Штрафаваць ці рэфармаваць: як знайсці ўправу на нядбайных камунальнікаў?

Ці стануць ЖЭСы больш сумленнымі пад пагрозай адміністрацыйнага пакарання?

З канца кастрычніка за перавышэнне сум за прадстаўленыя паслугі або ўключэнне ў кошт дадатковых жыллёва-камунальных паслуг, на якія не складзены дагавор, будуць штрафаваць камунальнікаў.
Гэта дакладна не палепшыць адносіны паміж камунальнымі прадпрыемствамі, ЖЭСамі і насельніцтвам, кажуць эксперты ў сферы ЖКГ.

Не вырашыць праблемы з карупцыяй, але дадасць бюракратыі

Прадстаўнікі сферы жыллёва-камунальнай гаспадаркі лічаць увядзенне адміністрацыйнай адказнасці за лішнія сумы ў рахунках за камуналку папулісцкай мерай. Бо калі да аплаты прад’яўляюцца рахункі на нявыкананыя работы, то гэта ўжо не адміністрацыйная адказнасць, а крымінальная.
Звычайна парушэнні адбываюцца паміж заказчыкамі паслуг і падраднымі арганізацыямі, якія за права ўдзельнічаць у працах гатовыя плаціць узнагароджанне прадстаўнікам заказчыкаў. І кошт-апавяшчэнне да гэтага ніякага дачынення не мае.
Увядзенне адміністрацыйнай адказнасці ніяк не зменіць карупцыйны складнік у ланцужках прадастаўлення камунальных і жыллёвых паслуг, лічыць выканаўчы дырэктар, член праўлення Міжнароднай асацыяцыі менеджменту нерухомасці Генадзь Калёнаў.
— Затое па тэлебачанні, каментуючы рашэнне аб адміністрацыйнай адказнасці, сказалі, што зараз можна параўнаць свой рахунак-паведамленне з суседнім домам і калі там за ацяпленне сума менш, то можна смела пісаць скаргу. Але ж гэта ў корані няправільна, таму што спажыванне цяпла залежыць ад мноства фактараў і аб’ектыўна можа адрознівацца нават у два разы, — прыводзіць прыклад эксперт.
Для ліквідацыі памылак, якія нярэдка здараюцца ў разліках адміністрацыйная адказнасць — мера залішняя.
— Калі ў рахунак-паведамленні з’явілася неабгрунтаваная лічба, то адказнасць будзе ўскладацца на заказчыка: таварыства ўласнікаў, прадпрыемства ЖКГ. Але цалкам магчыма, што памылка дапушчана з-за збою праграмы або няправільных дзеянняў работнікаў разліковых цэнтраў. Па сутнасці гэта механічная памылка, звязаная з ненаўмыснымі дзеяннямі, якая проста павінна хутка выправіцца на карысць спажыўца паслуг. А адміністрацыйная адказнасць ніяк гэтаму не дапамагае, — тлумачыць Генадзь калёным.
Наадварот, яна прывядзе да дадатковых выдаткаў. Бо каб прыцягнуць да адміністрацыйнай адказнасці, трэба скласці пратакол, перадаць яго ў суд, а калі адказчык не пагодзіцца прызнаць сваю віну, то судовая спрэчка можа доўжыцца доўга і прыводзіць да дадатковых марнаванняў.

Як даведацца аб «лішніх» сумах за паслугі

Сама па сабе «жыроўка» не такая складаная. У квітанцыі пазначаны тарыфы, колькасць выкарыстаных рэсурсаў, прадстаўленыя паслугі, зразумець, ці ёсць там памылкі — пытанне просты арыфметыкі, адзначае старшыня праўлення Асацыяцыі таварыстваў уласнікаў «Віцебская альтэрнатыва» Сяргей Галкін.
Знайсці тэхнічныя памылкі бывае досыць проста, вырашыць іх з пастаўшчыком паслуг — таксама.
Каб глыбей разбірацца ў выдатках, якія ўключаны ў квітанцыю па аплаце камунальных паслуг, нарматывах і сваіх правах, кожны ўладальнік кватэры павінен чытаць адпаведныя пастановы Савета міністраў. Але асноўная маса насельніцтва не мае адпаведнай камунальнай пісьменнасці, яе не выкладаюць у школе, як гэта робяць у той жа Расіі. А паколькі фармаванне тарыфаў, выбар кампаній, якія выконваюць пэўныя працы, у краіне непразрысты, то выклікаць пытанні могуць усе артыкулы расходаў, названыя ў паведамленнях, падкрэсліваюць эксперты.
Сістэма ЖКГ настолькі заблытаная і супярэчлівая, што выявіць невідавочныя парушэнні практычна немагчыма. У ёй нават кіраўнікам кампаній нярэдка складана разабрацца.
— Ёсць паслугі абавязковыя і неабавязковыя, заключэнне дагавора на аказанне паслуг добраахвотнае, але ў той жа час яго адсутнасць не вызваляе ад аплаты за пэўныя паслугі. З аднаго боку, чалавек не мае права не заплаціць за «абавязковую» атрыманую паслугу. А за калектыўную — можа не плаціць, — прыводзіць прыклад эксперт.
Або жыхары кватэраў вырашаюць прыбіраць паверх сваімі сіламі. Значыць, па правілах, яны могуць не плаціць за паслугу уборкі агульных памяшканняў. Але ў гэты ж пункт у «жыроўцы» уваходзяць хол, падвалы, ліфты, лесвіцы. І падзяліць плату магчымасці няма.

У грамадзян няма рычагоў кантролю за выдаткамі

Камунальнікі абавязаны раз у год праводзіць агульныя сходу уласнікаў кватэр і даваць справаздачу перад імі аб праведзенай працы, у тым ліку распавядаць пра тое, як выдаткаваныя грошы. Гэта і ёсць самы важны інструмент зносін з спажыўцамі паслуг. Але гэтае правіла не выконваецца, адзначае Генадзь Калёнаў.
А менавіта інфармаванне: як фармуюцца тарыфы, якія новыя або адрозныя ад ранейшых паслугі будуць аказвацца і колькі гэта каштуе — магло б прадухіліць нямала спрэчак.
— Людзі часта кажуць, многа год плаціў за капрамонт, дзе ж мае грошы. Хто перашкаджае заказчыку перад пачаткам капрамонту правесці грамадскія слуханні з жыхарамі дома, каб не ўзнікала такіх пытанняў? Дастаткова расказаць, што з 1999 года з усіх уласнікаў кватэр у доме сабрана гэткая сума, з улікам індэксацыі, у цяперашніх грошах гэта столькі, а для рамонту патрэбна такая сума, — прыводзіць прыклад эксперт.
Па-першае, жыхары дома зразумеюць, што лічбы бяруцца не са столі, па-другое, што сабранай імі сумы хопіць, напрыклад, толькі на складанне праектнай дакументацыі, а астатняе фінансуецца з бюджэту раёна.
— Людзям важна бачыць, што іх грошы нікуды не зніклі, разумець, колькі каштуе той жа рамонт. Так становяцца паўнавартаснымі партнёрамі, — лічыць выканаўчы дырэктар Міжнароднай асацыяцыі менеджменту нерухомасці.

Сфера ЖКГ будзе даражэць

Нягледзячы на ​​тое, што аптымізацыя працэсаў у сферы ЖКГ наспела даўно, знізіць квартплату для канчатковых спажыўцоў паслуг гэта не дапаможа, лічыць Сяргей Галкін.
— Нават пры цяперашніх тарыфах арганізаваць эфектыўнае абслугоўванне жылога фонду, тым больш у рамках асобнага дома, для ЖЭСаў вельмі цяжка, — тлумачыць ён.
Пазбегнуць пастаянных лішніх выдаткаў можна, калі перайсці да агульнаеўрапейскай практыцы.
— Там рахункаў-паведамленняў няма наогул. Сума выдаткаў, у тым ліку за аплату энергіі і вады, разлічваецца на год. Грамадзяне кожны месяц плацяць адну і тую ж фіксаваную суму. Па выніках года робіцца пераразлік. Калі грамадзянін пераплаціў, яму вяртаюць лішнія грошы на яго асабісты рахунак. Калі недаплаціў, то на працягу ўсталяванага часу ён уносіць неабходную Вам суму, — распавядае Генадзь калёным.
Гараджанам ня адпраўляюць кожны месяц паведамленняў, няма разліковых цэнтраў, арганізацый і аддзелаў, якія друкуюць, перавозяць, раскідваюць паведамленні па паштовых скрынях — атрымліваецца істотная эканомія грошай.
Падаўжэнне ланцужка ад пастаўшчыка паслугі да яе атрымальніка толькі дае больш падстаў для шэрых схем і робіць сферу ЖКГ больш дарагой для насельніцтва і бюджэту, рэзюмуюць эксперты.
Паводле Заўтра тваёй краіны