Дзень барацьбы з сухотамі: якія знакамітыя людзі сталі ахвярамі хваробы

Сёньня гэтае слова пужае не так, як раней. Зараз дыягназ не раўназначны заўчасным хаўтурам, і чалавек мае шанец пражыць доўгае жыцьцё. Гэтая бяда забрала сярод іншых выбітных беларусаў Максіма Багдановіча і Цётку. Мы зьвярнулі ўвагу на сусьветных вядомых асобаў, якія сталі ахвярамі сухотаў.

Генрых VII

Генрых быў заснавальнік дынастыі Цюдораў, яго праўленьне (1485-1509) прыйшлося на канец Вайны Ружаў і пачатак перыяду адноснай стабільнасьці і росквіту для Англіі.

Яго кіраваньне характарызавалася ўмелым палітычным манэўраваньнем, эканамічнымі рэформамі і намаганьнямі забясьпечыць будучыню сваёй дынастыі праз стратэгічныя шлюбы. Аднак яго жыцьцё мела шмат асабістых трагедыяў, у тым ліку сьмерць яго жонкі Лізаветы Ёркскай і шматлікіх дзяцей у маленстве або раньнім дзяцінстве.

Сухоты былі распаўсюджаным забойцам у часы Генрыха VII. Захворваньне, выкліканае бактэрыяй Mycobacterium tuberculosis, стала прычынай значнай колькасьці сьмерцяў ва ўсіх пластах грамадзтва, ад сялянаў да манархаў. Яго сімптомы, якія уключаюць хранічны кашаль, ліхаманку і страту вагі, былі занадта распаўсюджанымі ў эпоху, калі медыцынскія веды былі досыць элементарнымі, а эфектыўных мэтадаў лекаваньня не існавала.

Для Генрыха VII эмацыйныя страты яго кіраваньня ўскладняліся праблемамі са здароўем, сярод якіх, на думку гісторыкаў, былі сухоты. Сучасныя яму справаздачы апісваюць стан здароўя караля як істотнае пагаршэньне ў апошнія гады яго жыцьця з сімптомамі, якія супадаюць з прасунутымі стадыямі сухотаў. Некаторыя гісторыкі тлумачаць сьмерць Генрыха VII у красавіку 1509 года сухотамі, хоць варта адзначыць, што канчатковыя дыягназы цяжка паставіць праз стагодзьдзі пасьля факту.

Сухоты служаць яскравым напамінам аб уразьлівасьці, якая ляжыць у сэрцах нават самых уплывовых людзей.

Віўен Лі

«Я не буду думаць пра гэта сёньня, я падумаю пра гэта заўтра» – словы вамай знакамітай гераіні вялікай акторкі – Скарлет А’Хара са стужкі «Зьнесеныя ветрам».

За глямурам і ўзнагародамі хавалася прыватная барацьба з нястомным ворагам – сухотамі — бітва, якая ў канчатковым выніку забрала яе жыцьцё і дадала шчымлівую нотку трагедыі яе легендарнай кар'еры.

Узыход на вяршыню Галівуда і брытанскай сцэны быў імклівым, але ён суправаджаўся асабістымі праблемамі, у тым ліку бурным шлюбам з Лоўрансам Аліўе і яе ўласнымі праблемамі з псыхічным здароўем. Аднак менш вядомай была яе даўняя барацьба з сухотамі, хваробай, зь якой яна ўпершыню сутыкнулася ў 1940-х гадах.

Для Лі хвароба ўпершыню стала вядомай у той час, калі яна была на самым піку сваёй кар'еры. Нягледзячы на дыягназ, Лі працягвала працаваць. У 1960-я гады стан здароўя Віўен Лі пагоршыўся больш прыкметна, акторка пакутавала ад прыступаў хваробы.

Сьмерць Віўіен Лі ў ліпені 1967 года ва ўзросьце 53 гадоў стала наўпроставым вынікам сухотаў, якія перасьледвалі яе больш за два дзесяцігодзьдзі.

Ад трагічнай страты да трыюмфальнага выжываньня: знакамітасьці і барацьба са СНІД

Амэдэа Мадыльяні

Будучы мастак нарадзіўся ў 1884 годзе. Мадыльяні пазнаёміўся з мастацтвам і нягодамі ў маладым узросьце. Малодшы з чатырох дзяцей у сэфардзкай габрэйскай сям'і, ён рана сутыкнуўся з сур'ёзнымі праблемамі са здароўем, у тым ліку з плеўрытам ва ўзросьце 11 гадоў і брушным тыфам у 14. Менавіта падчас ачуняньня ад брушнога тыфа Мадыльяні вырашыў працягнуць жыцьцё у мастацтве.

Менавіта ў гэтыя раньнія гады ён, верагодна, заразіўся на сухоты. Гэтая хваробай была пакутай для яго на ўсё кароткае астатняе жыцьцё. Стыгма, зьвязаная з сухотамі вымусіла многіх зь яго хворых сучасьнікаў да сацыяльнай ізаляцыі. Мадыльяні, аднак, адмовіўся дазволіць хваробе дыктаваць умовы яго жыцьця. Ён пераехаў у Парыж у 1906 годзе, і пагрузіўся ў авангарднае мастацкае жыцьцё горада. Нягледзячы на ​​талент і рэпутацыю, жыцьцё Мадыльяні ў Парыжы было адзначанае галечай, злоўжываньнем псыхаактыўнымі рэчывамі і пагаршэньнем здароўя.

Ён нястомна працаваў, часта грэбуючы сваім здароўем, кіраваны захапленьнем мастацтвам і, магчыма, усьведамленьнем свайго абмежаванага часу. Апошнія гады жыцьця Мадыльяні былі гонкай з часам, яго здароўе хутка пагаршалася, калі яго творчасьць рэзка пайшла ўвысь. У студзені 1920 года, ва ўзросьце 35 гадоў, Мадыльяні памёр ад сухотнага мэнінгіту.

Сымон Балівар

Вэнэсуэльскі военачальнік, які сыграў істотную ролю ў вызваленьні большай часткі Паўднёвай Амэрыкі ад гішпанскага панаваньня. Нарадзіўся Сымон у 1783 годзе ў багатай крэольскай сям'і, але рана застаўся сіратой і быў адпраўлены ў Гішпанію для атрыманьня адукацыі. Ён вярнуўся ў Вэнэсуэлу, напоўнены рэвалюцыйнымі ідэямі, і ў канчатковым выніку ўзначаліў рэвалюцыю, якая вызваліла Вэнэсуэлу, Калюмбію, Панаму, Эквадор, Перу і Балівію.

На працягу ўсяго жыцьця Балівар пакутаваў ад дрэннага здароўя, і да пачатку 1830-х гадоў зьявіліся відавочныя прыкметы таго, што ён хварэў на сухоты. Для Балівара, які ўсё жыцьцё правёў у пастаянным руху, дыягназ стаў жорсткім ударам. Яго калісьці бязьмежная энэргія пачала зьмяншацца.

У апошнія гады жыцьця, калі яго здароўе пагоршылася, ён працягваў горача пісаць і казаць пра неабходнасьць кантынэнтальнага адзінства, нават калі яго мара аб адзінай Вялікай Калюмбіі разбуралася на яго вачах. Палітычныя ўзрушэньні і падзелы, якія ахапілі новыя незалежныя краіны, былі прычынай глыбокага смутку Балівара, узмацняючы фізычныя пакуты, якія ён перажыў.

У сьнежні 1830 года Балівар памёр ва ўзросьце 47 гадоў у прыбярэжным горадзе Санта-Марта, што ў сучаснай Калюмбіі.

Джордж Оруэл

Эрыку Артуру Блэру, вядомаму пад псеўданімам Джордж Оруэл, быў пастаўлены дыягназ сухоты ў 1938 годзе, у той час, калі хвароба была грозным праціўнікам, супраць якога сучасная медыцына яшчэ не мела добрай зброі. Дыягназ быў пастаўлены ў крытычны момант яго кар'еры, якраз у той момант, калі Оруэл пачынаў праяўляць сябе як пісьменьнік, адданы выкрыцьцю несправядлівасьці і крывадушнасьці свайго часу.

Гады пасьля яго дыягназу былі адзначаныя змрочнай рашучасьцю працягваць пісаць, нават калі сухоты адбіліся на яго фізычных здольнасьцях. Пераезд Оруэла на аддаленую шатляндзкую выспу Джура ў 1946 годзе часткова быў зьвязаны з пагоняй за больш здаровым навакольным асяродзьдзем, аднак ізаляцыя і цяжкія ўмовы там яшчэ больш пагоршылі яго здароўе. Хаця менавіта ў гэтай абстаноўцы Оруэл напісаў свой шэдэўр «1984», які ператварыў яго страхі за будучыню чалавецтва ў антыўтапічнае бачаньне, якое застаецца больш чым актуальным і сёньня.

Яго шлюб з Соняй Браўнэл у кастрычніку 1949 года, незадоўга да яго сьмерці, быў сьведчаньнем яго жаданьня жыць, нават калі яго цела здрадзіла яму.

Джордж Оруэл памёр 21 студзеня 1950 года ў лёнданскім шпіталі.

Фрыдэрык Шапэн

Сярод шматлікіх ахвяраў хваробы вылучаецца імя Фрыдэрыка Шапэна, найвыдатнейшага польскага кампазытара і піяніста — сьведчаньне жорсткага лёсу, які часта спасьцігае тых, каго кранула геніяльнасьць.

Ён нарадзіўся ў 1810 годзе ў частцы былой Рэчы Паспалітай, а менавіта ў Варшаўскім герцагстве. Шапэн быў вундэркіндам, чый талент расквітнеў вельмі рана. Нават у юнацтве Шапэн часта хварэў, але толькі ў дваццаць гадоў сімптомы сухотаў сталі выяўляцца больш відавочна. Нягледзячы на паўсюдны распаўсюд захворваньня, эфектыўных метадаў лекаваньня практычна не існавала.

Для Шапэна барацьба з сухотамі была працяглай сымфоніяй пакутаў. Яго слабасьць стала настолькі выяўленай, што сучасьнікі часта адзначалі яго прыступы кашлю і фізычныя наступствы, якія наносіла яму хвароба. Адносіны кампазытара з французскай пісьменьніцай Жорж Санд далі часовую перадышку, бо пара правяла зіму на гішпанскай Маёрцы ў пошуках клімату, які мог бы палегчыць цяжкасьці Шапэна. Тым не менш, сырасьць і холад навокал толькі пагоршылі яго стан, што прывяло да аднаго з самых прадуктыўных, але балючых перыядаў у яго жыцьці.

Яго апошні публічны выступ 16 лютага 1848 года не пакінула ніякіх сумневаў адносна цяжкасьці яго хваробы. Сьмерць Шапэна 17 кастрычніка 1849 года ва ўзросьце 39 гадоў была прычынай менавіта сухоты.

Беражыце сябе і будзьце здаровыя!

Не забывайце, што ХХІ стагодзьдзе дазваляе ўпэўнена змагацца з гэтай хваробай.