Навукоўцы абяцаюць наладзіць кантроль нараджальнасці у камароў

Даследнікі з Універсітэта Арызоны прапанавалі новы метад барацьбы з небяспечнымі камарамі віду Aedes aegypti, якія пераносяць цэлы шэраг захворванняў, уключаючы ліхаманку дэнге, чыкунгунью, жоўтую ліхаманку і вірус Зіка. Блакуючы ўсяго адзін бялок, яны дамагліся таго, каб самкі камара адкладалі яйкі з дэфектнай абалонкай, што прыводзіла да згубы зародка яшчэ да выхаду з яйка.

Адкрыты навукоўцамі бялок яны назвалі фактар ​​арганізацыі абалонкі яйка-1 (Eggshell Organizing Factor 1, EOF-1). Устаноўлена, што ён маецца толькі ў камароў, так што прэпараты, якія душаць актыўнасць гэтага бялку, не акажуць шкоднага ўздзеяння на іншыя арганізмы. «Мы спецыяльна шукалі гены, унікальныя для камароў, а затым пратэставалі іх функцыянальную ролю ў сінтэзе абалонкі яйка, — кажа кіраўнік даследчай групы Джун Ісо (Jun Isoe). — Мы думаем, што магчымыя і іншыя адкрыцці, якія будуць зробленыя з выкарыстаннем таго ж падыходу, арыентаванага на канкрэтныя віды».
Відаспецыфічных генаў для камара Aedes aegypti знайшлося сорак штук, але было незразумела, якія з іх апынуцца карыснымі для «кантролю нараджальнасці». Таму навукоўцы стваралі невялікія малекулы РНК, якія інгібірававалі вавёркам, кадаваным кожным з гэтых генаў (аб выкарыстаным для гэтага механізме РНК-інтэрферэнцыі можна прачытаць у адмысловым нарысе). Паколькі навукоўцы імкнуліся знайсці бялок, адказны за фармаванне яек, РНК уводзілі самкам камароў пасля таго, як тыя папілі крыві. Звычайна пасля атрымання порцыі крыві ў арганізме самкі на працягу трох дзён утвараюцца яйкі, а затым яна адкладае іх у вадаёмы. Калі ў эксперыменце дайшла чарга да бялку, названага пазней EOF-1, адкладзеныя яйкі апынуліся нежыццяздольная з-за дэфектаў абалонкі. Эфект трымаецца і пасля другога і трэцяга прыёму крыві самкай камара. Каб пераканацца, што разбурэнне EOF-1 не было спецыфічным для камароў, вырашчаных у іх лабараторыі, навукоўцы праверылі свой метад на штаме камароў Aedes aegypti, сабраных у прыроднай папуляцыі ў Арызоне, і выявілі, што іх яйкі падвяргаюцца аналагічнаму ўздзеянню.
Паводле Pro Science