Пётр Рудкоўскі: Улады пасылаюць шырокай аўдыторыі сігнал: «Мы вас баімся»
Палітолаг разважае пра тое, чаму ўлады засакрэцілі спісы ЦВК і пра тое, што страх аўтакрата выліваецца, як правіла, у серыю неадэкватных рашэнняў.
ЦВК засакрэціў спісы чальцоў участковых камісій у парушэнне артыкула 34 Выбарчага кодэкса. У дзяржоргане заявілі, што вырашылі не публікаваць імёны ўдзельнікаў камісій «у сувязі з забеспячэннем іх бяспекі».
Пра тое, якія наступствы можа мець гэтая ініцыятыва і чаго можна чакаць ад уладаў у гэтым кірунку ў бліжэйшы час, «Филину» распавёў акадэмічны дырэктар BISS Пётр Рудкоўскі.
— Напярэдадні з'яўлення паведамленні аб засакрэчаных спісах чальцоў выбаркамаў улады арганізавалі акцыю «Мы не баімся». І вось гэтая навіна аб забеспячэнні бяспекі. Аб чым гэта кажа?
— Тлумачэнне гэтаму дадзенае ўжо даўным-даўно: «Кожны, хто робіць ліхое, ненавідзіць Святло і не ідзе да Святла, каб не сталі вядомыя яго злыя справы. А хто творыць дабро — ідзе да святла, каб бачныя былі справы Яго» (Евангелле ад Яна, 3:20).
Чым больш зла і фальшы, тым менш адкрытасці і празрыстасці. Гэта жалезная заканамернасць, вядомая са старажытных часоў.
— Давер многіх беларусаў да дзейнасці ЦВК і без новаўвядзенняў было, мяркуючы па незалежных апытанняў, невысокім. Які водгук у грамадстве можа выклікаць такі клопат пра чальцоў выбаркамаў?
— Парадаксальна, але пасля татальнай зачысткі грамадзянскай супольнасці рэжым пачынае сам сябе дэмаскаваць. У такой сітуацыі няма лепшага спосабу паказаць, што нешта не так з рэферэндумам, як засакрэціць спісы выбарчых камісій.
Можна напісаць дзясяткі артыкулаў пра фальсіфікацыі або пра страхі прадстаўнікоў рэжыму, але яны будуць даступныя вельмі вузкай аўдыторыі. А тут самі ўлады, аналагічна, як і ў выпадку з «тайнай інаўгурацыяй», адмаўляюцца ад правядзення галасавання за мяжой, засакрэчваюць спісы камісій — і тым самым пасылаюць шырокай аўдыторыі вельмі выразны сігнал: «Мы вас (грамадзян) баімся», «мы занадта слабыя, каб мабілізаваць чальцоў камісій дзейнічаць па нашым сцэнары».
— На рэферэндуме не змогуць прагаласаваць беларусы, якія знаходзяцца за мяжой. Цяпер мы маем засакрэчаных чальцоў камісій. Чаго яшчэ можна чакаць у сітуацыі, калі «не да законаў»?
— Я не ведаю, чаго можна чакаць. Але відаць, што рэжым, і Лукашэнка ў прыватнасці, знаходзяцца ў дрэнным стане. Па меры інтэнсіфікацыі рэпрэсій яго страх не памяншаецца, а наадварот — расце.
І нядзіўна. У грамадстве колькасць праціўнікаў значна пераўзыходзіць колькасць прыхільнікаў. Прыхільнікі ў асноўнай сваёй масе інертныя і слаба матываваныя, а праціўнікі настроеныя рашуча.
Ёсць ізаляцыя і на міжнароднай арэне — да той ступені, што нават у Пекін аказалася немагчымым паляцець на Алімпійскія Гульні. Саюзніцкая Арменія і аўтарытарны Узбекістан жорстка паставілі Лукашэнку на месца, калі той паспрабаваў выказацца пра геапалітычную будучыню гэтых краін.
Пачынаюць адбівацца і заходнія санкцыі. Але самае горшае — гэта перспектыва застацца сам-насам з Крамлём, якога Лукашэнка баіцца больш, чым Захаду, але гэтым разам ён нават не можа сабе дазволіць выгаварыцца.
Таму, на жаль, могуць быць і новыя «сюрпрызы»: страх аўтакрата выліваецца, як правіла, у серыю неадэкватных рашэнняў.