Галоўнае ў Беларусі за тыдзень, версія «Бі-бі-сі»: ваенны час, забойства беларуса ў Расіі, выбары
«Бі-бі-сі» расказвае, што адбылося ў краіне з пачатку сакавіка.
У Карэліі ФСБ застрэлілі беларуса, які нібыта рыхтаваў тэракт
ФСБ Расіі паведаміла 7 сакавіка аб прадухіленні тэракту ў Карэліі. Як сцвярджае спецслужба, грамадзянін Беларусі збіраўся падарваць адміністрацыйны будынак у горадзе Аланец і быў забіты пры затрыманні.
Як сцвярджае ФСБ, мужчына «адкрыў агонь па супрацоўніках спецслужбаў». Была нібыта канфіскаваная бомба, вырабленая «на аснове выбуховага рэчыва брытанскай вытворчасці і амерыканскага дэтанатара», а таксама пісталет і патроны.
ФСБ апублікавала відэа, на якім мужчына рухаецца ў бок цаглянага будынка. Пазней на кадрах можна бачыць, як супрацоўнікі ФСБ са зброяй ідуць унутр збудавання і страляюць у дзверы. Далей на відэа з'яўляецца цела мужчыны, якое ляжыць на зямлі.
У арганізацыі былых беларускіх сілавікоў «BELPOL» гэтае відэа назвалі пастановачным. Былыя беларускія міліцыянты прыйшлі да высновы, што, зыходзячы з агульнай сітуацыі на месцы, а таксама з улікам зброі, якая была ў супрацоўнікаў ФСБ, чалавека на відэа значна прасцей было затрымаць, а не забіваць яго.
Расійская спецслужба заяўляе, што забіты быў звязаны з «палком імя Кастуся Каліноўскага» і быў завербаваны ўкраінскімі спецслужбамі.
Прозвішча ў прэс-рэлізе не пазначана.
Глядзіце таксама
Паводле звестак «Нашай Нівы», гаворка ідзе пра 49-гадовага беларуса Мікалая Аляксеева. Ён браў удзел у пратэстах 2020 года («Наша Ніва» публікуе яго фотаздымак з дэманстрацыі ў Мінску), а да гэтага працаваў інструктарам па ёзе.
Прадстаўнікі палка Каліноўскага ў каментары «Зеркало» заявілі, што не могуць ні пацвердзіць, ні абвергнуць заяву ФСБ.
«Але прызнаем, што прадстаўнікі палка прысутнічаюць на тэрыторыі Расіі і Беларусі», — дадалі ў камандаванні.
Паводле звестак «Нашай Нівы», сын актывіста Уладзіслаў Аляксееў пацвердзіў смерць бацькі. Паводле яго, маці паехала ў морг, супрацоўнікі ФСБ адабралі ў яе тэлефон.
«Тата быў выдатным чалавекам. Ён не мог кагосьці застрэліць. Ён быў глыбока веруючым чалавекам, пастаянна маліўся», — сказаў сын забітага актывіста, удакладніўшы, што ў Расіі яго бацька мог працаваць вахтавым метадам.
Гэта не першы падобны інцыдэнт. Напрыканцы 2023 года ў Расіі быў затрыманы беларус Сяргей Ерамееў. Яго абвінавацілі ў падрыве чыгуначных саставаў у Бураціі. Цяпер Ерамееў знаходзіцца ў СІЗА «Ляфортава» ў Маскве.
Яшчэ аднаго беларуса ў канцы мінулага года затрымалі ў Варонежы. Паводле звестак расійскіх уладаў, ён «атрымаў заданне здзяйсняць дыверсіі і тэракты на аб'ектах грамадзянскай інфраструктуры РФ» ад украінскіх спецслужбаў. Імя затрыманага пакуль не раскрывалася.
Лукашэнка перавёў сілавікоў і чыноўнікаў у ваенны рэжым
4 сакавіка Аляксандр Лукашэнка падпісаў указ «Аб пераводзе дзяржаўных органаў і іншых арганізацый на працу ва ўмовах ваеннага часу», гаворыцца на сайце яго прэс-службы.
Указ дасць магчымасць «забяспечыць сістэмнае і бесперабойнае функцыянаванне дзяржаўнага апарату ў перыяд нарастання ваеннай пагрозы і ў ваенны час», — гаворыцца ў заяве.
Як растлумачыў «Бі-бі-сі» дырэктар даследчай праграмы па ўсходнім суседстве ЕС і па Расіі Фінскага інстытута міжнародных адносін Аркадзь Мошэс, у дадзеным выпадку важная розніца паміж «ваенным часам» і «ваенным становішчам».
«Ваеннае становішча ў Беларусі не абвяшчалася, а ваенны час — гэта факт, — кажа Мошэс. — На мяжы з Беларуссю ідзе вайна, Беларусь з'яўляецца суагрэсарам, таму, калі Лукашэнка кажа пра ваенны час, ён мае рацыю, ён проста фіксуе рэальнасць».
На думку Мошэса, сярод іншага гэты ўказ прызначаны для таго, каб «страсянуць праваахоўныя органы», якія апошнім часам «занадта лёгка давалі справаздачу аб поспехах, калі яны вялі ўнутраныя рэпрэсіі».
Глядзіце таксама
«Іх хочуць арыентаваць на іншыя рэчы — шукаць сабатажнікаў, шукаць шпіёнаў і да таго падобнае», — адзначыў Аркадзь Мошэс.
Ён лічыць, што гэта «безумоўна дае сігнал насельніцтву Беларусі, што далей лепш не будзе, што насельніцтва аказалася ў сітуацыі, калі краіна жыве ў ваенным часе. Таму не трэба задумвацца пра нейкія рэчы, якія маглі б так ці інакш пашкодзіць рэжыму».
Лукашэнка сказаў, што яшчэ можа памяняць меркаванне аб сваім удзеле ў выбарах прэзідэнта
На мінулым тыдні Аляксандр Лукашэнка заявіў, што збіраецца ўзяць удзел у выбарах прэзідэнта Беларусі сёмы раз. Пра гэта ён сам заявіў журналістам.
«Пайду, пайду, пайду, перадайце ім, што пайду, — адзначыў Лукашэнка. — І чым складаней будзе абстаноўка, чым больш актыўна яны [апазіцыя] будуць бударажыць наша грамадства, і вас у тым ліку, [...] тым хутчэй я пайду на гэтыя выбары».
Аднак на сустрэчы з актывам «Беларускага саюза жанчын» (БСЖ) праз тыдзень ён нечакана заявіў, што яго пазіцыя па гэтым пытанні яшчэ можа змяніцца.
Глядзіце таксама
«Хтосьці там задаваў пытанне: "Ці пойдзеце вы на выбары?" Я там не даслухаў і [адказаў]: “Пайду-пайду". Гэта не значыць, што я ўжо вырашыў і прыняў рашэнне. (...) Усё будзе залежаць ад таго, як мы падыдзем да гэтых выбараў. А раптам аб'явіцца чалавек, якому мы можам даверыцца? Але ўсякае можа быць», — заявіў Лукашэнка.
Літва затрымала некалькіх грамадзян краіны, якія, як мяркуецца, працавалі з беларускімі спецслужбамі
Напрыканцы 2023 года ўлады Літвы затрымалі некалькіх літоўцаў, якія падазраюцца ў супрацоўніцтве з беларускімі спецслужбамі. Пра гэта пішуць мясцовыя выданні са спасылкай на справаздачу спецслужбаў краіны.
«Затрыманыя амаль напэўна выконвалі заданні беларускай выведкі, збіралі і перадавалі інфармацыю заказчыку за ўзнагароджанне», — піша выданне LRT са спасылкай на справаздачу Дэпартамента дзяржаўнай бяспекі і Другога следчага ўпраўлення пры Міністэрстве абароны Літвы.
Паводле звестак Генеральнай пракуратуры, «грамадзяне Літвы былі затрыманыя паводле падазрэння ў зборы і перадачы несакрэтнай інфармацыі аб Узброеных сілах Літвы, добраахвотніцкіх сілах нацыянальнай абароны, перамяшчэнні і размяшчэнні вайсковай тэхнікі, а таксама грамадзянскіх аб'ектах, якія маюць стратэгічнае значэнне», — піша LRT са спасылкай на даклад.
Глядзіце таксама
Як адзначаецца ў дакладзе, беларусы, якія пражываюць у Літве, усё часцей адчуваюць ціск з боку беларускіх спецслужбаў. Паводле звестак LRT, цяпер у Літве знаходзяцца блізу 62 тысяч беларусаў, іх колькасць кожны год расце.
Беларуса прысудзілі да 7 гадоў за паклёп на Лукашэнку
4 сакавіка Брэсцкі абласны суд прысудзіў 36-гадовага Аляксандра Паліўку да сямі гадоў калоніі адразу па шэрагу «пратэсных» артыкулаў, піша праваабарончы цэнтр «Вясна».
Сярод іншага Паліўку абвінавацілі ў «абразе і паклёпе» на адрас Аляксандра Лукашэнкі і «закліках да санкцый».
Падставай для затрымання сталі каментары ў сацсетках, паведамляюць праваабаронцы.
Адзін з праўладных тэлеграм-канал паказаў скрыншоты паведамленняў, якія яму ставяць у віну. Напрыклад: "Калабарацыяністы і рабы, брыдка глядзець!" Каб яны ўсе раззлаваліся і гэтага фашыста вусатага на кол пасадзілі», — піша «Вясна».