Не толькі каронавірус. Сусветны банк назваў галоўныя рызыкі для беларускай эканомікі

Гэта адсутнасць рэформаў дзяржсектара і няздольнасць запаволіць распаўсюджванне COVID-19.

Складанасць сітуацыі для Беларусі ў тым, што да эпідэміі яна ўжо падышла саслабленай, адзначылі эксперты на прэзентацыі эканамічнага агляду Сусветнага банка.
Сярод прычын — доўгатэрміновая праблема з неэфектыўным дзяржаўным сектарам эканомікі і вымываннем грашовых сродкаў, а таксама падатковы манеўр Расійскай Федэрацыі
«Унутраныя рызыкі звязаны з затрымкамі ў правядзенні найважнейшых рэформ у банкаўскім сектары і сектары дзяржаўных прадпрыемстваў, якія неабходныя для ўмацавання стабільнасці банкаўскага сектара і павышэння прадукцыйнасці ў эканоміцы, альбо з няздольнасцю запаволіць распаўсюджванне COVID-19 ўнутры краіны», — гаворыцца ў аглядзе.
Эпідэмія і прыпыненне рынкаў краін — гандлёвых партнёраў, у прыватнасці Расіі, куды пастаўляецца пераважная большасць беларускіх тавараў, працягваюць негатыўна ўплываць на беларускі экспарт, у чым эксперты СБ бачаць асноўны знешні рызыка.
«Ва ўмовах малой адкрытай эканомікі, якая залежыць ад экспарту сыравінных тавараў, Беларусь у значнай ступені схільная да шокаў, выкліканых рэзкімі скарачэннямі эканамічнай актыўнасці яе асноўных гандлёвых партнёраў, падзеннем коштаў на нафту і глабальнай фінансавай нестабільнасцю, звязанай з пандэміяй коронавируса», — гаворыцца ў аглядзе.

Без рэформаў дзяржсектара — ніяк

Эксперты адзначаюць, што без рэформаў дзяржсектара нельга павысіць канкурэнтаздольнасць беларускіх тавараў, а значыць, вярнуць ім пазіцыі на знешніх рынках, страчаныя за час прыпынення эканамічнай актыўнасці.
Беларусь яшчэ да эпідэміі была заклапочаная праблемай абслугоўвання знешняга доўгу, мела намер прыцягваць для гэтага знешняе фінансаванне, аднак зрабіць гэта цяпер значна складаней.
Па ацэнцы Сусветнага банка, увесь дзярждоўг (уключаючы гарантыі дзяржавы) цяпер складае 46,8% ВУП, але небяспечны не столькі яго памер, колькі структура: амаль увесь ён выяўлены ў замежнай валюце. З агульнай сумы доўгу 43% прыпадае на Расійскую Федэрацыю. Другі па значнасці крэдытор — Кітай (26% ад агульнага доўгу).
Стан рэзерваў таксама выклікае непакой экспертаў Сусветнага банка. У красавіку яны склалі толькі 5,3 млрд долараў (на чвэрць менш, чым у студзені).
— Ці ўсяго толькі 1,5 месяца імпарту пры мінімальным патрабаванні 3 месяцаў, — адзначыла падчас прэзентацыі дакладу эканаміст Сусветнага банка Марына Сідарэнка. — Будзе захоўвацца нагрузка на дзяржфінансы з улікам маючых адбыцца буйных выплат па даўгах.
Эксперты Сусветнага банка звяртаюць увагу на тое, што меры, якія ў гэты час прымаў урад, былі не зусім адэкватныя сітуацыі і не насілі сістэмнага характару. Напрыклад, урад увёў адміністрацыйнае рэгуляванне коштаў, каб стрымаць інфляцыю, але пры гэтым дазволіў прадпрыемствам павялічваць зарплату па-за залежнасці ад прадукцыйнасці працы. Аплата працы бюджэтнікаў таксама была падвышаная. Выдаткі бюджэту на аплату працы выраслі на 12,5%. Гэта адбылося на фоне зніжэння ў першым квартале даходаў бюджэту на 5,5% «у сувязі з рэзкім зніжэннем паступленняў па падатку на прыбытак і ад знешнеэканамічнай дзейнасці».

Не капіяваць палітыку іншых краін, а выкарыстоўваць меры сацыяльнага дыстанцыяваньня

Дадзеныя некаторых міжнародных даследаванняў паказваюць, што краіны, якія маюць самыя нізкія і мяккія наступствы пандэміі каронавіруса — гэта тыя, якія вельмі рана ўвялі досыць сур'ёзныя меры сацыяльнага дыстанцыяваньня.
— Уздзеянне каронавіруса будзе сур'ёзным для Беларусі, — прагназуе кіраўнік прадстаўніцтва Сусветнага банка ў Беларусі Аляксандр Крэмер.
Ва ўмовах, калі эканамічны патэнцыял для фінансавых уліванняў абмежаваны, Сусветны банк рэкамендуе беларускім органам улады не капіяваць палітыку іншых краін, а павышаць эфектыўнасць дзяржсектара і выкарыстоўваць меры сацыяльнага дыстанцыяваньня для зніжэння працягласці пандэміі і амплітуды крызісу ў сферы аховы здароўя.
— Каб дапамагчы змякчыць сацыяльныя і эканамічныя наступствы пандэміі, вельмі важна ўзмацніць падтрымку бедных і найбольш уразлівых груп насельніцтва, — адзначыў эканаміст СБ Кірыл Гайдук.
У Беларусі гэтыя меры могуць уключаць у сябе пашырэнне ахопу і памераў дапамог дзяржаўнай адраснай дапамогі, такіх як штомесячныя выплаты праграмы дзяржаўнай адраснай дапамогі (ДАСД), а таксама павелічэнне дапамог па беспрацоўі.
Паводле Заўтра тваёй краіны