Павел Усаў: Пазбаўленне паспартоў — гэта механізм палітычных чыстак
Аўтарытарная дзяржава, пабудаваная Лукашэнкам, метадычна пазбаўляла беларусаў іх правоў і свабод з 1996 года. На вайне — як на вайне. І тое, што адбываецца, укладваецца ў логіку вайны, якую вядзе Лукашэнка — і ён не спыніцца. Гора пераможаным! Пра гэта разважае палітолаг Павел Усаў у сваім тэлеграм-канале.
Спрабую зразумець сэнс фармулёвак, які даецца дзеянням рэжыму Лукашэнкі, а таксама спосаб ацэнкі рэальнасці. Узнікае адчуванне, што многія людзі ўсё яшчэ не прачнуліся ад палітычнага сну і працягваюць мысліць старымі катэгорыямі ў дачыненні да дзяржавы Лукашэнкі. І гэта пасля 3-х гадоў сістэмнага тэрору і метадычнага знішчэння ўсяго і ўся ў Беларусі.
Напэўна, дэмакратычная супольнасць працягвае жыць у ілюзіях, што ў Беларусі наступіць адліга, што машына рэпрэсій спыніцца. Што дзяржава — гэта нешта асобнае ад рэжыму і павінна выконваць нейкія абавязацельствы. Не, сістэма не спыніцца, пакуль гэты рэжым будзе існаваць.
Прывяду толькі адну цытату з гучнымі-гучнымі словамі.
«Гэты ўказ не пра пашпарты і даверанасці, а пра адмову дзяржавы выконваць свае абавязацельствы і забяспечваць правы грамадзян», — кажа дарадца Святланы Ціханоўскай па прававых пытаннях Крысціна Рыхтэр.
Адразу адзначу, што як толькі Лукашэнка ўзурпаваў уладу ў 1996 годзе, дзяржава ператварылася ў інструмент забеспячэння стабільнасці аўтарытарнага рэжыму, а не правоў грамадзян.
Ужо ў 1996 годзе беларусы былі асуджаны на страту правоў і свабод. Пасля 2020 года адбылося перафарматаванне неааўтарытарызму ў неататалітарызм.
Пра якія правы можа ісці гаворка і якія прэтэнзіі могуць быць да дзяржавы (інстытута), якая кіруецца нелегітымнай уладай? Да дзяржавы, якая стала дзяржавай-бандытам.
Глядзіце таксама
Аўтарытарная дзяржава, пабудаваная Лукашэнкам, метадычна пазбаўляла беларусаў іх правоў і свабод (права выбару, права на выказванне меркавання, права на справядлівы суд і г.д.), у 2020—2023 гадах гэта закранула большую колькасць грамадзян — і змяніла сістэму.
Цяпер дзяржава вядзе вайну са сваімі грамадзянамі не на жыццё, а на смерць. Яна абвясціла частку сваіх грамадзян ворагамі і мэтанакіравана іх знішчае. Як у такіх абставінах хтосьці можа патрабаваць у гэтай дзяржавы захавання правоў?
У сваю чаргу, апазіцыйныя структуры таксама вядуць вайну з гэтай дзяржавай. Яны заяўляюць пра нелегітымнасць, заклікаюць да новых і новых санкцый, да поўнай ізаляцыі. Як кажуць, краіна акупаваная.
І чамусьці ў інтанацыях працягвае з'яўляцца абурэнне тым, што гэтая дзяржава адмовілася нешта там выконваць і кагосьці абслугоўваць.
І ўдакладню, не проста кагосьці, а людзей, якіх яна разглядае як ворагаў — як прамую пагрозу сабе!
Так, мяркую, што ўсіх тых, хто з'ехаў, нават да 2020 года, яна разглядае як ворагаў. Беларуская эміграцыя ў 2020-м кансалідавалася і прадэманстравала выразную антылукашэнкаўскую пазіцыю, арганізоўвала масавыя шэсці, галасавала супраць.
Глядзіце таксама
Гэтую частку беларусаў нельга непасрэдна рэпрэсаваць, але можна ізаляваць і рэпрэсаваць ускосна, пазбавіць пашпартоў. У прыцыпе, гэта механізм палітычных чыстак, які закране некалькіх дзясяткаў, а то і сотняў тысяч чалавек.
На вайне — як на вайне. І тое, што адбываецца і будзе адбывацца, укладваецца ў логіку вайны, якую вядзе Лукашэнка — і ён не спыніцца. Гора пераможаным!
Цяперашняя квазі-таталітарная дзяржава (падкрэслю — інстытут, а не краіна) забівае, масава кідае ў турмы і не будзе рабіць ніякіх саступак. Гэта і называецца тэрор, а мы — ворагі.
Таму нешта патрабаваць ад гэтай дзяржавы крыху наіўна, як і вінаваціць яе ў парушэнні міжнародных нормаў, калі даўно парушана ўсё, што толькі можна парушыць. А мы рэагуем так, нібы нешта дрэннае здарылася толькі цяпер.
На жаль, апазіцыйныя структуры не рыхтаваліся, ды і цяпер усё яшчэ не гатовыя дзейнічаць у логіцы вайны, чакаючы нейкіх саступак праз узмацненне санкцыйнага ціску на рэжым, жывучы думкамі пра тое, што ўлада вось-вось абрынецца.
У гэтай вайне мэта рэжыму — выжыць, праіснаваць яшчэ 5–10 гадоў і максімальна аслабіць праціўніка, пазбавіць яго рэсурсаў (у тым ліку маральных), узмацніць расчараванне. І пакуль што дзяржава Лукашэнкі ў справе знішчэння добра дае рады.
І па вялікім рахунку, супрацьпаставіць ёй няма чаго. Альтэрнатыўныя структуры ў крызісе, яны не развіваюцца, не ўмацоўваюцца, востра адчуваецца дэфіцыт кадраў і даверу.
І ніхто не ведае і нават не задумваецца над тым, як выйсці з сітуацыі, якая склалася. Велізарныя рэсурсы трацяцца на палітычныя івенты, праекты, якія не прыносяць выніку.
Зыходзячы з «пашпартнага крызісу», варта ясна паставіць пытанне і атрымаць адказ на яго. Ці будуць краіны Захаду гатовы да таго, каб выдаваць беларусам з несапраўднымі пашпартамі паўнавартасны грамадзянскі дакумент краіны знаходжання?
Дакумент, які дасць магчымасць атрымліваць сацыяльную дапамогу, мець базавую медыцынскую страхоўку, адкрыць рахунак у банку, атрымаць крэдыт, сацыяльную дапамогу і іншыя гарантыі і правы, у новых цяжкіх абставінах.
Што тычыцца альтэрнатыўнага пашпарта, то, на жаль, гэта ўсяго толькі чарговая прыгожая рэкламная кампанія. Рэалізаваць яе магчыма толькі ў сваёй дзяржаве.