Віктар Бабарыка: Калі Еўрасаюз адкрые межы, Беларусь можа застацца «чумным баракам»

Кіраўнік «Белгазпрамбанка» Віктар Бабарыка ў інтэрв'ю «Салідарнасці» распавёў, што думае пра наступствы пандэміі і пра тое, ці заб'е жорсткі каранцін больш людзей, чым сам вірус.

— Вы прывыклі апераваць лічбамі, а не эмоцыямі. Якія наступствы каронавіруса будуць больш адчувальныя: эканамічныя або эпідэмічныя?
— Сто адсоткаў эканамічныя. Каронавірус — гэта ўдар каласальнай сілы, у першую чаргу, па эканоміцы.
Не хачу падацца жорсткім, але пры ўсіх чалавечых стратах, якія мы панясем, гэты каронавірус выбарчы. У групу рызыкі, у асноўным, трапляюць людзі ва ўзросце ад 60 і старэйшыя.
Згодна з матэматычнымі падлікамі, на дадзены момант колькасць пацярпелых ад каронавіруса жыхароў Зямлі мінімальная. Але пандэмія ўжо нанесла фантастычны ўдар па эканоміцы ўсёй планеты. Мы яшчэ не тое што не ўсвядомілі, а нават не адчулі гэтага ўдару, паколькі працуе інэрцыйны механізм.
Мы ўпершыню апынуліся ў сітуацыі, калі фізічныя перамяшчэнні абмежаваныя. Сучасная эканоміка шмат у чым усё яшчэ завостраная пад фізічную прысутнасць чалавека, гэта значыць, кантакт вытворцы і спажыўца ажыццяўляецца праз трэцюю кропку, няхай гэта будзе крама ці яшчэ нешта.
У нас два выхады. Магчыма, маюць рацыю эвалюцыяністы-песімісты, якія кажуць: «Мы не знаходзім братоў па розуме, таму што розум дасягае такой кропкі, пасля якой знішчае тых, хто яго спарадзіў». У першую чаргу мелася на ўвазе зброя, у другую — вірус і няўменне з ім справіцца.
Я ўсё ж такі эвалюцыяніст-аптыміст, а значыць, у якасці адказу на цяперашні крызіс мы павінны прыдумаць глабальную сістэму кампенсацыі дадзенай рызыкі. Паняцце дзяржаўнасці цяпер гэтаму перашкаджае.
Чалавецтва тэхналагічна гатова да таго, каб фантастычныя гісторыі пра адзіны ўрад Зямлі сталі рэальнымі. Але трэба разумець: тады ад старых эканамічных сістэм не застанецца нічога, і, вядома, ёсць рызыка, што першапачаткова не атрымаецца ўсе напрацаваныя сродкі размеркаваць справядліва.
Пазітыў я бачу ў тым, што эканамічнае развіццё цяпер паскорыцца з пункту гледжання ўкаранення новых тэхналагічных магчымасцяў. І гэта супер.
— Існуе пункт гледжання, што меры, якія прымаюцца — жорсткі каранцін на Захадзе — вядуць да непазбежнага зніжэння жыццёвага ўзроўню, што ў выніку заб'е больш людзей, чым вірус.
— Безумоўна. Колькасць беспрацоўных, колькасць сацыяльна неабароненых людзей, ахвяр бытавога і хатняга гвалту рэзка павялічыцца, і з гэтым трэба нешта рабіць.
Я думаю, сусветная эканоміка назапасіла дастаткова сродкаў і здольная цяпер плаціць усім жыхарам планеты сацыяльную дапамогу на ўзроўні, неабходным для выжывальнасці. Рэальна забяспечыць нармальнымі ўмовамі жыцця сем мільярдаў. Ідэя мінімальнага гарантаванага даходу можа быць увасоблена ў жыццё ўжо ў бліжэйшы час.
Жадаючым большага неабходна даць магчымасць працаваць па прынцыпе сацыялізму: «ад кожнага па здольнасцях, кожнаму па працы». На самай справе гэта вельмі правільны прынцып. Незразумела, чаму ён не можа быць ужыты для ўсёй планеты. Шафёры, якія аднолькава добра водзяць аўтамабіль, прыблізна аднолькава павінны зарабляць па-за залежнасцю ад таго, у якой краіне гэта робяць. Розніца павінна вызначацца ўмовамі працы і якасцю.
Калі ж ты хочаш проста сядзець на канапе — чаму не? Але будзеш атрымліваць толькі мінімум.
Што цяпер адбываецца? Свет здрыгануўся і ліхаманкава лічыць страты. Можа, лепш паступова здымаць каранцін? Ну, будзе другая хваля эпідэміі, павялічыцца колькасць ахвяр каронавіруса, затое эканоміка ажыве. Некаторыя краіны пайшлі па гэтым шляху.
Я думаю, што ў канчатковым рахунку, пры гатоўнасці медыцынскай інфраструктуры да пандэміі, урады вырашаць пакінуць па-за ўвагай смерці ад каронавіруса на карысць максімальна хуткага ўключэння эканомікі. Еўрасаюз ужо апісаў тры этапы зняцця абмежаванняў. Амерыканцы таксама гэта зрабілі. Яны аклямаюцца і далей будуць вырашаць, што рабіць з іншымі.
Многіх вельмі вялікая бяда чакае. Думаю, што Беларусь можа моцна пацярпець. І не толькі ад таго, што ў самым пачатку мы не распачалі неабходных і разумных мер, аналагічных сусветным, па падрыхтоўцы інфраструктуры і зніжэння хуткасці распаўсюджвання эпідэміі ў нас.
Пасля адкрыцця межаў Еўрасаюзам мы можам застацца «чумным баракам», камунікацыі з якім будуць ладзіцца толькі ў межах гуманітарных дзеянняў. Мы не закрываем межы, але ад нас іх закрыюць іншыя краіны. І ў выніку верагоднасць таго, што Беларусь стане часткай «рускага свету», моцна павышаецца. Пры ўмове, што цікавасць да нас з боку «рускага свету» застанецца ранейшай. Украіна паспее ўскочыць у еўрасаюзаўскія схемы, а ў нас акно магчымасцяў вельмі маленькае...
Таццяна Гусева, Аляксандр Старыкевіч, gazetaby.com