«Маю дачку проста выкралі сярод белага дня»
Сярод затрыманых 31 студзеня ў Мінску былі дзеці. Школьнікі ішлі па сваіх справах, але трапілі ў РУУС. Адна з іх 15-гадовая дзяўчынка. Падрабязнасці здарэння rebenok.by распавяла яе маці.
«Мужчыны сядзелі на сядзеннях, а дзяўчынкі — на падлозе»
Кацярына мяркуе, што яе дачку разам з іншымі падлеткамі ў нядзелю «проста выкралі сярод белага дня». Школьніцы прыехалі ў цэнтр, каб схадзіць на барахолку ў культурны цэнтр "Корпус" на Машэрава. Адтуль яны пайшлі ўздоўж трамвайных шляхоў да метро "Плошча Перамогі", каб даехаць да Макдональдса.
— Ім усім па 15 гадоў. Дзеці спускаліся да метро, калі ўбачылі, што за імі бягуць мужчыны ў балаклавах. Дзяўчынкі, натуральна, таксама пабеглі, спусціліся да турнікетаў, — апісвае сітуацыю са слоў дачкі Кацярына. — Мужчыны ў цывільным, без апазнавальных знакаў, схапілі дзяцей і пасадзілі ў бус. Адразу ж забралі тэлефоны, толькі адной дзяўчынцы ўдалося тэлефон схаваць.
Работнікі метро ніяк не адрэагавалі на затрыманне падлеткаў, здзіўляецца мама. Дзяўчынак спачатку пасадзілі ў мікрааўтобус, дзе "мужчыны ў балаклавах сядзелі на сядзеннях, а дзяўчынкі на падлозе". З буса дзяцей перавялі ў аўтазак, і ўжо на ім адвезлі ў Фрунзенскі РУУС г. Мінска.
— У 2-мясцовым "стакане" везлі 5 чалавек. Калі даставілі ў РУУС, спачатку пасадзілі дзяцей у актавай зале. Апыталі вусна, сфатаграфавалі. Потым, наколькі я зразумела, прыйшлі жанчыны з інспекцыі па справах непаўналетніх, забралі дзяўчынак у іншы кабінет. Там ужо аддалі тэлефоны і дазволілі дзецям патэлефанаваць бацькам, — распавядае мама.
У пратаколе, які Кацярына даслала ў рэдакцыю, напісана, што інспектар ІСН Фрунзенскага РУУС г. Мінска праводзіў апытанне ў прысутнасці законнага прадстаўніка, педагога і псіхолага, але суразмоўніца гэта адмаўляе. Паводле яе слоў, аб затрыманні дзіцяці ёй паведамілі ўжо пасля правядзення апытання.
— Калі я прыехала туды, спытала: хто вам даў права праводзіць нейкія дзеянні з непаўналетнімі без законных прадстаўнікоў? На што мне было груба сказана, маўляў, чаму вашыя дзеці 15-гадовыя гуляюць у горадзе адны? Я пачала абурацца: што мне, 15-гадовае дзіцяці на ланцуг пасадзіць? Яны стаялі на сваім: дзіця павінен быў быць са мной.
У РУУС Кацярыне сказалі, што ўсе звесткі пра падлеткаў будуць перададзеныя ў Камісію па справах непаўналетніх, а бацькам могуць даць «адміністрацыйку» за неналежнае выкананне бацькоўскіх абавязкаў. Аб тым, што справе далі ход, мама даведалася ад настаўнікаў.
— Ужо прыходзілі ў школу да малодшага дзіцяці, які вучыцца па прапісцы, пыталіся, што за сям'я, што за дзеці. А дачка вучыцца ў іншай школе — у гімназіі ў цэнтры горада. Ведаю са слоў настаўніка, што ў школу ўчора тэлефанавалі і тэрмінова патрабавалі характарыстыкі на дзяцей, наша класная ў экстраным парадку іх рыхтавала.
Кацярына кажа, што яе дачка зведала вельмі сур'ёзны стрэс, хоць сама па сабе "дзяўчынка моцная, смелая". Падлеткі спалохаліся, і пакуль невядома, якімі наступствамі пагражае гэта нечаканае затрыманне.
— Мы тут спачатку сталі шукаць сведак, хацелі знайсці запісы з камер, а сёння вырашылі: чаму мы павінны апраўдвацца? Нашых дзяцей выкралі! Пакуль думаем, як у такой сітуацыі абараніць інтарэсы дзіцяці.
Таксама 31 студзеня затрымалі 13-гадовага сына рэжысёра Паўла Нядзведзя.
У якіх выпадках могуць быць затрыманыя непаўналетнія?
Адвакаты Мінскай абласной калегіі адвакатаў тлумачылі, што ў дачыненні да падлеткаў адміністрацыйнае затрыманне не можа перавышаць трох гадзін, акрамя правапарушэнняў, за якія прадугледжанае спагнанне ў выглядзе дэпартацыі. Аб затрыманні абавязкова павінны паведамляць законным прадстаўнікам дзіцяці.
Адвакат Алеся Церашкова ўдакладніла, як хутка прадстаўнікі праваахоўных органаў абавязаныя звязацца з бацькамі.
— Канкрэтны перыяд часу, на працягу якога паведамляецца бацькі, арт. 8.2 ПВКаАП Рэспублікі Беларусь не вызначаны. Разам з тым, згодна з названым артыкулам па просьбе фізічнай асобы, затрыманай за здзяйсненне адміністрацыйнага правапарушэння, на працягу трох гадзін паведамляюцца паўналетнія члены яго сям'і, блізкія сваякі. У сувязі з гэтым мяркую, што ў названы тэрмін павінны быць апавешчаныя бацькі непаўналетняга.
— Як можна меркаваць з аповяду бацькоў, яны абураныя тым, што апытанне дзяцей праводзілася без іх асабістай прысутнасці. Што пра гэта кажа закон?
— Пры апытанні непаўналетніх у адміністрацыйным працэс ва ўзросце да 14 гадоў абавязаны прысутнічаць педагог, А з 14 да 16 гадоў — па меркаванні службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс. Што тычыцца прысутнасці бацькоў пры апытанні, то ў заканадаўстве вызначана,што ў выпадку неабходнасці пры апытанні могуць прысутнічаць бацькі ці іншыя законныя прадстаўнікі непаўналетняга (арт. 10.11 ПВКаАП). Аб неабходнасці прысутнасці бацькоў пры апытанні можа заявіць сам непаўнагадовы, у тым ліку паказаўшы пра гэта ў пратаколе апытання, а таксама бацькі, іншыя законныя прадстаўнікі непаўналетняга. Акрамя гэтага, службовая асоба органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, можа па ўласнай ініцыятыве прыняць рашэнне аб неабходнасці прысутнасці бацькоў пры апытанні.
— Па законе непаўнагадовы мае права карыстацца дапамогай адваката. Калі аб гэтым можна папрасіць?
— У любы момант, калі непаўналетняму спатрэбіцца дапамога адваката ў адміністрацыйным працэсе. Згодна з арт. 62 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь кожны мае права на юрыдычную дапамогу для ажыццяўлення і абароны правоў і свабод, у тым ліку права карыстацца ў любы момант дапамогай адвакатаў.
Калі супрацоўнік праваахоўных органаў хоча апытаць непаўналетняга, а падлетак згодны даць тлумачэнне, але толькі ў прысутнасці адваката, ён можа заявіць пра гэта: згодны на апытанне з удзелам адваката. Можна агучыць гэта вусна або паказаць у самім пратаколе апытання або пратаколе затрымання. Калі ёсць кантакты канкрэтнага адваката, з якім, да прыкладу, заключаны дагавор аб аказанні юрыдычнай дапамогі, то непаўнагадовы паведамляе звесткі аб адвакаце службовай асобе для таго, каб яго запрасілі ўдзельнічаць у працэсуальным дзеянні. Калі падлетак не называе канкрэтнага прозвішча, то будзе запрошаны адвакат з адпаведнай юрыдычнай кансультацыі раёна, на тэрыторыі якога знаходзіцца дзяржаўны орган.
Таксама падкрэслю, што перад пачаткам апытання службовая асоба павінна растлумачыць палажэнні арт. 27 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, згодна з якім любая асоба мае права не даваць паказанні і тлумачэнні супраць сябе, членаў сваёй сям'і, блізкіх сваякоў.
— Што трэба ведаць аб запаўненні і подпісу пратакола апытання?
— Па заканчэнні апытання складаецца пратакол і прад'яўляецца для чытання непаўналетняму, якога апытвалі. Непаўнагадовы мае права патрабаваць унясення змяненняў або дапаўненняў, а таксама самастойна ўносіць гэтыя дапаўненні. У выпадку, калі ў пратаколе выкладзены абставіны, з якімі непаўнагадовы не згодны альбо, на яго думку, яны выкладзены з яго слоў няправільна, ён мае права пісьмова паказаць пра гэта ў пратаколе, перш чым падпісаць яго. Калі нейкія дзеянні з боку праваахоўных органаў бацькі лічаць незаконнымі, можна папрасіць тлумачэнняў. Напрыклад, напісаць зварот у орган, які правёў затрыманне, або абскардзіць дзеянні службовых асоб ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку.
—У адпаведнасці з палажэннямі арт. 7.3 ПВКаАП Рэспублікі Беларусь дзеянні і рашэнні службовай асобы органа, які вядзе адміністрацыйны працэс, могуць быць абскарджаны вышэйстаячай службовай асобе, пракурору або ў суд на працягу тэрміну вядзення адміністрацыйнага працэсу і да вынясення пастановы па справе аб адміністрацыйным правапарушэнні, — адзначае адвакат.
Паводле rebenok.by