Ірына Халіп: Нараджаць у Беларусі гэтак жа небяспечна, як жыць і дыхаць

Жанчыны ў Беларусі цяпер адмаўляюцца ад планаў нарадзіць дзіця проста таму, што не ведаюць нічога пра ўласнае заўтра. А калі давядзецца бегчы праз мяжу, як гэта рабіць з немаўлём? А калі пасадзяць, як раджаць у турме? А калі абкладуць данінай мангола-татарскага маштабу за адпраўлены некалі капейкавы данат, дзе ўзяць грошай, каб пракарміць дзіця, разважае Ірына Халіп на сайце Charter97.org

«У нас краіна без будучыні», — напісала мне нядаўна знаёмая. Яна лекар-гінеколаг і будучыню вызначае вельмі выразна — па колькасці пастаноўкі на ўлік цяжарных, па чэргах у жаночую кансультацыю, па заселенасці радзільняў. 

Шчыра, мая знаёмая пра гэта і пісала: яшчэ некалькі гадоў таму да яе на прыём кожны дзень прыходзілі пяць-шэсць цяжарных жанчын. Цяпер, піша яна, добра, калі адна цяжарная раз на два-тры дні з'яўляецца. А колькасць родаў скарацілася за апошнія гады роўна ўдвая.

І гэта рэальнасць, якую не прыкрыеш ніякай дзяржаўнай статыстыкай, якая расказвае нам пра радасна плодных беларусаў, якія забяспечваюць краіне будучыню.

Тыя жанчыны, якія яшчэ пяць гадоў таму станавіліся на ўлік з прычыны цяжарнасці, цяпер робяць тое ж самае ў іншых краінах. Або адмаўляюцца ад планаў нарадзіць дзіця проста таму, што не ведаюць нічога пра ўласнае заўтра. А калі давядзецца бегчы праз мяжу, як гэта рабіць з немаўлём? А калі пасадзяць, як раджаць у турме? А калі абкладуць данінай мангола-татарскага маштабу за адпраўлены некалі капейкавы данат, дзе ўзяць грошай, каб пракарміць дзіця? Іх мужы разважаюць сапраўды гэтак жа: калі мяне пасадзяць, мая сям'я застанецца без карміцеля, так што лепш хоць бы без дзяцей – усё ж спакайней. А то будуць потым, як дзеці Антаніны Канавалавай і Сяргея Ярашэвіча, бегчы з бабуляй, калі абодвух бацькоў пасадзяць. Або сядзець у прытулку, як сын Ларысы Шчыраковай пасля ейнага арышту, у чаканні бацькі, які едзе аднекуль з Сібіры. Або забываць, як выглядае маці, як малодшы сын Паліны Шарэнды-Панасюк. Не, нараджаць у Беларусі гэтак жа небяспечна, як жыць і дыхаць.

Я разумею, што ўжо народжаных дзяцей на некаторы час хопіць, каб будаваць іх шэрагамі пад сцягамі, запаўняць імі ваенна-патрыятычныя клубы і ствараць маску для гледачоў у “Мінск-арэне”. Але — на вельмі непрацяглы час. 

Бо Лукашэнка з усіх сіл робіць усё, каб у нашай краіне не нараджаліся дзеці, не вучыліся студэнты, не абаранялі дысертацыі маладыя навукоўцы. Спачатку касуе вайсковыя адтэрміноўкі для тых, хто пасмеў паступіць вучыцца за мяжу, і гэта значыць, што мінімум да 27 гадоў гэтыя юныя беларусы ў краіну не вернуцца, а за дзесяцігоддзе вучобы і працы за мяжой яны паспеюць пусціць карані, пачаць кар'еру, абзавесціся сям'ёй і крэдытамі. Вяртацца будзе ўжо не проста небяспечна, а бессэнсоўна. 

Але калі раней гэтыя маладыя людзі хаця б школу заканчвалі ў Беларусі і з'язджалі, атрымаўшы атэстат, то зараз, калі чыноўнікі ад адукацыі ў парадку дробнага паскудства (дакладней, на загад чыноўнікаў буйнога паскудства) перасталі выдаваць выпускнікам даведкі, якія патрабуюць многія замежныя ВНУ для паступлення, — юныя беларусы пачнуць масава з'язджаць, не чакаючы заканчэння школы. Будуць паступаць у польскія ліцэі, куды ўжо пратаптаная дарожка тысячамі іншых беларусаў, на міжнародныя праграмы накшталт IB ці A-level — магчымасцяў у беларускіх дзяцей шмат. Прычым ва ўсім свеце, акрамя радзімы. І ніякіх дадатковых даведак у іх пасля заканчэння школ у іншых краінах не запатрабуе ніводзін універсітэт. А разам з дзецьмі будуць з'язджаць іх бацькі.

І калі скасаванне адтэрміноўкі ад службы ў войску для студэнтаў замежных ВНУ тычылася толькі хлопчыкаў, то спыненне выдачы патрэбных даведак вынесе з краіны яшчэ і дзяўчатак. 

І на першых спатканнях гэтыя хлопчыкі і дзяўчаткі будуць шпацыраваць не ў парку Горкага і не па беразе Свіслачы, а па набярэжных Влтавы, Віслы, Сены, Тэмзы. 

Спачатку іх былыя загадчыкі будуць радавацца таму, што больш не трэба ўпіхваць па 45 чалавек у клас і ствараць паралелі з усімі літарамі алфавіту (“а зараз у сталовую прыйдзе 10 “Я” клас!”), і цяпер усё адпавядае санітарным нормам. А потым апынецца, што стужачкі з надпісам «выпускнік» вешаць больш няма на каго, і ўрачыстая лінейка нагадвае шахматнае поле ў канцы партыі.

Затое пры адсутнасці выпускнікоў можна будзе не забараняць продаж алкаголю ў дні апошніх званкоў і выпускных вечароў. І эканоміка неадкладна ірване ў завоблачныя высі.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org