Траціна тых, хто звяртаецца па дапамогу, — гэта сілавікі

Праект Protect Belarus Мікіты Мікада прапаноўваў сілавікам, якія звольніліся, фінансавую і юрыдычную дапамогу, а таксама аплату курсаў перакваліфікацыі. Ён згорнуты. Але дапамогу працягнуць іншыя, — паведамляе Радыё Свабода.

Працягнуць справу Мікада мае намер адзін з кіраўнікоў стартапу Deepdee Яраслаў Ліхачэўскі.
«Калі Лукашэнка рукамі сілавікоў развязаў на вуліцах краіны вайну супраць беларускага народу, Мікіта зрабіў самае важнае і самае складанае — першы крок. Ён зрабіў крок насустрач, крок да дыялёгу паміж беларусамі ў форме і іх цывільнымі братамі і сёстрамі. Гэты крок дазволіў тысячам супрацоўнікаў сілавых ведамстваў пазьбегнуць учыненьня злачынстваў і перайсьці на бок народу», — напісаў ён на сваёй старонцы ў Фэйсбуку.
Чым і як дапамагае фонд, заснаваны Мікітам Мікада, каму ўжо дапамог і на якія сумы, а таксама аб працы іншых фондаў у эфіры «Настоящего времени» расказаў Андрэй Стрыжак, сузаснавальнік Фонду салідарнасьці, сябра Каардынацыйнай рады.

— Ці вядома вам, колькі цяпер у Беларусі і за яе межамі існуе ініцыятываў дзеля дапамогі звольненым або пацярпелым?
— Яраслаў Ліхачэўскі — мой калега і сузаснавальнік Фонду беларускай салідарнасьці BYSOL. Яго заява ўзгодненая з фондам. Таму, па сутнасці, гэта дзве рукі, якія сумесна цяпер будуць трымаць гэты сцяг, пра які ён так яскрава заявіў.
Таму фонд BYSOL і стартап Deepdee — гэта сумежныя структуры, якія цяпер будуць рабіць тое, што пачаў Мікіта Мікада разам з намі. Праграма Мікіты ішла паралельна з праграмай фонду BYSOL, і заяўкі, якія былі пададзеныя ў праграму Мікіты, апрацоўваліся і нашымі валанцёрамі.
— Як вы ацэньваеце ўчынак Мікіты?
— Я ацэньваю яго абсалютна спакойна, гэта рашэнне чалавека, які адказвае за сваіх падначаленых. Улада выкарыстоўвае абсалютна тэрарыстычныя метады захопу закладнікаў, якія не могуць быць ніякім чынам апраўданыя ніякім рацыянальным абгрунтаваннем. На пачатку XXI стагоддзя мы бачым тыя ж самыя прынцыпы, якія выкарыстоўваліся нацыстамі ў 1940-х гадах, калі захопліваліся нейкія закладнікі для таго, каб спыніць тую ці іншую дзейнасьць.
— Гэта значыць, ён, па сутнасці, пайшоў на выкананне патрабаванняў тэрарыстаў, калі такую рыторыку выкарыстоўваць?
— Па вялікім рахунку, Мікіта Мікада робіць усё для таго, каб выратаваць людзей. І я не магу даваць ніякай ацэнкі таму, што цяпер робіцца ў кампаніі PandaDoc. Мы цалкам падтрымліваем нашага калегу ў тым, што ён робіць. Таму што першае для нас — гэта людзі. Мы, у адрозненне ад уладаў, лічым людзей, і ў першую чаргу стараемся зберагчы іх жыццё і здароўе.
— Раскажыце, хто да вас ужо звяртаўся?
— На дадзены момант толькі ў Фондзе салідарнасці ёсць каля тысячы заявак. Акрамя гэтага, яшчэ каля паўтысячы — у ініцыятывы Мікіты Мікада. З гэтых паўтары тысячы каля 30%, мабыць, — гэта сілавікі, якія вырашылі не падпарадкоўвацца незаконным загадам.
— Гэта колькі чалавек?
— Гэта каля 450–500 чалавек. Зараз мы працуем з гэтымі заяўкамі досыць хутка, мы ўжо выйшлі на нашу праектную магутнасць, на дадзены момант аказана дапамога на суму больш за 230 тысяч долараў менавіта па тых, хто праходзіць па фондзе BYSOL. Мы спадзяёмся на тое, што людзі будуць далей звяртацца.
Сёння, напрыклад, стала вядома пра абуральныя факты. Адзін з ахвяр міліцэйскага гвалту, малады хлопец, адважыўся апублікаваць інфармацыю пра тое, што яго згвалцілі амапаўцы. МУС ужо аператыўна адрэагавала, сказала, што гэта хлусня.
Карыстаючыся магчымасцю, асабіста Казакевічу, першаму намесніку міністра ўнутраных спраў Беларусі, я зараз кажу, што ў нас ёсць уся інфармацыя і ўсе дакументы, якія пацвярджаюць, што вашы супрацоўнікі ўчынялі гвалт у дачыненні да чалавека. Мы ведаем гэтага чалавека і гатовыя апублікаваць гэтыя факты, як толькі ён будзе гатовы.
— Аргумент быў такі: у аўтазаку згвалціць немагчыма.
— Казакевіч, напэўна, практык у гэтых пытаннях, дзе і калі можна гвалтаваць. У мяне ў галаве не ўкладваюцца такія каментары, улічваючы, што чалавек рэальна стаў ахвярай гвалту.
— На што выдаткаваныя грошы — 230 тысяч долараў, пра якія вы кажаце? Чым менавіта дапамагаеце?
— Ёсць дзве катэгорыі выплат. Першая катэгорыя выплат — гэта людзі, якія звольніліся ці былі звольненыя з палітычных прычын. З гэтымі людзьмі мы працуем такім чынам, што мы выплачваем ім суму ў памеры 1,5 тысячы еўра — гэта тры сярэднемесячныя заробкі, якія, як мы палічылі, павінны быць у людзей, каб забяспечыць больш-менш годны ўзровень жыцьця.
Другі тып выплат — гэта выплаты арганізаваным структурам работнікаў, якія цяпер вядуць страйкі, у асноўным італьянскія страйкі.
— Людзі, якія звольніліся, сілавікі ў першую чаргу, яны знаходзяцца ўнутры краіны?
— Гэта розныя гісторыі. Ёсць тыя, якія выехалі, ёсць тыя, якія засталіся ў краіне. У любым выпадку, дапамогу атрымліваюць і тыя, і другія, у тым ліку і тыя, хто цяпер у Беларусі.
— Ці разлічваеце вы, што да вас могуць звярнуцца нейкія топ-чыноўнікі?
— Абсалютна. Але я думаю, што там людзьмі будзе рухаць не фінансавае пытанне, зрэшты, як і многімі тымі, хто звяртаецца да нас па дапамогу, а ў першую чаргу пытанне аднаўлення справядлівасці і нежаданне выконваць злачынныя загады дзеючай улады.
— Вам самому пагражалі? У вас ёсць каго браць у закладнікі?
— У кожнага чалавека ёсць каго браць у закладнікі. Для мяне кожны чалавек, які цяпер застаўся ў Беларусі і які выходзіць на вуліцы, у якога ёсць грамадзянская пазіцыя, — гэта патэнцыйны закладнік. Я са смуткам гляджу на сваю фрэндстужку, у якой усё больш інфармацыі і навінаў пра тое, што маіх сяброў садзяць у турму. Ясна, што гэта не праз мяне, а праз іх грамадзянскую пазіцыю, але для мяне кожны, хто цяпер на Акрэсціна або ў Жодзіне, гэта менавіта такі закладнік.