«Наша праца — выратаванне жыццяў, а не барацьба са сцягамі»

Ілья Маржэўскі амаль шэсць гадоў адпрацаваў у 26-й пажарнай аварыйна-выратавальнай частцы ў Мінску. Цяпер служба ў МНС для яго ўжо ў мінулым. Чаму? Пра гэта ён распавёў TUT.BY

У сярэдзіне верасня Ілля запісаў відэазварот, дзе выказаў салідарнасць са звольненымі па палітычных матывах ратавальнікамі, а таксама супрацоўнікамі сталічнага АСВОД, якія выцягвалі людзей са Свіслачы, а затым прысуджанымі да адміністрацыйнага арышту. На відэа ў Іллі на плячах два сцягі: дзяржаўны і бел-чырвона-белы-а кажа ён пра тое, што кіраўніцтва МНС удзельнічае ў спробах падзяліць беларускае грамадства. Паводле яго слоў, у папярэднія тыдні невядомыя ў масках "захапілі пажарныя аўтамабілі» і" выкарыстоўваюць іх у мэтах, не звязаных з выратаваннем людзей". Ілля просіць прабачэння ў тых, каго такія дзеянні абразілі, а таксама заклікае працягваць давяраць пажарным.

Хлопец 13 верасня ўзяў удзел у нядзельным маршы ў сталіцы, куды таксама прыйшоў з двума сцягамі. У інтэрв'ю журналісту «Нашай Нівы», які знаходзіўся там, ён заявіў, што выказвае нязгоду з палітыкай кіраўніцтва МНС, а таксама лічыць недапушчальным зрываць дзяржаўную сімволіку, хай і былую.

Неўзабаве пасля гэтага пажарны даведаўся, што звольнены. А калі праз нейкі час ён прыйшоў забраць працоўную кніжку, то яго затрымалі проста ў кабінеце начальніка супрацоўнікі Фрунзенскага РУУС. Затым быў прысуд — 15 сутак адміністрацыйнага арышту. Адным з доказаў пры гэтым была заяву кіраўніцтва, дзе яно прасіла прыцягнуць Іллю да адказнасці за ўдзел у несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве.

— Я прыйшоў не для ўдзелу ў самой акцыі, а каб выказаць людзям падтрымку, паказаць, што ў пажарных таксама розныя меркаванні. Нас на той момант спрабавалі выкарыстаць у палітычных мэтах — для барацьбы са сцягамі. І вось я прыйшоў выказаць сваю нязгоду, паказаць, што мы гатовыя ратаваць людзей незалежна ад палітычных поглядаў, ад сцяга і гэтак далей. Наша праца-выратаванне жыццяў і дапамога людзям, а не барацьба са сцягамі, барацьба з народам, — кажа Ілля Маржэўскі.

У тую нядзелю, калі праводзілася акцыя, у пажарнага быў выходны, а затым павінен быў пачацца адпачынак. Хлопец адпраўляўся на сесію, бо вучыцца на завочным аддзяленні юрфака БДУ. Потым яму стала вядома, што яго рапарт аб адпачынку не падпісаны. Ён зноў накіраваў кіраўніцтву даведку з ВНУ аб тым, што павінен праходзіць сесію, звязаўся са сваім начальнікам. Пазней па пошце яму прыйшло апавяшчэнне аб звальненні. Пасля заканчэння сесіі малады чалавек звязаўся з кіраўніцтвам і дамовіўся аб тым, што на наступны дзень прыйдзе за працоўнай кніжкай.

— Я патэлефанаваў у сераду, гэта было 7 кастрычніка, дамовіўся на раніцу чацвярга. Прыйшоў са сваім адвакатам ў Фрунзенскі РАНС. Мне з раніцы тэлефанавалі, пыталіся, Як хутка я прыеду. Я зайшоў у кабінет в. а. намесніка начальніка па ідэалагічнай і кадравай працы. Мне паказалі Арыгінал паведамлення аб звальненні, якое мне высылалі па пошце. Мы з адвакатам пачалі знаёміцца з дакументам. У гэты момант у кабінет зайшлі людзі ў цывільным — гэта былі, як потым высветлілася, супрацоўнікі Фрунзенскага РУУС. Яны сказалі, што я затрыманы па падазрэнні ў здзяйсненні адміністрацыйнага правапарушэння па артыкуле 23.34 і мне неабходна прайсці з імі. У РУУС адваката не дапусцілі, там я правёў цэлы дзень.

Тады ж, па словах Іллі, над ім паспрабавалі правесці суд: з РУУС ён удзельнічаў у пасяджэнні па скайпе. Ён запатрабаваў прысутнасці свайго адваката, таму суд перанеслі на пятніцу, а маладога чалавека павезлі ў ІЧУ на Акрэсціна. На наступным пасяджэнні суд прысудзіў выратавальніка да 15 сутак арышту, а ў суботу раніцай яго перавезлі ў Баранавічы, дзе ён адбываў астатнюю частку тэрміну.Па словах Іллі, за ўвесь час нясення службы ён ніколі не прыцягваўся да дысцыплінарнай адказнасці, яго ні разу не пазбаўлялі прэміі. Хлопец мае заахвочвання: граматы, падзякі, быў узнагароджаны нагрудным знакам "Выдатнік". Аднак, як высветлілася падчас судовага працэсу, яго кіраўніцтва спрыяла таму, каб хлопца прызналі вінаватым.

— У матэрыялах справы і ў мяне ў пастанове напісана пра заяву майго кіраўніцтва. Сутнасць заявы, як я зразумеў, у тым, што я ўзяў баявую вопратку пажарнага, прыбыў у ёй на несанкцыянаваны мітынг і там даў інтэрв'ю, на якое кіраўніцтва не давала сваёй згоды. У судзе я заявіў, што гэтыя дадзеныя не адпавядаюць рэчаіснасці, таму што мая баявая адзенне знаходзіцца на працоўным месцы. Я хадайнічаў аб выкліку сведак: начальніка часткі, камандзіра аддзялення, пажарных-яго адхілілі.

Выратавальнік, якога звольнілі за адмову здымаць сцяг: «Галоўнае — не баяцца»

Нягледзячы на бездакорны паслужны спіс, малады чалавек, запісваючы зварот і выходзячы на акцыю пратэсту, разумеў, што, хутчэй за ўсё, будзе звольнены, і нават прадбачыў уласнае затрыманне.

— Я разумеў, што буду звольнены. І чакаў, што будуць "суткі". Калі я шоў на працу, то ўзяў з сабой рэчы — так і выйшла. З майго боку гэта было чакана. Наўрад ці яны былі гатовыя да нейкага дыялогу, таму што першапачаткова, калі мы размаўлялі на гэтыя тэмы-з нагоды сцягоў і гэтак далей — ніякага жадання весці дыялог у іх не было.

Па словах Іллі Маржэўскага, яшчэ ў жніўні яго начальства насцярожана ўспрыняла масавыя пратэсты, аднак заяўляла супрацоўнікам МНС аб сваім неўмяшанні ў палітыку і заклікала выконваць сваю працу. Аднак ён адзначае, што да гэтага пажарных прымушалі да датэрміновага галасавання, а ўжо пасля 9 жніўня кіраўніцтва ўдзельнічала ў праўладным мітынгу са сцягамі міністэрства ў працоўны час. Аднак адносна нейтральная пазіцыя змянілася ўжо ў верасні.

— Пачалася вось гэтая сітуацыя з сцягамі. Мы сталі выказваць сваю заклапочанасць, задаваць пытанні: чаму мы павінны здымаць сцягі, якія для гэтай падставы? Нам было сказана пра тое, што тыя, хто не хоча, сцягі здымаць не будуць - людзей знойдзем; хто чагосьці баіцца, тыя могуць сядзець у баку і нічога не рабіць, нікога прымушаць не будуць. З часам гэтая сітуацыя ўсё больш развівалася, напальвалася. На дадзены момант мне паведамляюць мае былыя калегі, што пастаўленае пытанне так: альбо ты здымаеш сцягі, альбо пішы рапарт на звальненне.

Малады чалавек распавёў пра тое, што ў сталічных пажарных частках адзначаецца недахоп супрацоўнікаў — у цэлым па Мінску ў сярэдзіне лета недабор складаў каля 100 чалавек. Паводле яго слоў, новыя часткі адкрываліся неўкамплектаванымі, гэта значыць там стаіць тэхніка, на якой няма каму працаваць.

— І на дадзены момант, нягледзячы на недахоп людзей, усім было сказана, што будуць звальняць супрацоўнікаў. Калі трэба, то машына будзе выводзіцца з разліку, і асноўная задача цяпер - паказаць лаяльнасць. А выратаванне жыццяў і боегатоўнасць ужо сыходзяць на другі план.

Ілля кажа, што многія калегі выказалі яму сваю падтрымку, а таксама актыўна цікавіліся ў начальства, у чым сутнасць і небяспека правіны, за якую яго звольнілі. Хлопцу таксама вядома, што яшчэ аднаго яго калегу паставілі перад выбарам: альбо ён піша рапарт аб звальненні па ўласным жаданні, альбо адпраўляецца на «суткі».

— Праблема ў тым, што кіраўніцтва ва ўсіх структурах не хоча чуць людзей. Нам спрабуюць заткнуць рот, як быццам наша меркаванне нічога не значыць, хоць тыя ж медыкі, пажарныя хочуць працаваць у годных умовах і мець усё неабходнае для таго, каб выконваць свае прафесійныя абавязкі. Мы не заяўлялі пра нейкія патрабаванні, не прасілі адстаўкі міністра ці чагосьці такога. Мы проста пыталіся, чаму мы павінны займацца гэтай дзейнасцю (здымаць сцягі), на якой падставе — бо ніхто не паказваў ніякіх дакументаў, ні ў нашых службовых абавязках, ні ў задачах органаў і падраздзяленняў па надзвычайных сітуацыях гэта не прапісана. Усе гэтыя загады аддаюцца вусна, ніхто з кіраўніцтва не гатовы браць на сябе адказнасць. Плюс мы бачым, што цяпер адбываецца з інспекцыяй - яе выкарыстоўваюць для цкавання і разборак з таварыствамі, закрываюць кавярню. У цэлым працаваць у такой структуры на дадзены момант мне б не хацелася.

Малады чалавек кажа, што хацеў бы і далей працаваць выратавальнікам, але цяпер у Беларусі для яго гэты шлях зачынены. Ілля збіраецца шукаць вакансіі ў суседніх дзяржавах, а плануе звярнуцца ў фонд салідарнасці за падтрымкай, бо яму патрабуецца пакрыць МНС некалькі тысяч рублёў аднаразовай грашовай узнагароды за кантракт, а ўвесь заробак, які ён павінен быў атрымаць за верасень, у яго ўтрымалі.

Вольга Мельчанка, афіцыйны прадстаўнік Мінскага гарадскога ўпраўлення МНС, пракаментавала TUT.BY сітуацыю. Паводле яе слоў, звальненне рушыла ўслед з-за таго, што Ілля Маржэўскі не заступіў на службу ў пакладзеныя па графіку суткі, тым самым падвёў калег і знізіў боегатоўнасць падраздзялення.