Аляксандр Фрыдман: Лукашэнка палічыў за лепшае адмаўчацца
Капітуляцыя Украіны — і спроба вярнуць яе ў арбіту расійскіх інтарэсаў, якая надыдзе пасля гэтага, — паменшыць
геапалітычнае значэнне Беларусі для Крамля.
Александр Фрыдман, беларускі навуковец,
Фактычная капітуляцыя Украіны, якую Пуцін назваў галоўнай умовай для спынення баявых дзеянняў і пачатку мірных перамоваў, не адпавядае інтарэсам беларускіх уладаў, разважае гісторык Аляксандр Фрыдман на «Нямецкай хвалі».
Напярэдадні мірнай канферэнцыі па Украіне, якая прайшла 15-16 чэрвеня ў швейцарскім курорце Бюргеншток, Уладзімір Пуцін выступіў з цэлым шэрагам прапаноў.
У якасці асноўных умоў для пачатку перамоваў расійскі прэзідэнт назваў поўны вывад ўкраінскіх войскаў з тэрыторыі Данецкай, Луганскай, Запарожскай і Херсонскай абласцей (што на практыцы азначае фактычнае прызнанне расійскай анэксіі гэтых украінскіх тэрыторый), а таксама афіцыйную адмову Кіева ад уступлення ў NATO.
Акрамя таго, Крэмль мае намер настойваць на захаванні правоў рускамоўнага насельніцтва, якія нібыта ўшчамляюцца ва Украіне (гаворка, верагодна, зноў ідзе аб статусе рускай мовы як другой дзяржаўнай) і працягвае дамагацца «дэмілітарызацыі» і «дэнацыфікацыі» гэтай краіны і адмены ўсіх санкцый з боку «калектыўнага Захаду».
Глядзіце таксама
Указанняў прасоўваць паведамленні з Масквы не паступала
Ультыматыўныя патрабаванні Пуціна носяць не толькі непрымальны характар, (як для Кіева, так і для ягоных заходніх партнёраў), але і выглядаюць абсурдна на фоне вельмі сціплых вайсковых дасягненняў Расіі за гады «спецыяльнай вайсковай аперацыі».
Расійская прапагандысцкая акцыя была абумоўленая жаданнем перахапіць позву ў кантэксце швейцарскага саміту. Ён выклікаў рэзкую рэакцыю ва Украіне і на Захадзе. Федэральны канцлер Германіі Олаф Шольц падкрэсліў, у прыватнасці, у чарговы раз намякаючы на лёс Германіі пасля паразы ў Першай сусветнай вайны, што гэта ёсць той самы «прадыктаваны мір» (Diktatfrieden) у рэдакцыі крамлёўскіх імперыялістаў, з якім Украіна і дэмакратычны свет не змірацца.
Прапановы Пуціна падхапіла расійская прапаганда, а вось найбліжэйшы хаўруснік Крамля з Мінска адрэагаваў на рэдкасць млява.
Беларускія дзяржаўныя СМІ, якія яшчэ ў 2022 годзе сталі філіялам расійскай прапагандысцкай машыны, растыражавалі паведамленні з Масквы, але ўказанне абмяркоўваць і прасоўваць іх з адміністрацыі Лукашэнкі так і не паступіла. Сам жа аўтакрат, які апынуўся на мінулым тыдні ў эпіцэнтры армянска-беларускага дыпламатычнага канфлікту і справакаваў у давяршэнне да ўсяго на пустым месцы чарговы міжнародны антысеміцкі скандал, палічыў за лепшае адмаўчацца. Аналагічным чынам павялі сябе і іншыя афіцыйныя асобы Беларусі. З чым звязана падобная дзіўная рэакцыя беларускіх уладаў?
Глядзіце таксама
Што азначае рэалізацыя прапаноў Пуціна для Беларусі?
Лукашэнку, і МЗС Беларусі, калі закраналі канферэнцыю ў Швейцарыі, рэгулярна выказвалі сваё негатыўнае стаўленне да гэтага фармату і не стамляліся падкрэсліваць сваё абурэнне тым фактам, што Берн не знайшоў час запрасіць на дадзенае мерапрыемства не толькі расійскую, але і беларускую дэлегацыю.
Пры гэтым у Мінску працягваюць няўхільна падкрэсліваць, што дасягненне трывалага міру ва Украіне без удзелу Беларусі не ўяўляецца магчымым. У сваіх развагах пра вайну ва Украіне Лукашэнка і ў Беларусі, і за яе межамі выступае ў якасці рупара Крамля і свайго роду прамоўтэра перамоваў паміж Расіяй і Украінай. Ён настойліва заклікае Кіеў прыняць умовы Масквы, а Захаду прапануе дамовіцца з Пуціным.
У святле такой рыторыкі менавіта ад Лукашэнкі можна было б чакаць напярэдадні саміту ў Бюргенштоку гучнай падтрымкі пуцінскай ініцыятывы і ўжо, прынамсі, адмашкі свайму прапагандысцкаму апарату на ўсхваленне шанцаў, пераваг і перспектыў крамлёўскага праекта. Беларускія дзяржаўныя СМІ хоць і абвясцілі Бюргеншток «правалам», але ў хітраспляценні плана Пуціна так і не пагрузіліся. Падобныя паводзіны наўрад ці можна назваць выпадковым і, на першы погляд, яны здаюцца дзіўным для бліжэйшага саюзніка.
Глядзіце таксама
Сігнал да дзеяння — «зялёнае святло» з Кітая
Пры больш глыбокім разглядзе праблемы дзеяння Лукашэнкі выглядаюць, аднак, цалкам лагічна. Пекін, на які Мінск усё больш імкнецца арыентавацца, сваё стаўленне да плана Пуціна пакуль так і не выказаў, а менавіта «зялёнае святло» з Кітая з'яўляецца для беларускіх уладаў сігналам да дзеяння. Пуцінскі план мае для афіцыйнага Мінска пэўную прывабнасць: яго рэалізацыя ў поўным аб'ёме знізіць пагрозу далейшага ўцягнення краіны ў вайну, а таксама можа садзейнічаць адмене часткі санкцый супраць Беларусі.
На гэтым станоўчыя эфекты для Лукашэнкі, мабыць, і заканчваюцца. Капітуляцыя Украіны (а менавіта гэтай мэты па-ранейшаму і дамагаецца Пуціна) з наступнай спробай вярнуць яе ў арбіту расійскіх інтарэсаў паменшыць геапалітычнае значэнне Беларусі для Крамля, можа скараціць аб'ёмы датацый і стаць дадатковым імпульсам для больш актыўнага «прымусу да інтэграцыі». Адносіны з Захадам пры гэтым кардынальна не зменяцца, а вось і без таго значны ўплыў Расіі толькі ўзрасце і поле для манеўру для Лукашэнкі яшчэ больш звузіцца.
Глядзіце таксама
Мір на расійскіх умовах парушыць цяперашні статус-кво, да якога Лукашэнка за апошнія паспяхова адаптаваўся. На дадзены момант яму ўдалося пазбегнуць пераносу баявых дзеянняў на тэрыторыю Беларусі, а размяшчэнне расійскай тактычнай ядзернай зброі павысіла статус беларускага аўтакрата. Зрэшты, пытанне аб удзеле беларускіх узброеных сіл у «спецыяльнай ваеннай аперацыі» сёння не стаіць на парадку дня.
Уключэнне Беларусі ў расійскую ваенную эканоміку дазваляе беларускай эканоміцы трымацца на плаву і нават дэманстраваць пэўныя поспехі. Гэты далікатны статус-кво Лукашэнку цалкам задавальняе. Расійскія праекты ён гатовы прасоўваць на словах, але не на справе.