Чаму НАТА не зможа стрымаць Расію ў Прыбалтыцы

У сваім цяперашнім стане сілы НАТА не ў стане абараніць усходнія межы ЕС перад тварам усё больш агрэсіўна настроенай Расіі, лічаць эксперты, якія прынялі ўдзел у стварэнні дакладу амерыканскага аналітычнага цэнтра Atlantic Council.



Сам даклад быў апублікаваны ў пятніцу. У яго падрыхтоўцы прынялі ўдзел буйныя ваенныя і палітычныя дзеячы, сярод якіх — былы генеральны сакратар НАТА Яап дэ Хооп Схефэр, брытанскі генерал сэр Рычард Шырэф і былы міністр абароны Італіі Джампаола дзі Паола.

Як і ў большасці падобных даследаванняў, прыбалтыйскі кірунак фігуруе ў дакладзе як прадстаўляючы найбольшую патэнцыйную пагрозу — эксперты разглядаюць сцэнар, пры якім Расія захоплівае былыя балтыйскія савецкія рэспублікі. Пра такі ж гіпатэтычны сцэнар ішла гаворка і ў дакументальна-гульнявым фільме, які нядаўна быў паказаны Другім каналам Бі-бі-сі.

"Што тычыцца магчымасцяў, то, па не самых аптымістычных падліках, пасля 10 гадоў росту ваенных расходаў і амбіцыйных, далёка ідучых рэформаў былога міністра абароны Анатоля Сердзюкова ў Расіі цяпер досыць салдат на тэрміновай службе (без уліку мабілізацыйнага рэзерву), каб падтрымліваць адначасова тры буйныя аперацыі: наступ на краіны Балтыі, баявыя дзеянні ў Польшчы і блакаванне урадавых войскаў на ўсходзе Украіны ", — гаворыцца ў дакладзе.

Аўтары даюць рэкамендацыі шасці еўрапейскім дзяржавам-сябрам НАТА, як ім змяніць сітуацыю з тым, каб стрымаць растучую, па іх словах, пагрозу з боку Расіі. Гаворка ў дакладзе ідзе аб Вялікабрытаніі, Францыі, Германіі, Польшчы, Італіі і Нарвегіі.

Пры гэтым вялікую частку праблем можна вырашыць без істотнага павышэння ваенных выдаткаў, лічаць аўтары, — шляхам рэфармавання Узброеных Сіл і больш граматнай арганізацыі сістэмы еўрапейскай абароны.

Больш не значыць лепш

Расія сёння таксама разглядае НАТА ў якасці пагрозы сваёй бяспекі. Гэта працягваецца не першы год і нават адлюстравана ў фундаментальных дакументах, такіх як Стратэгія нацыянальнай бяспекі, новая рэдакцыя якой выйшла ў апошні дзень 2015 года.

У апошнія два гады Масква нарошчвае ваенную моц менавіта на заходнім напрамку. У студзені стала вядома, што ў Заходняй ваеннай акрузе Расія створыць яшчэ тры новыя дывізіі — у дадатак да 1-й танкавай арміі, якая таксама фармуецца там жа.

Такому становішчу папярэднічалі доўгія гады разрадкі ў Еўропе, у выніку якіх сукупная баяздольнасць сіл НАТА ў Еўропе моцна ўпала.

Агулам, па дадзеных амерыканскага выдання Foreign Affairs, колькасны склад узброеных сіл еўрапейскіх чальцоў НАТА — каля 3,3 мільёны чалавек. Акрамя таго, на кантыненце размешчаны каля 320 тысяч амерыканскіх вайскоўцаў.

У сукупнасці гэта значна больш, чым узброеныя сілы Расіі, колькасць якіх складае менш за мільён вайскоўцаў. У тэхнічных адносінах арміі краін НАТА таксама перавышаюць расійскія войскі колькасна, а шмат у чым і якасна.

Неабходная пастаяннае прысутнасць, каб выключыць магчымасць правядзення Расіяй імгненнай наступальнай аперацыі, здольнай дасягнуць выніку да таго, як будуць задзейнічаны рэзервы НАТА.

Аднак, як лічаць журналісты амерыканскага выдання, без дапамогі арміі ЗША самі еўрапейцы ледзь здольныя забяспечыць абарону сваёй тэрыторыі, паколькі яны не валодаюць ні вопытам, ні арганізацыяй.

На сайце самога НАТА можна пераканацца, што зараз альянс ўяўляе сабой набор даволі разнамасных узброеных сілаў: прыкладна чвэрць краін наогул не маюць сваёй ваеннай авіяцыі, 30% — флоту, альбо яны настолькі малюсенькія, што іх асабісты склад не перавышае 600 чалавек; у палове краін колькасць узброеных сіл не перавышае 20 тысяч чалавек.

Некарысная брыгада?

Менавіта гэтая неаднароднасць ў падрыхтоўцы ваенных і прывяла да таго, што нядаўняе рашэнне накіраваць у краіны Балтыі дадатковы кантынгент прадугледжвала, у асноўным, размяшчэнне там вайскоўцаў з Вялікабрытаніі, Германіі і ЗША — краін, узброеныя сілы якіх апынуліся больш гатовыя да такіх задач.

Прэзідэнт ЗША Барак Абама тады заявіў, што яго краіна плануе размясціць у краінах НАТА ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе ваенную тэхніку, дастатковую для ўзбраення адной бранятанкавай брыгады, якая будзе знаходзіцца ў гэтым рэгіёне на пастаяннай аснове.

Пры гэтым у адным з амерыканскіх часопісаў было апублікавана даследаванне, зробленае па замове Кангрэса ЗША, згодна з якім краіны Балтыі могуць быць захопленыя менш чым за тры дні — нават у выпадку размяшчэння там гэтай брыгады.

Даследчыкі іншай кампаніі, Rand, прыйшлі да высновы, што стрымліваючыя сілы павінны складаць як мінімум сем брыгад, уключаючы тры бранятанкавых.

Аўтары дакладу Atlantic Council таксама лічаць, што ў рэгіёне неабходна стварыць не часовы кантынгент, а пастаянныя сілы стрымлівання, аднак яны мяркуюць, што адной брыгады для гэтага цалкам дастаткова.

"Паралельна з ваенна-паветранай місіяй у краінах Балтыі эфектыўнае стрымліванне патрабуе большага, чым проста эпізадычная вучэбна-трэніровачная актыўнасць. Хутчэй неабходная пастаяннае прысутнасць, каб выключыць магчымасць правядзення Расіяй імгненнай наступальнай аперацыі, здольнай дасягнуць выніку да таго, як будуць задзейнічаны рэзервы НАТА", — гаворыцца ў дакуменце.

У дакладзе гаворыцца, што з такой задачай зможа справіцца брыгада, укамплектаваная танкамі, ўдарнымі верталётамі, артылерыяй і гэтак далей.

Баяздольнасць кульгае

Як адзначаецца ў дакладзе Atlantic Council, нават у дачыненні да найбольш забяспечаных і падрыхтаваных армій еўрапейскіх краін НАТА за мінулыя гады сітуацыя не моцна палепшылася — яны па-ранейшаму адчуваюць недафінансаванне і істотныя тэхнічныя праблемы. Перш за ўсё, гэта тычыцца Германіі.

Да прыкладу, у нямецкім бундэсверы з 31 верталётаў Tiger ўсяго 10 прыдатныя да эксплуатацыі. Тое ж самае можна сказаць і пра баявыя машыны пяхоты Marder — з 406 спраўныя толькі 280, гаворыцца ў дакуменце.

Віной таму, як лічаць яго аўтары — пастаяннае скарачэнне германскага ваеннага бюджэту. "Расходы на абарону нават блізка не адлюстроўваюць сапраўдныя патрэбы бундэсвера, — гаворыцца ў дакуменце. — Гэта ўжо пачало адбівацца на тэхнічным стане тэхнікі і зброі".

"Пры гэтым эканамічны стан Германіі, яе геаграфічнае становішча і ўплыў у еўрапейскай палітыцы патрабуе большага ўдзелу і ў пытаннях абароны", — рэзюмуюць аўтары. Скарачэнне расходаў на абарону — праблема не толькі Германіі: многія еўрапейскія дзяржавы маюць цяжкасці з вылучэннем грошай вайскоўцам, паколькі гэта сустракае вялікі супраціў з боку палітыкаў.

Ва ўмовах, калі НАТА лічыць пагрозу з боку Расіі ўсё больш рэальнай (у дакладзе Расію ўжо адкрыта называюць патэнцыйным стратэгічным праціўнікам), ваенным прыходзіцца балансаваць паміж імкненнем адрэагаваць на гэтую пагрозу і неабходнасцю шукаць неабходныя сродкі ў няпростых эканамічных умовах.

Аптымальнае выйсце — больш эфектыўная арганізацыя, лічаць аўтары дакладу, калі больш граматнае размеркаванне сродкаў прывядзе пры тым жа ўзроўні выдаткаў да большага эфекту.

Паводле: BBC