Чакаем новых «чыстак». Мацукевіч — пра прызначэнцаў Лукашэнкі

У знешняй палітыцы, пры нежаданні Лукашэнкі нешта мяняць, чакаць прарываў не варта. А вось унутры краіны заўсёды ёсць куды «ператрахваць».

Выпуск «Пульса Леніна-19» аналізуе новыя імёны ля стырна ўлады, разбіраючыся з раптоўнай ратацыяй на пасадзе міністра замежных спраў Беларусі і іншымі прызначэннямі. 

Кадравы дзень у Лукашэнкі паднёс шмат сюрпрызаў. Пры гэтым наўрад ці варта шукаць у іх прыкметы новага палітычнага сезону, піша Павел Мацукевіч.

Карціну грамадска-палітычнага жыцця ў краіне малюе адна асоба, якая пакуль застаецца нязменнай, а ўсе астатнія ўплываюць толькі на адценні. Больш шэрага і маркотнага або менш шэрага і маркотнага — розніцу, напэўна, можа ўбачыць не кожны, але ў суровых беларускіх рэаліях і гэта адчувальна.

У гэтым сэнсе да ліку больш-менш нармальных прызначэнняў, як на мой густ, можна аднесці Дзмітрыя Крутога на чале прэзідэнцкай адміністрацыі. 

Сур'ёзна ламаецца тэорыя аб прызначэнні сілавікоў на ключавыя пасады. Можна якраз сказаць пра тое, што адна з найважнейшых пасад у краіне аддадзена прадстаўніку «ліберальнага» крыла. Зразумела, пры ўсёй умоўнасці і патрапанасці гэтага крыла і яго лібералізму (а ён абмежаваны неабходнасцю абсалютнай лаяльнасці ў дачыненні да кіраўніка ўсяе Беларусі). Аднак іншага лібералізму ў краіне няма і пакуль не чакаецца.

Пры гэтым, нягледзячы на хмарачосную пасаду, высока на гэтым крыле ўсё роўна не ўзляцець, столь уплыву на сітуацыю ў любым выпадку нізкая, а кантроль — жорсткі. Пра гэта, хутчэй за ўсё, паклапоціцца новая першая намесніца кіраўніка прэзідэнцкай адміністрацыі Наталля Пяткевіч і прыземліць пры неабходнасці. 

Нічога не скончылася: афіцыйны Мінск дагэтуль даганяюць наступствы 2020-га

Яе прызначэнне — як уваскрашэнне з нябыту, а Пяткевіч знаходзілася па-за радарамі на працягу апошніх 10 гадоў. Яе карта выглядала бітай, але з нейкай прычыны — магчыма, кадравага дэфіцыту — Лукашэнка палічыў магчымым сцерці пыл са згулянай калоды і выняць адтуль козыр.

Пяткевіч ужо бывала на пасадзе першай намесніцы, займала і іншыя пасады — была ў прэзідэнцкіх прэс-сакратарах і памочніках. У свой час яна ўмела віртуозна наводзіць шок і трапятанне на самых мужных дзяржаўных мужоў і наўрад ці страціла гэта ўражлівы навык, але паглядзім.  

Яшчэ адзін вялікі сюрпрыз у тым, што Сяргей Алейнік нечакана адпраўлены з пасады кіраўніка МЗС у сенатары — узначаліць камісію па міжнародных справах у Савеце Рэспублікі, што выглядае як спісанне ў архіў. Хоць з пункту гледжання захавання здароўя і нерваў, а можа, і жыцця — гэта, бадай, найлепшы кадравы зыход у сённяшняй Беларусі, асабліва калі згадаць Уладзіміра Макея і Дзяніса Сідарэнку. 

Зменшчыкам Алейніка стаў Максім Рыжанкоў, які выконваў абавязкі кіраўніка адміністрацыі і ў гэтай якасці курыраваў МЗС. Напэўна, новае прызначэнне — зусім не тое, пра што ён марыў. Усё-ткі прызямліцца ў міністрах з пасады в. а. кіраўніка адміністрацыі называецца падзеннем, а не узлётам. 

Хай нават гаворка ідзе пра замежныя справы. Хоць якраз гэты спуск Рыжанкова з адміністрацыі ў міністэрства, наадварот, крыху падымае аўтарытэт МЗС. Такое ўжо было пры прызначэнні міністрам Уладзіміра Макея, але ўсе паралелі ўмоўныя. 

Трэба сказаць, што ў бытнасць намеснікам кіраўніка прэзідэнцкай адміністрацыі Рыжанкоў папіў нямала МЗСаўскай крыві. Задуманая ім кадравая аптымізацыя дыпслужбы ў свой час сур'ёзна прарэдзіла шэрагі дыпламатаў і нагадвала звядзенне асабістых рахункаў.

Лукашэнка паставіў перад Рыжанковым задачу страсянуць МЗС, што, верагодна, можна лічыць прадмовай да новых кадравых чыстак. Што ж, як той казаў, яму не прывыкаць.

«Галоўны вораг Лукашэнкі — час. 43-гадовы Круты супраць 69-гадовага — гэта званочак»

Галоўнае ж пытанне, якое падвесіла ў паветры кадравы дзень, гучыць так: за што знялі Алейніка? 

Ён прабыў на пасадзе паўтара года, і, з фармальнага пункту гледжання, да яго дзейнасці на гэтай пасадзе складана прычапіцца. Сам Лукашэнка напярэдадні кадравага дня ў прысутнасці Алейніка прымаў Лаўрова і расхвальваў МЗС на саюзным трэку.

Збоку здаецца, што нішто не прадвяшчала адстаўкі. Знешні гандаль развіваецца, экспарт расце. Беларусь — без пяці хвілін член Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. Заяўка на далучэнне да БРІКС у прамежкавым фармаце партнёра таксама, хутчэй за ўсё, будзе задаволеная.

Нават на заходнім вектары, які ўпіраецца ў плот, адбыліся метамарфозы, якія раней многім здаваліся немагчымымі: прасечана венгерскае «акно ў Еўропу».

Паразы таксама былі. Да ліку такіх можна аднесці пралёт на выбарах у непастаянныя члены Савета Бяспекі ААН, але ў гэтым няма асаблівай «заслугі» МЗС, і гэта было даўно.

Фокус на краіны «далёкай дугі», асабліва афрыканскія пакуль не прыносіць чаканай аддачы, але наўрад ці хто-небудзь з міністраў замежных спраў надаваў большую ўвагу Афрыцы, чым Алейнік, і так часта туды лётаў. 

Агулам кола міжнародных адносінаў афіцыйнага Мінска за гэтыя паўтара года пашырылася. Вядома, у яго ўвайшлі далёка не тыя дзяржавы, якія хацелася б бачыць у ліку асноўных партнёраў Беларусі, але з пункту гледжання міжнароднага права ўсе краіны роўныя, а з пункту гледжання неабходнасці продажаў трактароў — падыдуць наогул любыя.

Разлад з Арменіяй, памежны канфлікт з Польшчай і Літвой — прыклады не самай паспяховай дыпламатыі, але гэта ўсё заганы палітыкі іншага паверха ўлады.

Да таго ж, наўрад ці Лукашэнка падводзіў баланс знешнепалітычных поспехаў і няўдач адпраўленага ў сенатары міністра. Пры жаданні лёгка знайсці і тое, і іншае. Справа наогул можа быць не ў Алейніку, а ў тым, каб прыбудаваць Максіма Рыжанкова, якога трэба было альбо пазбавіць прыстаўкі в. а., альбо пасады. Выйсце было знойдзена за кошт МЗС, але гэта толькі версія.  

«Кадравы дзень» Лукашэнкі. Чаму ён звольніў Алейніка і прызначыў Рыжанкова?

Няма асаблівага сэнсу задавацца пытаннем, які курс возьме дзявяты па ліку міністр замежных спраў Беларусі, якога завуць Максім Рыжанкоў. Не міністр яго вызначае, але, як ва ўсялякай новай мятлы, за Рыжанковым ёсць права помсты па-свойму. Ён, несумненна, праявіць дзяржаўную стараннасць і пазбавіцца тых, хто яе не праявіць.

Агулам, калі суаднесці задачы, якія ставяцца перад МЗС, з магчымасцямі, якія ёсць у дыпламатаў, а таксама з нежаданнем улады нешта мяняць у сваіх паводзінах, то выходзіць, што МЗС можа толькі гучна газаваць на месцы, услаўляючы унікальны шлях і павадыра. Магчыма, з пункту гледжання Аляксандра Лукашэнкі, пры Сяргею Алейніку МЗС рабіў гэта недастаткова гучна.