«Пісаў лісты студэнтам-вязням, у якіх апісваў фізічныя цікавосткі». Што вядома пра палітзняволенага навукоўца

Калегі і сябры распавялі пра фізіка, аднаго са стваральнікаў навукова-папулярнага часопіса «PAMYŁKA» Юрыя Адамава, якога ўчора асудзілі да трох гадоў калоніі за данаты беларускім фондам салідарнасці. 

У сакавіку 2023 года быў арыштаваны Юры Адамаў. Паводле праўладных СМІ, ён затрыманы за 24 ахвяраванні фондам «BySol» і «ByHelp» на агульную суму 1590 долараў.

24 ліпеня 2023 года суддзя Дзіна Кучук прысузіла яму тры гады калоніі паводле арт. 361-2 КК (фінансаванне экстрэмісцкай дзейнасці).

Юрый вучыўся тэарэтычнай фізіцы ў БДУ, пасля атрымаў PhD ва ўніверсітэце Уорыку (Англія) у кірунку «фізіка кандэнсаваных станаў». Ён рабіў Postdoctoral-даследаванне ў Брукгэйвэнскай нацыянальнай лабараторыі (штат Нью-Ёрк, ЗША) аб удасканаленні лікавага мадэлявання для моцна карэляваных сістэмаў. І яшчэ адно Postdoctoral-даследаванне ў тэорыі фізікі кандэнсаваных станаў у Тэхаскім універсітэце A&M (ЗША).

Калегі Юрыя, якія пажадалі захаваць ананімнасць, распавялі, што с 2012 па 2018 гг. Юры Адамаў быў выкладчыкам Linux Development Courses. Гэта была ініцыятыва Epam на базе БДУІР для распаўсюду і папулярызацыі АС Linux і Open Source сярод распрацоўшчыкаў і студэнтаў. Ён удзельнічаў у стварэнні матэрыялаў і выкладанні курса ад пачатку да завяршэння.

Курсы былі бясплатныя для неабмежаванага кола асобаў, гэта значыць, гэта не былі тыповыя курсы для ўладкавання на працу. Часам слухачы казалі, што працуюць у іншых галінах і не збіраюцца мяняць працу.

Аўтары курса мэтанакіравана выклалі ўсе адукацыйныя матэрыялы курса ў адкрыты доступ. 

«Я даўно ведаю Юру Адамава праз мінскія лінуксоўкі MLUG, мерапрыемства для лінуксойдаў LVEE і мінскі хакерспэйс. Часам мы перасякаліся на розных падзеях», — распавяла Святлана Волчак, фізік, былая выкладчыца факультэта радыёфізікі БДУ, звольненая ў 2020 годзе за палітычныя погляды.

«У 2015 Юра дапамагаў давесці скрыні з прыладамі для мэш-сетак, якія мы разгортвалі ў моладзевай арганізацыі Фаланстэр на мерапрыемстве LVEE, ад Мінска да месца пад Гародняй, дзе адбывалася мерапрыемства.

І часам мы гутарылі пры сустрэчах. Было бачна, што Юра такі чалавек, які гатовы дапамагчы».

Святлана кажа, што наступным разам убачыла Юрыя, калі вызвалялася з турмы ў Жодзіна 12 лютага 2021 года. Ён сустракаў вызваленых вязняў.

Былую каардынатарку страйкама БДУ і яе мужа-пчаляра адправілі за краты

«Паколькі мяне звольнілі з працы ў БДУ з факультэта радыёфізікі і кампьютарных тэхналогій, то у мяне вызваліўся час, каб пісаць пра фізіку папулярна у сацсетках. І аднойчы Юра пракаментаваў мой пост і напісаў, што ў яго багата кнігаў на англійскай мове і ён можа мне прынесці.

Так мы сустрэліся і ён перадаў некалькі кніг Рычарда Файнмана на англійскай і рускай мовах. Для мяне гэта было вельмі крута, бо здабыць кнігі на англійскай мове пра фізіку ў Беларусі амаль немагчыма», — узгадвае Святлана.

І дадаў, што шкада, што няма ніякіх часопісаў пра навуку на беларускай мове, бо можна было б даслаць часопіс. 

На гэта я адказала, што «Дык, чаму б нам не зрабіць часопіс пра натуральныя і тэхнічныя навукі! Гэта выдатная ідэя».

Як мінімум у часопіс маглі б пайсці лісты Юры, якія натуральна былі як артыкулы, я б магла штосьці напісаць... І так пакрысе мы б назбіралі на нумар.

Я прапанавала стварыць зін [некамерцыйны часопіс, — заўв. рэд.], бо сама ўдзельнічала ў стварэнні зіна «Забей», і стварала і вярстала шэраг дапаможнікаў у нашай моладзевай арганізацыі: дапаможнік актывіста, дапаможнік раварыстаў, вікі-дапаможнік... Я ведаю, як ствараць разам зін, і таму гэта на той момант тэарэтычна было не складана».

Рэжым пазбавіў волі чалавека, поўнага жадання працаваць на карысць беларускай навукі, толькі за тое, што ён адгукнуўся на чужую бяду.