былі так сабе — з кветачкамі ды песнямі. Але цяперашнія затрыманыя — студэнты пачкамі; дробныя бізнесоўцы, якія нібыта нават за Лукашэнку, тапілі; шараговыя рабацягі; айцішнік, які меціў у дэпутаты…
Грозныя крыкі ГУБАЗіК усе такія ж грозныя, але на месца святога жаху да людзей прыходзіць здзіўленне. Маўляў, тых бралі, дык яны хоць са сцягам хадзілі, а цяпер... Спярша звальнялі тых, хто ў 2020-ым па адміністрацыйцы сядзеў, а апошніх ужо зусім незразумела за што. Страх становіцца звыклым. Рацыянальна пабудаваць лінію бяспечных паводзін вельмі складана. Чырвоныя лініі сталі гэтакімі мудрагелістымі і звілістымі, што народу застаецца ціха спадзявацца: авось пранясе. Уладзе застаецца спадзявацца, што яе не прыкончаць яе ж прыхільнікі, піша Вольга Лойка ў «Плане Б».
Гэта «дупа». «Дупа з вусамі»
Адсутнасць выразнай мэты спараджае абсурд на роўным месцы. Прыз за лепшую піяр-кампанію атрымлівае МУС, якое папоўніла спіс экстрэмісцкіх фарміраванняў ютуб-каналам «Дупа з вусамі». У гэтай навіне было выдатна ўсё, нават напісаныя з вялікай літары «Вусы». Гэта той выпадак, калі лепш было б пацярпець і рабіць выгляд, што ніякай «Дупы з вусамі» не існуе.
У выніку з навіны пацяшаліся не толькі беларускія апальныя медыя, але і найбуйнейшыя расійскія паблікі. Вось пра Лукашэнку яны рэдка ўспамінаюць, і без піетэту. Пра вялікія дасягненні беларускай прамысловасці ці культуры — і зусім маўчаць. А навіну пра нешта з вусамі проста «на ўра» падхапілі. І тысячы тых, хто пра гэты канал забыўся ці не ведаў, з энтузіязмам пачалі вывучаць экстрэмісцкі кантэнт. Балазе, глядзець яго пакуль не забаронена.
А глядзець нешта народу трэба. Вядома, ёсць тое, што паказваюць у правільным тэлевізары. Вось старшыня Белтэлерадыёкампаніі Іван Эйсмант надоечы з гонарам цытаваў «закрытае даследаванне» «забароненай у Беларусі структуры». І, мяркуючы з гэтага даследавання, у 2022 годзе 47% апытаных паказалі, што атрымліваюць інфармацыю з тэлебачання. Гэта на 14 працэнтных пунктаў вышэй, чым у 2021 годзе.
Цікава, што навіны пра сваю аўдыторыю Эйсмант даведваецца з даследавання Press Club Belarus. Мабыць, родным «Экоомам» нават ён не вельмі верыць. Ці верыць аўдыторыя таму, што бачыць у тэлевізары, кіраўнік БТ разважліва ўдакладняць не стаў.
Глядзіце таксама
Прыземленая эканоміка
У цэлым аўдыторыі дзяржСМІ даводзіцца няпроста. Можа, народ і пачытаў, і паглядзеў бы чаго. Але аднымі пасквілямі пра «збеглых» сыты не будзеш. Добра, тэлеканалы расслабіліся, гадамі закупляючы забаўляльны кантэнт у Расіі і Украіне. Але ёсць жа тэмы, прывязаныя да месца. Аднак усе праблемныя жанры з дзяржСМІ выдалены. Гэта значыць, лёгкая камунальная крытыка яшчэ дапушчальная, далей — ні-ні.
Эканамічныя праблемы — цяпер доля вузкаспецыяльных медыя. Мяккая там у нас грашова-крэдытная палітыка ці жорсткая; як рэальна пажывае імпартазамяшчэнне; інфляцыйны навес і калі ён абрынецца (а ён абрынецца). Народу пра гэта ведаць не належыць. А належыць яму ведаць, што ў Беларусі ўсё стабільна. Без падрабязнасцей. Ад пры мностве мудрасці шмат смутку, і той, хто памнажае веды, памнажае смутак.
Хіба што крышачку псеўдаэканамічнай настальгіі пра простыя чалавечыя радасці не пашкодзіць. І вось ужо ў газеце Адміністрацыі Лукашэнкі можна прачытаць пра бескарыснасць маркетолагаў, мерчэндайзераў і іншых сэйлзаў. Ці то па Саюзе таварыш настальгуе, ці то да размеркавання прадуктаў па паўночнакарэйскім варыянце беларусаў рыхтуюць.
«Навошта ўскладняць простыя працэсы і фарміраваць войска спецаў сумнеўнай эфектыўнасці? Няхай сабе жывуць, але ці гатовыя спажыўцы аплачваць іх інтэлектуальныя практыкаванні? У доказ сваёй правасці прывяду прыклад: да нас у двор раз на тыдзень прыязджае фермер са Столінскага раёна. Прывозіць якасную, свежую і смачную прадукцыю. І без усякай рэкламы, маркетынгу і іншай мішуры прадае за дзень (часам хутчэй) мікрааўтобус сваёй ежы. Праўда, кошты ў яго ніжэйшыя, чым у сеткавым гандлі. Часам вельмі нават істотна. Вось вам і ўвесь маркетынг».
Вось такі рытэйл нам патрэбны замест тоўстых сеткавых монстраў. Выходзіць, будзем раз на тыдзень у двор з бідонам, слоікам і авоськай — да фермера. Куры неабшчыпаныя вернуцца — не графы, справімся. Прасцей трэба быць. Усе гэтыя раздзелкі, упакоўкі, пармезаны з хамонамі, магазіны, якія працуюць ад заходу да світання — ёсць гастранамічная і спажывецкая распушчанасць, не ўласцівая беларускаму народу.
Гэта ад малапісьменнасці нават вясковыя жыхары патрабуюць сабе буржуйскі «Еўраопт» замест роднай белкаапсаюзаўскай аўталаўкі. Яны проста высокія цэны ад нізкіх не адрозніваюць і ў асартыменце не разбіраюцца. Ім «фермер са Столінскага раёна» нямілы. Яшчэ крыху — і ім закупы ў Польшчы падавай.
Так што трэба пабольш такой лубачнай аналітыкі. Нядорага абыходзіцца. Ці верыць ёй хто? Невядома. Трэба чакаць, пакуль «збеглыя» даследаванне правядуць.
Глядзіце таксама
Плюс касплей Мусаліні
Але адсутнасць ідэі, канцэпцыі і рэсурсаў на прапаганду (на гэта гучна скардзяцца топавыя прапагандысты краіны) не тлумачыць некаторыя вербальныя інтэрвенцыі прадстаўнікоў улады. Тут на дыверсію паходзіць. І вось Максім Ермаловіч, намеснік кіраўніка Адміністрацыі Лукашэнкі, заяўляе, што Беларусі трэба будаваць карпаратыўную дзяржаву. А ўсе, хто гісторыю ў школе і ВНУ вучыў, лёгка ўспомняць або нагугляць, што менавіта яе будаваў даволі вядомы Беніта Мусаліні.
«Хай гэта будзе транснацыянальная карпарацыя, — сказаў Ермаловіч у праграме «Эканамічнае асяроддзе». — Каб уся гэтая сістэма працавала як экспартная карпарацыя Беларусь».
Далейшае апісанне падазрона паходзіць менавіта на тую карпаратыўную дзяржаву, стварэнне якой нацэлена на «пераадоленне класавых антаганізмаў і ліквідацыю класаў у капіталістычным грамадстве». Замест класаў прыхільнікамі гэтай тэорыі ўводзілася паняцце «карпарацыі», праз якія нібыта ажыццяўляецца супрацоўніцтва працы і капіталу: кожная карпарацыя выконвае сваю сацыяльную функцыю, прадпрымальнік у карпарацыі не эксплуататар, а «лідар індустрыі». Гэта з «Вялікай савецкай энцыклапедыі».
А вось з Ермаловіча. У яго Беларусь — краіна, «у якой дзяржаўныя органы дапамагаюць прадпрыемствам вырабляць прадукцыю, прадаваць гэтую прадукцыю на знешнія рынкі. Не шукаючы ў гэтым асабістай зацікаўленасці. Навука робіць усё, каб гэты прадукт быў канкурэнтаздольны. Каб фінансавы сектар прапаноўваў простыя, зразумелыя і даступныя формы фінансавання. Дзяржаўныя органы, знешнеэканамічны сектар нашай краіны дапамагаў, прапаноўваў прадаваць гэтую прадукцыю на рынкі».
І з гэтым наборам установак, з дзікай колькасцю інфармацыйных «забарон» і з узварам у галаве ў шчырых (ці не) сваіх прыхільнікаў улада разлічвае... Дарэчы, а на што яна разлічвае, акрамя як захавацца ў максімальна нязменным стане максімальна доўга? Што яна можа паабяцаць нават не народу (не да яго цяпер), а «красаўцам» і іншым набліжаным?
А нічога новага. Жрыце, што даюць. Няма ў нас для вас ані ідэй, ані грошай.