Высокі заробак, высокія інвестыцыі… А чаму людзі бягуць з працы?
Дзяржаўныя статыстыкі любяць радаваць нас аптымістычнымі лічбамі. Маўляў, цяпер у Беларусі самыя высокія заробкі, ВУП нарэшце вырас, эканоміка нібыта аднаўляецца… Але пры ўсім гэтым беларусы не хочуць працаваць — за травень рынак працы страціў яшчэ 11,5 тысяч чалавек.
За месяц было прынята на працу 44,5 тысяч чалавек, а колькасць звольненых склала амаль 56 тысяч, піша «Кошт Урада», спасылаючыся на даныя Белстата.
Розніца прынятых і звольненых у траўні значна меншая, чым месяцам раней. Але тым не менш з пачатку года сумарны разрыў найму і звальненняў ужо перавысіў парог у 40 тысяч чалавек, што паўтарае колькасныя значэнні праблем рынку працы мінулага года (за студзень-травень 2022 яны складалі 43 тысячы чалавек).
Дзе назіраецца найбольшы адток кадраў? Цяпер эканоміка праходзіць сезонныя пікі скарачэння колькасці занятых у такіх буйных галінах як ахова здароўя і адукацыя. На гэта накладваюцца ўстойлівыя неспрыяльныя тэндэнцыі ў транспарце, будоўлі і гандлі. Усё гэта робіць рынак працы дэпрэсіўным, але разам з тым канкурэнтнай, паколькі бізнес адчувае дэфіцыт кваліфікаваных кадраў на фоне эміграцыйных праблем.
Антылідарам па звальненнях у маі стала сталіца (мінус 3,9 тыс чалавек), а лепш за ўсё сябе паказалі Брэсцкая і Магілёўская вобласці («усяго» мінус 1 тыс. чалавек). Па астатніх абласцях: Гомельская вобласць — мінус 1,4 тысяч, Віцебская — мінус 1,3 тысяч, Мінская — мінус 1,2 тысяч, Гродзенская — мінус 1,5 тысяч чалавек.
Аснову беларускай эканомікі складае сфера прамысловасці. Тут у траўні страты працоўных рук склалі 1,8 тысяч чалавек. Месяцам раней тут быў зафіксаваны рэзкі рост перавышэння звальненняў над колькасцю прынятых (мінус 5,8 тыс), гэта значыць сітуацыя ў траўні стала лепшай. Аднак «адмоўны рост» занятасці захоўваецца.
У сучаснай эканоміцы занятасць у прамысловасці можа бязбольна зніжацца разам з ростам прадукцыйнасці працы і ператокам кадраў у сферу паслуг. Аднак, мяркуючы па сітуацыі ў іншых галінах беларускай эканомікі, гэта — не наш выпадак.
У траўні працягнуўся адток у сферы «інфармацыя і сувязь», аснову якой складаюць айцішнікі. Перавышэнне звольненых над найманнем тут склала 716 чалавек. У гэтым годзе адток стаў прыкметна ніжэйшым. З іншага боку, Белстат перастаў публікаваць даныя па сферы IT, у выніку чаго зразумець рэальныя маштабы адтоку айцішнікаў больш складана, і высокая верагоднасць таго, што карціна размываецца больш прыгожымі данымі па «неайцішных» спецыяльнасцях, якія ўваходзяць у сферу «інфармацыя і сувязь».
У траўні выраслі страты занятасці ў сферы дзяржкіравання. За месяц розніца прынятых і звольненых на карысць адтоку кадраў тут вырасла з 26 чалавек у красавіку да 170 чалавек у траўні. Амаль палова адтоку прыйшлася на занятых у сферы дзяржаўнага кіравання ў сталіцы.
Дарэчы, колькасць чыноўнікаў зніжаецца ў Мінску ўжо сёмы месяц запар, а вось кузня беларускіх кіраўнічых кадраў — Магілёўская вобласць — наадварот, другі месяц мае станоўчы баланс прынятых і звольненых у гэтай сферы.
Гандаль страціў у траўні больш за 2 тысячы чалавек. Гэта нечакана, бо паказчыкі тавараабароту ў эканоміцы цяпер, наадварот, носяць устойліва станоўчы характар. Аснову адтоку склалі страты рабочых рук у рознічным гандлі, аднак і аптовая гандаль скарачае кадры. На гэтым фоне рост паказвае толькі занятасць у сферы гандлю аўтамабілямі. Пасля рэзкага правалу мінулага года некаторае ажыўленне тут можа быць звязана з павышаным попытам на аўто на фоне росту заробкаў у Беларусі і высокім попытам на аўто на расійскім рынку.
Дынаміка занятасці ў сферы будаўніцтва таксама выклікае пытанні. З аднаго боку, у траўні тут у чарговы раз фіксуецца істотнае перавышэнне звальненняў над прыняццем новых рабочых — адток кадраў склаў 698 чалавек.
Гэта можа тлумачыць негатыўную дынаміку жыллёвага будаўніцтва бягучага года, аднак не тлумачыць рост інвестыцый у асноўны капітал, дынаміка якіх павінна была станоўча адбіцца на рынку працы ў будаўніцтве.
Нарэшце — транспартная сфера. У траўні адток тут склаў амаль 600 чалавек. Гэта цяпер адна з найбольш праблемных сфер беларускай эканомікі, якая пры нармальных умовах магла быць відавочным драйверам росту праз выгаднае геаграфічнае становішча. Аднак, цяпер, пасля чарговых праблем з перасячэннем мяжы для вялікагрузных аўтамабіляў, транспартная галіна ў Беларусі мае ўсе шанцы ўпасці яшчэ мацней.