Financial Times: Мэта дыпламатычнай акрабатыкі Пуціна

За мінулы год Уладзіміра Пуціна зрабіла вядомым як яго хлусня, так і праўда пра яго дзеянні ва Украіне.



Аб гэтым піша Самуэль Чарап у сваім артыкуле, якая называецца «Мэта дыпламатычнай акрабатыкі Пуціна», апублікаванай у брытанскай газеце Financial Times.

Яскравы прыклад гэтага можна ўбачыць у дакументальным фільме, які ў гэтым месяцы паказалі на расійскім дзяржаўным тэлебачанні: «Нашай канчатковай мэтай не быў захоп Крыма ці нейкая анэксія, — сказаў ён. — Яна заключалася ў тым, каб даць людзям магчымасць выказаць сваё меркаванне, як яны хочуць жыць... Паколькі мы не перавысілі максімальна дазволеную колькасць войскаў на нашай базе ў Крыме, мы нічога не парушылі».

Разам з гэтым адмаўленнем і глянцам «самавызначэння» пры анэксіі Крыма, настойлівыя сцвярджэнні Пуціна аб адсутнасці расійскіх вайскоўцаў на ўсходзе Украіны сталі галоўнымі элементамі крамлёўскага сцэнара.

З дапамогай такой славеснай акрабатыкі Пуцін і яго высокапастаўленыя чыноўнікі знішчылі дыпламатычны аўтарытэт, які ў іх быў, падарваўшы давер, неабходны для таго, каб весці перамовы з іншымі лідэрамі. Акрамя таго, улічваючы тое, што іх суразмоўцы стала аспрэчваюць асноўныя факты, заходнія афіцыйныя асобы амаль не ў стане дыпламатычнымі метадамі вырашаць тэрміновыя геапалітычныя праблемы, такія, як ваенныя дзеянні Масквы ва Украіне.

Тым не менш, мэта Пуціна не ў тым, каб падманваць сваіх калегаў. Ён ведае, што заходнія лідэры атрымліваюць інфармацыю ад сваіх выведслужбаў, у якіх ёсць спадарожнікі-шпіёны і іншыя магчымасці, з-за чаго практычна немагчыма незаўважна адпраўляць танкі ва Украіну. Дык навошта ж працягваць хлусіць?

Звычайна тлумачаць гэта тым, што яму трэба трымаць у недасведчанасці ўласны народ. Хоць «вяртанне» Крыма вельмі папулярна, большасць расійцаў супраць вайны з Украінай. Але адной ўнутранай палітыкай немагчыма растлумачыць патокі хлусні. Усяго 2% расійцаў за тое, каб украінскія ўрадавыя войскі аднавілі кантроль над тэрыторыямі паўстанцаў. На падставе таго, што ён хоча прадухіліць такое развіццё падзей, Пуцін можа растлумачыць грамадству, чаму ўмяшанне ў гэты канфлікт з’яўляецца апраўданым — асабліва калі ўзровень яго папулярнасці складае 88%.

Больш пераканаўчае тлумачэнне носіць міжнародны характар. На Захадзе часта асуджаюць Расію, называючы яе рэвізіянісцкай дзяржавай, якая рашуча настроена на тое, каб разбурыць пасляваенны сусветны парадак. Улічваючы тое, што Масква самым абуральным чынам парушае асноўныя прынцыпы міжнароднага права, а таксама свае двухбаковыя і шматбаковыя абавязацельствы перад Украінай, гэтыя сцвярджэнні не маюць пад сабой глебы.

Але калі б Расія сапраўды была рэвізіянісцкай дзяржавай, яе лідэры не сталі б звяртацца да ўсё больш удасканаленых спосабаў для малюнка сваёй краіны як законапаслухмянай дзяржавы. Замест таго каб праводзіць у Крыме недарэчны і перадузяты рэферэндум, Пуцін б проста захапіў паўвостраў без якіхсці працэдур і тлумачэнняў. Замест таго каб адмаўляць расійскае ўварванне на ўсходзе Украіны, Пуцін-рэвізіяніст першым б абвясціў, што ягоныя войскі перасеклі мяжу і прасоўваюцца наперад. І ён бы без ваганняў прызнаў тое, што будзе і далей парушаць суверэнітэт суседняй краіны, пакуль лічыць, што гэта ў інтарэсах Расіі.

Іншымі словамі, як гэта ні парадаксальна, цалкам магчыма, што Масква хлусіць пра свае дзеянні ва Украіне не таму, што хоча разбурыць міжнародную сістэму, а таму што хоча захаваць яе. Урэшце рэшт, крывадушнасць — гэта даніна павагі, якую загана аддае цноты. Як правапераемніца Савецкага Саюза, Расія была адным са стваральнікаў гэтай сістэмы. Яна з’яўляецца пастаянным членам цэнтральнага органа ААН, які прымае рашэнні, — Савета бяспекі, — маючы права вета. Крэмль лічыць, што шмат у чым ён паводзіць сябе як Вашынгтон, які вынаходзіць разумныя прававыя аргументы, каб, на яго думку, груба парушаць правілы, як гэта было, напрыклад, у выпадку з Іракам або, скажам, з прызнаннем Косава. Шмат хто ў Крамлі сказаў бы, што вялікія дзяржавы могуць і парушаюць правілы — але яны абавязаны прыкрываць свае парушэнні неабходнай рыторыкай, каб на іх прыклад не рушылі ўслед іншыя.

Нішто з гэтага не паказвае на тое, што дзеянні Расіі законныя і зусім не небяспечныя. Але, магчыма, нам на Захадзе не варта так моцна хвалявацца з-за ўсёй гэтай хлусні. Калі б Пуцін пачаў казаць праўду, гэта магло б быць значна горш для сусветнага парадку.