Forbes: Рэакцыя Пуціна разбурае расійскую эканоміку, і Кітай ёй не дапаможа

Пуцін зразае замежныя інвестыцыі, ратуючы сваіх сяброў, і парушае грамадскую дамову, якая ляжыць у аснове яго КДБісцка-мафіёзнай дзяржавы. Пол Радэрык Грэгары ў сваім артыкуле на сайце Forbes.com, піша, што ў Уладзіміра Пуціна справы ідуць не надта добра.



Цэны на нафту і рубель працягваюць падаць. Высокапастаўленыя расійскія чыноўнікі прызнаюць, што эканоміка знаходзіцца ў вельмі дрэнным стане, хоць Пуцін працягвае гэта адмаўляць. Хілары Клінтан, якая, верагодна будзе кандыдатам на прэзідэнцкіх выбарах, заявіла, што Пуціна трэба стрымліваць. Санкцыі ў адказ Пуціна яшчэ больш ускладнілі сітуацыю. Але найбольшай пагрозай для Пуціна, аднак, з'яўляецца тое, што ён падрывае падмурак, на якім пабудавана яго ўлада. Ён уразае замежныя інвестыцыі, ратуючы сваіх сяброў, і парушае грамадскую дамову, які ляжыць у аснове яго КДБісцка-мафіёзнай дзяржавы.

Карэн Давіша ў сваёй выкрывальнай навуковай працы з адпаведнай назвай «Пуцінская Клептакратыя», паведамляе, што 110 мільярдэраў валодаюць 35% багацця Расіі. Разгледзім гэтую лічбу ў кантэксце: Томас Піккеці у сваім бэстсэлеры «Капітал ў XXI стагоддзі», аргументуе карысць падатку на багацце тым, што 320 тыс. амерыканцаў (самы высокі паказчык) валодаюць 30% нацыянальнага багацця.

Калі заходні капіталізм мае патрэбу ў пераразмеркаванні даходаў, што прапануе Піккеці, Расіі гэта неабходна ў тысячу разоў больш. У параўнанні з пуцінскай Расіяй, у Амерыцы з роўнасцю усё ў парадку.

Як піша Давіша: «Нішто з гэтага не было б магчыма без асабістага ўдзелу Пуціна... Група (з 110 мільярдэраў), якая цяпер ва ўладзе, пачынала з Пуціным ад самага пачатку. Яны займаюцца рабаваннем ў нябачаных маштабах... У любой заходняй краіне гэта б назвалі крымінальным злачынствам. У Расіі гэта называецца кіраваннем».

Пуцінская Клептакратыя грунтуецца на наступных прынцыпах (дрэннага) кіравання: 1) дзяржава вызначае, што законна, а што не; няма вяршэнства права; 2) дзяржава служыць інтарэсам Пуціна і яго бліжэйшага асяроддзя, а не народу; 3) пуцінская Клептакратыя выкарыстоўвае манаполію на СМІ для таго, каб прамываць мазгі людзям вялікай хлуснёй, падобнай на прапагандысцкія прыёмы Гебельса; 4) Пуцін вызначае правы на маёмасць — хто чым валодае; 5) непаслухмянасць будзе пакарана канфіскацыяй маёмасці, выгнаннем, турэмным зняволеннем ці чым-то горай. Адданыя яму людзі, тым не менш, могуць быць спакойныя. Іх маёмасць знаходзіцца ў бяспецы, па меншай меры, так кажа іх сябар Уладзімір Пуцін.

Калі любы з гэтых прынцыпаў будзе парушаны, пуцінская Клептакратыя страціць сваю ўнутраную стабільнасць. Цяперашняе вяршэнства права, асабліва ў тым, што тычыцца права ўласнасці, разарве сувязь паміж лаяльнасцю і правам уласнасці. Калі дзяржава будзе служыць інтарэсам народа, яна не дазволіць бліжэйшаму атачэнню Пуціна здзяйсняць масавыя рабаванні. Свабодная прэса выкрыла б інфармацыю аб крадзяжы маёмасці паплечнікамі Пуціна. Калі нелаяльныя члены бліжэйшага атачэння не будуць пакараныя, астатнія захочуць зрабіць тое ж самае. Так званая вертыкаль улады Пуціна з'яўляецца вельмі хісткай структурай. Калі адна з апорных балак руйнуецца, за ёй рушаць услед і астатнія.

Вялікая пагроза для Пуціна

Рэакцыя Пуціна, яшчэ больш чым самі еўрапейскія і амерыканскія санкцыі, можа парушыць яго раўнавагу. Хоць заходняя прэса засяродзілася на стратах, якія адчуваюць краіны, якія ўвялі супраць Расіі санкцыі, як, напрыклад, тое, што зменшылася колькасць прададзеных біг-макаў або спад на рынку раскошнай нерухомасці ў Лондане, вялікую небяспеку для пуцінскай клептакратыі ўяўляюць яго ўласныя санкцыі ў адказ.

Санкцыі Захаду ў дачыненні да карпаратыўных гігантаў Расіі закрылі ім доступ да асноўных рынкаў капіталу. З цяжкай пазыковай нагрузкай і кароткімі тэрмінамі пагашэння крэдытаў, «нацыянальным чэмпіёнам», такім як «Раснафта» і «Газпром», прыйдзецца рэфінансаваць крэдыты, тэрмін пагашэння якіх заканчваецца. Генеральны дырэктар «Раснафты» Ігар Сечын (адзін з галоўных паплечнікаў Пуціна) ужо звярнуўся з просьбай выдзяліць для яго $50 млрд. з дзяржаўных рэзерваў, кіруючыся прынцыпам Давіша, згодна з якім «дзяржава нацыяналізуе рызыку, але прыватызуе ўзнагароду» . Мала хто сумняваецца ў тым, што для выратавання «Раснафты» ёй дадуць частку або ўсю суму.

Але «Раснафце», мабыць, мала дзяржаўных фондаў тэрміновай дапамогі. У барацьбе за рэсурсы, якія рушылі ўслед за санкцыямі, Сечын бачыць магчымасць умацаваць баланс «Раснафты» з дапамогай «набыцця» «Башнафты», «прыватнай» нафтавай кампаніі, якая належыць лаяльнаму алігарху Уладзіміру Еўтушэнкаву, які паводле ацэнак Forbes займае 15-е месца ў спісе самых багатых людзей Расіі (чысты кошт актываў складае $5,5 млрд.). Тое, што Сечын адмаўляе сваю зацікаўленасць у даданні «Башнафты» да сваіх актываў, абсалютна не здаецца пераканаўчым.

Нягледзячы на сваю адданасць Пуціну, Еўтушэнкаў быў абвінавачаны ў незаконнай прыватызацыі і адмыванні грошай, яго знішчаюць вялізнымі штрафамі і пасадзілі пад хатні арышт. Як мяркуецца, ён можа пазбавіцца ад усіх непрыемнасцяў з законам, калі пагодзіцца адмовіцца ад «Башнафты», не задаючы пытанняў. Калі ён будзе сябе добра паводзіць, ён зможа эміграваць у больш прыязныя краіны, узяўшы з сабой дзесьці $100 млн., або тую невялікую колькасць грошай, якую Пуцін дазволіць яму забраць.

Як адзначае яшчэ адзін былы блізкі паплечнік Пуціна, які вырашыў змагацца, калі ў яго падобным чынам адабралі суднабудаўнічую імперыю: «У Расіі, няма прыватнай уласнасці. Расійскія бізнесмены — прыгонныя Пуціна».

Санкцыі, якія зрабіліся больш жорсткім ў канцы ліпеня, накіраваны на бліжэйшае асяроддзе Пуціна, а таксама на прадпрыемствы, якімі яны кіруюць. У адпаведнасці з санкцыямі, іх асабістыя актывы, схаваныя за мяжой — банкаўскія рахункі, нерухомасць і іншыя каштоўнасці — могуць быць замарожаныя. Пакуль толькі Італія замарозіла актывы на суму $40 млн., канфіскаваўшы будынкі, якія належаць партнёру Пуціна па дзюдо Аркадзю Ратэнбергу. Ратенберг быў сярод тых, хто трапіў у самы першы санкцыйны спіс.

Кіраўнікам заходніх банкаў усё яшчэ трэба будзе разабрацца з ўтоенымі актывамі іншых прадстаўнікоў бліжэйшага атачэння Пуціна.

Расійскі прэзідэнт ўспрыняў санкцыі ў дачыненні да яго бліжэйшага акружэння як асабістую абразу. Ён паскардзіўся ў маі 2014 г. пасля ўвядзення першых санкцый: «Усе санкцыі нацэлены на маіх сяброў, людзей, блізкіх мне асабіста... І каго яны выбралі: двух габрэяў (Ратэнберга і яго брата) і аднаго ўкраінца, уяўляеце?».

Партыя Пуціна «Адзіная Расія» ўнесла на разгляд законапраект, які прайшоў першае чытанне ў расійскай Думе. Ён дазваляе расійскай дзяржаве канфіскаваць актывы замежных кампаній, каб кампенсаваць страты сяброў Пуціна, чые актывы былі замарожаныя.

У Расіі цалкам хапае замежных актываў, якія можна было б канфіскаваць, каб кампенсаваць страты блізкіх Пуціну асоб: зборачны завод Ford, малочны завод, якая належыць PepsiCo, або буравое абсталяванне Exxon Mobil, якое кампанія павінна будзе пакінуць, калі згорне свае аперацыі ў Расіі.

Лаяльнасць больш не з'яўляецца гарантыяй

Арышт Еўтушэнкава і будучая канфіскацыя «Башнафты» прадстаўляюць пагрозу для галоўнай апоры пуцінскай клептакратыі. Як абумаўлівала сакрэтная дамова ад 2003 г., Пуцін пагадзіўся на тое, што алігархі з яго бліжэйшага атачэння маглі захоўваць сваё багацце да таго часу, пакуль яны заставаліся вернымі яму і падпарадкоўваліся яго ўказанням. Еўтушэнкаў выконваў ўмовы гэтай дамовы са свайго боку. Ніхто не можа гэтага адмаўляць. А Пуцін парушыў сваю грамадскую дамову.

Ні адзін з яго 110 мільярдэраў не ведае, хто будзе наступным. Усім ім нагадалі пра тое, што яны не «бізнесмены», а «прыгонныя Пуціна». Як «прыгонныя Пуціна», яны разумеюць, што лаяльнасць ўжо не з’яўляецца гарантыяй. Лепшае, што яны могуць зрабіць, такім чынам, гэта прадаваць свае актывы, перакладаць іх за мяжу, і, магчыма, нават асцярожна фармаваць альянсы, каб стаць «прыгоннымі» кагосці, каму яны могуць давяраць.

У іх няма ніякага стымулу, каб інвеставаць, наймаць на працу або павышаць эфектыўнасць сваіх кампаній. Законапраект аб канфіскацыі замежных актываў, які пракладае свой шлях у Думе, як толькі будзе прыняты, зачыніць дзверы перад інвестыцыямі любых «цывілізаваных» карпарацый, па-за залежнасцю ад санкцый. Навошта інвеставаць у краіну, дзе пануе беззаконне, якая свабодна можа канфіскаваць вашы актывы, каб кампенсаваць страты правапарушальнікаў, якія з’яўляюцца асабістымі сябрамі таго, хто знаходзіцца на вяршыні дзіўнай вертыкалі ўлады?

Міністр эканомікі РФ спрабаваў прывесці довады, якія адказваюць здароваму сэнсу, выступіўшы супраць гэтага законапраекта: «Няма лепшага спосабу стварыць адток капіталу, чым прыняцце або нават абмеркаванне такога закона».

Што на рахунак Кітая?

У сённяшнім выпуску Wall Street Journal разгледзелі іншы «промах» Пуціна. Калі Еўропа і Злучаныя Штаты адмаўляюцца ад расійскага бізнэсу, Пуцін аддасць яго Кітаю. Wall Street Journal піша пра тое, як «ізаляваная Расія» падпісвае «40 пагадненняў, якія ахопліваюць энергетычныя і фінансавыя сферы, а таксама тэхналогіі, паколькі Крэмль хоча ўзмацніць свае стратэгічныя сувязі з Кітаем...». І сам Пуцін разглядае Кітай як магчымасць сысці ад санкцый Захаду.

Але не так хутка. Кітай нічым не адрозніваецца ад любога іншага інвестара. Хоць кажуць, што кітайскія інвестары цяпер карыстаюцца прыярытэтам, яны таксама разумеюць, што не могуць рызыкаваць, складаючы дамовы з партнёрам, які можа канфіскаваць іх маёмасць, калі штосці пойдзе не так.

Я мяркую, што Кітай не будзе звяртацца ў арбітражныя суды або праводзіць сяброўскія перамовы, калі Пуцін паспрабуе нацкаваць свае прыродаахоўныя органы, следчыя камісіі або падатковую паліцыю на партнёраў з Камуністычнай партыі Кітая. Кітай будзе патрабаваць нізкія цэны, вызначэння умоў пакарання, і будзе дзейнічаць адвольна, калі Пуцін паспрабуе выкарыстаць свае хітрыкі. Кітай таксама ведае, што ўсяго толькі невялікая колькасць краін стаяць у чарзе, каб скласці пагадненні з Расіяй і атрымлівае асалоду ад таго, што можа дамагчыся велізарных саступак.

У канцы існавання савецкіх ГУЛАГаў імі кіравалі самыя жорсткія злачынцы, якія падпарадкоўвалія «вараўскім законам». Кніга Карэн Давіша паказвае, што пуцінская Клептакратыя кіруецца аналагічнымі зладзейскімі законамі. Але варта аднойчы парушыць гэтыя законы, і ўся сістэма можа разбурыцца. Не санкцыі могуць зламаць Расію, а рэакцыя Пуціна на іх.